El-Melikü'l-Kâmil
Zacarías González Velázquez (1763–1834) Tarafından Yapılan Assisili Francesco Sultan Kamil Bin Adil'in huzurunda adlı resim
Önce gelen	I. Adil
Sonra gelen	II. Adil
Eyyubiler
Hüküm süresi	1237-1238
Sonra gelen	II. Adil
Doğum	y. 1177 Kahire
Ölüm	6 Mart 1238 Şam
Defin	10 Mart 1238 Önce Şam Kalesi’nde defnedildi. Daha sonra Kâmiliye Türbesi’ne nakledildi.
Eş(ler)i	Wird al-Mana[1] Sitti Sawda[1]
Çocuk(lar)ı	II. Adil Aşura Hatun[1] Fatma Hatun[1]
Tam adı Ebu'l-Naili Nasıreddîn el-Melik el-Kamil Muḥammed bin Seyfeddin Ahmed
Hanedan	Eyyûbîler
Babası	I. Adil
Dini	İslam

Kamil bin dil (Arapça: "الملك الكامل" محمد بن سيف الدين أحمد" (Ebū El-Naʿālī Nāsir ad-dīn el-Malik el-Kāmil Muḥammad bin Sayfaddīn ʾAḥmad) (1180, Kahire – 1238 Şam) 1218-1238 döneminde dördüncü Eyyubiler Mısır Sultanı olarak, 1237-1238 yılları arası ise sekizinci Eyyubiler Suriye Sultanı olarak hüküm sürdü. Melik Kâmil feraseti ve siyasetteki ustalığıyla kardeşleri arasında temayüz etmiş, zekâsını ve dürüstlüğünü fark eden babası tarafından veliaht tayin edilmiştir.^[2] Sultan Adil (ö.1218) henüz sağlığında ülkeyi oğulları arasında bölüştürmüş, Bilädü'şâm bölgesindeki Eyyübi topraklarını Melik Muazzam İsa'ya; Cezire'nin bir kısmını, Meyyafärikîn, Ahlât ve civar bölgelerini Melik Eşref Musa'ya; Ruha'yı Şihäbüddin Gâzi'ye; Caber Kalesi'ni^[3] Hafız Arslanşah'a, Mısır'ı ise Melik Kâmil'e bırakmıştır.^[4] Yemen ve Mekke (620/1223), Mısır, Suriye, Anadolu ve el-Cezîre gibi çok geniş bir alanda hâkimiyet kurmayı başaran el-Melikü’l-Kâmil Mekke’de okunan bir hutbede “sultânü’l-kıbleteyn, rabbü’l-alâmeteyn, hâdimü’l-haremeyni’ş-şerîfeyn, Halîlü emîri’l-mü’minîn” lakaplarıyla anılmış^[5] ondan fazla hükümdar tarafından metbû tanınmıştır.^[6]

I. Adil'nin oğlu, Selâhaddîn Eyyûbî'nin yeğeni, Eyyubiler Suriye Sultanı olan Muazzam bin Adil'in ile Eyyubiler Elcezire Emiri olan Eşref bin Adil'in kardeşidir.^[7]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kamil 1180'de Kahire'de doğdu. Babası Emir Adil olup, Eyyubiler Sultanı Selâhaddîn Eyyûbî'nin küçük kardeşiydi. Kamil doğduğu sıralarda babası Adil, kardeşi Eyyubiler Sultanı Selahaddin Eyyubi için Mısır Emiri olarak o ülkeyi idare etmekte; naiplik görevi yapmakta ve bu ülkeden Filistin'de Frank Haçlılarla savaş halinde olan ağabeyine askeri ve lojistik destek sağlamaktaydı.

Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır.

Elcezire'de harekat[değiştir | kaynağı değiştir]

Kamil'in çocukluğu, gençliği ve eğitimi hakkında elimizde hiçbir belge bulunmamaktadır. Yazılı kayıt olarak Kamil bin Adil'in ismine ilk rastlantı 1199 yılında, Kamil 19 yaşındayken babası Adil'in Mardin şehrini kuşatması sırasında onun yanında bulunduğu hakkındadır. Babası Adil, Şam'dan gelen bir acil mesajda orada çıkması beklenen bir ayaklanma tehdidi ile acil olarak şahsen ilgilenmesi istenmesi üzerine babası Adil kuşatmadan hemen ayrılmak zorunda kalmıştır. Kuşatma komutanı olan Adil, oğlu Kamil'i kuşatmanın devam edilip mümkünse bitirilmesi için Suriye Eyyubiler ordusuna komutan olarak bıraktığı belgelenmiştir. Adil'in ordusunun başından ayrılmasını ve yerine tecrübesiz oğluna bıraktığını fırsat bulan Musul, Sincar ve Ceziret ordularının başına geçen İbni Ömer, Mardin şehri tam teslim olmak üzereyken, Eyyubiler ordusuna hücuma geçip genç Kamil'i bir askeri çatışmaya zorlamıştır. Fakat İbni Ömer güçleri de aralarındaki anlaşmazlık dolayısıyla askeri bakımdan zayıftı. Kamil kendi ordusuna hücum eden bu kuvvetleri hemen mağlup etti. Bundan sonra Kamil, El-cezire'nin en stratejik mevki olan Harran'ı eline geçirerek Suriye Eyyubileri'nin El-cezire'de idarelerini sağlamlaştırmalarına imkân sağladı.^[8][9]

1196'da babası Adil yeğeni olan Efdal bin Selahaddin'i Eyyubiler Suriye Sultanlığı'ndan uzaklaştırdıve Eyyubiler Suriye Sultanlığı tahtına geçti. Bu Eyyubiler Sultanlığına bağlı olan Diyarbakır ve El-cezire bölgeleri valiliğini oğlu Kamil'e devretti.

1198'de Eyyubiler Mısır sultanı olan Aziz Osman bin Selahaddin bir attan düşme kazası geçirdi ve hayatını kaybetti. Yerine 9 yaşındaki oğlu Mansur bin Aziz geçti ancak yaşı küçük olduğuna mebni iktidar gücü sultan naibi olarak görevlendirilen amcası Efdal bin Selahaddin'de toplandı. Mısır Sultan naibi Efdal bin Selahaddin, kardeşi olan Zahir Gazi ile anlaşıp, amcaları olan Suriye Sultanı Adil üzerine yürüdüler. Mısır'dan gelen kuvvetler, Suriye sultanı Adil'i Haziran 1199'da Şam'da kuşatma altına aldı. Bu kuşatma 6 ay sürdü. Bu kuşatma sırasında Adil, yeğenleri olan Efdal bin Selahaddin ile Zahir Gazi'in arasını açıp kuşatmadan kurtulmaya çalıştı. Fakat sonunda bu iki Eyyubi'nin Şam kuşatmasını kaldırması vali olduğu bölgelerdeki ordusu ile Kamil'in Şam önüne babasına yardım için gelmesi ile başarıldı. Fakat Adil, Şam kuşatmasını bırakan iki yeğeninin peşini bırakmadı ve Şam'daki kendi ordusu ve oğlunun getirdiği takviye ordusunun başına geçerek yeğenlerini Mısır'a kadar takip etti. Ocak 1200'de Sultan Adil, rakiplerini "Bilbeis Muharebesi"'nde yenilgiye uğrattı.

Mısır'da Naiplik[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Şubat 1200'de Kahire'yi eline geçiren Adil, yeğeni 11 yaşında olan Mâlik Mansur Aziz'i tahttan indirdi ve dördüncü Eyyûbîler Mısır Sultanlığı Sultanı olarak kendi tahta geçti. Adil Eyyubilerin doğu arazilerinde vali olarak bulunan ve Şam'a takviye ordusu ile gelen oğlu Kamil'i Mısır için sultanlık naibi yaptı. Kamil'in küçük kardeşi olan Muazzam'a ise Adil yeğenlerini kovalamaktayken 1198'de Suriye Şam'da naiplik görevini verilmişti. Sultan Adil, oğlu Kamil'e Mısır sultan naibi olarak epeyce geniş yetkiler verdiği anlaşılmaktadır. Kamil'in Kahire kalesinde yapılmakta olan tamir ve yenileştirme işlerini birinci elden olarak idare ettiği; kendi adına kararnameler ve fermanlar yazdırdığı ve hatta çok güçlü yüksek rütbeli bir bürokrat olan İbni Şukr'un görevinden atılması için babası Sultan Adil'i ikna ettiği belgelerden anlaşılmaktadır. Kamil babasının 1218'de ölümüne kadar Mısır Sultan naipliği görevini yaptı.^[8]

Beşinci Haçlı Seferi ve Mısır Sultanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Eyyûbîler arasında mücadele[değiştir | kaynağı değiştir]

Kamil Besinci Haçlı Seferi sırasında Dimyat'ı ellerine geçirmiş olan Haçlılara barış teklifinde bulunmuş ve bu teklif şartları arasında Kudüs'ü ve sahilden Kudüs'e bir kara koridorunu Haçlılara teslim etmeye hazır olduğunu tebliğ etmişti. Bu tekliften kendine Mısır'a ordusunu getirerek Mısır'a destek sağlayan kardeşi Sultan Muazzam hoşlanmamaktaydı. Bu nedenle bu haçlı seferi Eyyubilerin galibiyeti ile sona erdikten sonra Sultan Muazzam'la Sultan Kamil arası açıldı. Sultan Muazzam ve Sam'daki devlet idarecileri Kudus'un tekrar Haçlıların hakimiyetine geçmesi Suriye'ye aksi etkileri olacağını düşünmekteydiler.

Bu sırada Kutsal Roma-Germen İmparatoru ve Sicilya Kralı olan II. Friedrich'in yeni bir Haçı seferi organize etmesi beklenmekteydi ve imparator bunu gayet geciktirmekteydi. Sultan imparator arasında yapılan gizli yazışmalarında da Sultan Kamil Kudüs'ü yeniden Haçlılara verme teklifini tekrar etmiştir. Buna nedenin kardeşi Muazzam ile olan anlaşmazlık dolayısıyla Eyyubiler Suriye Sultani Muazzam ile aralarında bir tampon bölge tesis etmek olduğunu tarihçiler dile getirmektedir.

Sultan Kamil ile imparator II. Friedrich iliskileri[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparator Freidrich o zamanlar daha Arap kültürünün kaybolmadığı Sicilya'da yetişmişti. Bu ülkede o zaman bulunmakta olan İslam alimlerinden dersler almış ve Arapça ve Arap-İslam kültürü üzerinde gayet geniş bilgiler edinmiş bulunmaktaydı. İmparator çok iyi Arapça konuşma ve yazma bilmekteydi. Sultan Kamil bin Adil'de imparatorun bu şöhretini duymuştu. 1225'te Sultanı Kamil Sicilya Krallığı başkenti Palermo'da yaşamakta olan imparatora Emir Fahreddin başkanlığında bir elçi heyeti gönderdi. Emir Fahreddin imparatorun Araplara ve Arap-İslam yüksek kültürüne yakınlığını birinci elden gördü. Elçi olan Emir Fahredin ile imparator arasında yakın bir dostluk kuruldu.

Elçi Emir Fahreddin Mısır'a geri dönünce imparatorun Araplara yakınlığının gerçek olduğunu Sultan Kamil bildirdi. Kamil boylece İmparator Freidrich ile karşılıklı sahsi yazışmalara giriştil. İki Arap-İslam yüksek kültürü ile gayet iyi yetişmiş eğitimli ve açık kafalı Sultan birbirleri ile gayet iyi anlaşmaktaydılar. Yazışmalarda sadece diplomasi üzerinde yetinmediler. Her iki hükümdarı da ilgilendiren felsefe, metafizik ve kozmoloji yazısma konularından oldu. Bir yazışmasında İmparator Friedrich hayvan davranışlarını yakından incelemek istedığını bildirince Sultan Kamil Mısır'dan Palermo'ya ayılar, maymunlar, develer ve hatta bir fil bile gönderdi. Bu hayvanalr imparatorun Palermo'daki özel hayvanat bahçesinde Arap asıllı bakıcılar tarafından. Kamil bin Adil gönderdiği bir yazışmada imparatorun Filistin'e gelmesini istediğini ve onunla Kudüs'te buluşmaktan memnun olacağını yazdığı da bildirilmektedir.

Tarihçiler Mısır Sultanı Kamil'in Beşinci Haçlı Seferi haçlılarına ve sonra şahsi yazışmalarında Kudüs'ü imparatorun Haçlılarına terk etmeye hazır olduğunu bildirmesinin nedenleri üzerinde durmuşlardır. Bazı tarihçiler hem Sultan Kamil'in hem de imparatorun koyu dinsel inançları olmadığını; Kudüs'ün dinsel olarak her iki dinde de kutsal önemini göz altına almadıklarını bildirmektedirler. Sultan Kamil'in Kudüs'ü Haçlılara bırakma teklifinin sırf askeri ve jeopolitik nedenlere dayandığı ve Kamil'in kendisi idaresinde bulunan Mısır Eyyubi sultanlığı ile kardeşi Muazzam idaresinde bulunan Suriye Eyyubiler Sultanlığı arasında Hristiyanlara ait Kudüs ve Kudüs'ü deniz limanına bağlayan bir kara koridorunun bir tampon bölge şeklinde olup Mısır'ı Suriye'den gelebilecek bir hücumdan koruyacağını düşündüğünü yazmaktadırlar.

1227'de Papa III. Honorius ölüp Papa IX. Gregarius papalığa geçtiği zaman, II. Friedrich bir büyük deniz filosuna bindirilmiş olan bir Haçlı ordusu ile Brindisi'den Filistin'de bulunan Akka'ya hareket etti. Fakat bu filoda ve askerleri arasında çıkan bir hastalık salgınını neden göstererek yolun yarısına bile varmadan filo ile İtalya'ya geri döndü. Papa, Friederich'in iktidar gücünü kırmak için imparatorun haçlı seferi yolundan geri dönmesini bir fırsat olarak gördü ve II. Friedrich'i papaya verilen yemini bozmakla suçlayıp onu aforoz etti, Aforoz edilmiş olmakla beraber imparator ordusu ile Altıncı Haçlı Seferi'ne başlayıp 1228'e denizden Suriye'ye yöneldi. Önce Kibris'a gitti ve 7 Eylül 1228'de Akka'ya çıktı

Sultan ile imparator arasında anlasma ve Kudus'un Hacliara verilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Fakat Sultan Kamil bundan hic hoslanmadi. Fakat 1227'de, imparator Friedrich Filistin'e yeni vardığında, Eyyubiler Suriye Sultanı Muazzam ölmüştü ve yerine 20 yaşında olan oğlu Nasır Davud geçti. Nasır Davud, Suriye ileri gelenleri telkin ve tavsiyeleri altında kalmış ve Nablus ile Kudüs'ü elinde bulunduran amcası Mısır Sultanı Kamil bin Adil ile ihtilaflı duruma girdi. Ama Sultan Kamil bin Adil onu zayıf ve tecrübesiz bir hükümdar olarak görmekte idi. Bu nedenle bir Kudüs koridoru ile Kudüs'ün Haçlılara terk edilmesinin jeopolitik nedeni ortadan kalkmıştı.

Diğer taraftan yeni ve büyük bir jeopolitik sorun ortaya çıktı. Cengiz Han'in Moğol orduları 1218'de Otrar vakasından sonra Orta Asya'da ve İran'daki Harezmşahlar devletini mağlup edip büyük şehirlerini yerle bir ettiler ve şehirlerin ahalisinin tümünü katlettiler. Harezm, Maveraünnehir ve Horasan Mogollar eline geçti. Mogollardan kacan Harezmşahlar akıncı süvari orduları Suriye'ye kadar inmişlerdi. Haziran 1224'te 100.000 kadar mevcutlu bir Harezmşahlar ordusu Şam civarını talan etti ve ve 11 Temmuz'da Kudüs'ü ele geçirip büyük ganimet topladı; ama bu süvari ordusunun hedefi çapulculuk olduğu için buralarda yerleşme niyeti göstermedi. Birkaç ay sonra Şam civarına yapılan bir Harezmşahlar akını ise Suriye Sultanlığı orduları tarafından büyük bir yenilgiye uğratıldı. Bu Harezmşahlar akınları Sultan Kamil'i yeninden bir tampon bölge olarak Kudüs'ü ve bir Kudüs koridorunu Haçlılara terk etmenin jeopolitik esaslara uygun olabileceği fikrini destekledi

Sultan Kamil Haçlılar komutanı olan Friedrich ile karşılıklı barış müzakerelerine girişebilmek için İmparatorun askerî gücünü göstermesi ve bunun Sultan Kamil ve Yakın Doğu Müslümanları için büyük tehlike doğuracağının herkese açıkça gösterilmesi gerekmekteydi.^[10] Her ne nedenle olursa olsun, Kasım 1228 ortalarında İmparator Haçlı ordusu ile Akka'dan sahilden güneye Yafa mevkiine indi. Aralık'ta ise bu mevkideki daha önceden Haçlıların eline geçmesini önlemek için Eyyubiler tarafından yıkılmış bulunan Yafa kalesi mevkiini eline geçirip burada bulunan eski kaleyi tekrar korunaklı hale getirmeye uğraşmaya başladı. Haçlıların bu mütecaviz ilerlemesi ve Yafa kalesini yeniden kurmaları Sultan Kamil tarafından büyük bir endişe ile karşılandı ve Sultan Kamil Batı Avrupa'nın en güçlü hükümdarı olan İmparator ile çok uzun ve çok ciddi askeri çarpışmaların olasılığı hakkında kendine yardıma gelen ve gelebileceklere haberler gönderdi.

Bundan birkaç hafta sonra iki taraf arasında hiç çarpışmalar olmadan yapılan müzakerelerle bir antlaşma metni hazırlanıp bu barış antlaşması 16 Şubat 1229'da imzalandı Bu barış antlaşmasında su şartlar bulunmaktaydı:^[11][12]

• Kudüs'ün büyük bir kısmı, özellikle Hristiyanlarca kutsal tarafları, Kutsal Kudüs Krallığı idaresi altına verildi. Fakat bu şehir Haçlıların Kutsal Kudüs Krallığı başkenti olmadı ve başkent yine Akka'da kaldı.
• Hem Hristiyanlar, hem Yahudiler hem de Müslümanlar tarafından kutsal sayılan (Hristiyan ve Yahudilerce "Tapınak Tepesi" adı verilen) Harem-us Şerif, Kubbetü's-Sahre ve Mescid-i Aksa Müslümanların elinde bırakıldı. Kudüs şehrinde ikamet eden tüm Müslümanların mülkiyet hakları ve can emniyetleri garanti altına alındı. Müslümanlar için İslam hukukunu kullanan Müslüman kadılar ve özel hukuk sistemi uygulanması devam etti.
• Arap kaynaklarına göre Eyyubiler tarafından yıkılmış olan Kudüs kuleleri ve surları tamir edilmedi ve yeniden yapılmalarına izin verilmedi.
• Kudüs'ün şartlı olarak Hristiyanlara verilmesi yanında sahilde bulunan Kudüs Krallığı başkenti Akka'dan Kudüs'e Hristiyan hacılarının güvenlikle gidebilmeleri için dar bir Kudüs koridoru idaresi de Haçlılara verildi. Bu koridor'dan başka Beytüllahim, Nasıra, Yafa ve Sayda da Haçlılar Kudüs Krallığı idaresine geçti.
• Eyyubiler ellerine geçmiş olan Haçlı kalelerini ve Ürdün arazilerini Haçlılara geri vermediler.
• Bu antlaşmanın 1229'dan sonra 10 yıl daha geçerli olacağı on görüldü.

17 Mart 1229'da İmparator II. Friedrich Kudüs'e şahsen gidip Hristiyan kutsal yerlerini gezip ziyaret etti. İmparator'un Kudüs gezileri sırasında Tapınak Tepesi'nde İmparator II. Friedrich ile Eyyubiler Mısır Sultanı Kamil şahsen görüşüp karşılıklı konuşmalar yaptılar.

Haçlılarla antlaşmadan sonra Sultan Kamil'in icraatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sultan Kamil'in Kudüs'ü Hristiyanlara vermesi onun hakkında gayet kötü Müslüman reaksiyonlarının ortaya çıkmasına neden oldu. Bağdat, Musul ve Halep'te bu antlaşmayı takip eden cuma günü, cuma namazlarından sonra verilen vaazlarda Sultan Kamil büyük tenkitlere telin edildi. Şam'da ise tarihçi de olan yüksek ulemadan Sibt bin Cevzi, merkezi Emevî Camii'nde başına sardığı siyah bir sarıkla çok cesur bir vaaz verdiğini; bu vaazın cemaati çok etkileyip omların ağlayıp sızlamalarına sebep olduğunu; bu üzüntülü cemaatin camiiden çıkıp şehrin merkezi sokak ve alanlarına yayılıp Sultan Kamil'i telin eden protesto eylemleri yapmalarına neden olduğunu ve bu vaaz ve halk protestolarınım Eyyubiler Şam Emiri olan Nasır Davud tarafın da desteklediğini tarihinde yazmaktadır. Fakat Sultan Kamil'in ordusu Şam'ı çok siki bir blokaja alarak bu protestonun diğer Suriye ve Filistin şehirlerine yayılmasına engel olduğu da belirtilmektedir.

1228'de Eyyubiler Mısır Sultanı olan Kamil ve Elcezire Emiri olan kardeşi Eşref bin Adil Gaza yakında "Tel Esref Ajul"'da buluştular. Aralarında Eyyubiler ülkesi arazilerini paylastilar. Sultan Kamil Filistin, bugünkü Ürdun ve Mısır arazileri userinde hukum suren Eyyubiler Mizir Sultanı ve en üst düzeyde Eyyubiler Sultani olacaktı. Eşref bin Adil ise yegeni Nasir Davud yerine Sam'da Eyyubiler Suriye Sultanı olacaktı.

1229 yazında Sultan Kamil ve Sultan Esref ordularını Birleştirip Sam'da bulunan ve Suriye Sultanlığı'ından ayrilmayi kabul etmeyen yegenleri Nasir Davud üzerine yuruduler. Şam kalesini Haziran 1229 başında kuşatmaya alindı ve 15 Haziran'da teslim oldu. Nasır bin Davud'a "Kerek Emiri" görevi verildi ile idare için Kerek kalesi ve etrafındaki Savbak, yani şimdiki Ürdün olan, araziler verildi.

1230'da o zamana kadar Sultan Esref'in elinde bulunan Van Gölü'nün batısındaki stratejik bir kale olan Ahlat'in Harezmsahlar ordularının tehdidi altına girdiği haberleri geldi. Cengiz Han'dan kaçmış, Gürcistan civarında yerleşmiş ve Doğu Anadolu'a girmis olan Harzmsahlar ordusu Celaleddin Harezmşah komutasında sekiz aya suren bir kusatmadan sonra 2 Nisan 1250'da Ahlat kalesini eline gecirdi. Bu kalede bulunan Sultan Esref'in eşi olan Gürcü prensesi Viola'yi esir aldılar ve şehrin halkını kılıçtan gecirip büyük bir katilam yaptılar. Fakat çok geçmeden Şam Eyyûbîlerinin Ahlat valisi Hacip Ali kaleyi geri aldi. Harezmsahli Celaleddin Ahlat kalesini tekrar almak için yeniden kuşattı. Eyyubiler Anadolu Selcuklu Devleti ile bir koalisyon kurup bu kuşatmayı kaldırmaya karar verdiler. Selçuk Sultanı Alâeddin Keykubad Celaleddin'den kuşatmanin kaldırması için ültimatom verdi. Celaleddin kalenin zaten kendisinin olduğunu iddia etmekteydi. 10.000 kadar Eyyubiler askeri ile takviyeli Alâeddin Keykubad komutanlığındaki Selçuklu ordusu ve Erzincan civarında bulunan Celaleddin ve ordusu ile muharebeye girişti. Yassıçemen Muharebesi adi verilen bu muharebe 7 Ağustos 1230'da başlayıp 3 gün sürdü. Önce Celaleddin'in üstün iken muharebenin sonunda Selcuklu-Etyyubiler koalisyon ordusu galip geldi. Harezmşah Celaleddin Azerbaycan'a kaçabildi.

Sultan Esref Suriye Sultani olduktan sonra Esref bin Adil'in emiri olduğu Elcezire valiliği Sultan Kamil ve Sultan Esref anlaşmasını tasvip eden ve Sultan Kamil'in en ust Eyyubi sultani olmasini kabul eden Muzaffer Gazi'ye verildi. Sultan Kamil Elcezire'ye bir ziyaret yaptı ve Mayıs 1230'da Mısır'a geri dondu.

Fakat 1232'de beklenilen Moğol hücumunu karşılamak için orduları ile Elcezire kuzey sınırı valileri ile Salamiyya'a gitti. Bu beklenilen Moğol hücumu gercekleşmedi. Bu sırada Sultan Kamil Eyyubiler ordusu ile Diyarbakir'i ele geçirmek hedefi ile bir sefere başladı. Önce Elcezire'ye yakın olan Artuklu Sokmenoğullarından Hasankeyf Beyi olan Mesud Rükneddin Mevdud'a karşı hücuma gecti. Bu beylik merkezi olan Hasankeyf Bey Sultan Kamil eline gecti. Hasankeyf beyi olan Mesud Rükneddin Mevdud Sultan'a teslim oldu ama yine de Mesud Rükneddin Mevdud Kahire'ye gönderildi. Sonra ele geçen Diyarbakir Sultan Kamil'in kizinin idaresine verildi. Fakat 1236'da Diyarbakır'ın idaresi Necmeddin Eyyub eline gecti.

Sultan Kamil 1233'te Kahire'ye dondu. Fakat sehre tam girmis iken Anadolu Selçuklu Devleti hukumdari olan I. Alâeddin Keykubad'in Ahlat kalesini aldığı haberini aldi. Bunun uzerine tum Eyyubiler Anadolu Selçuklu Devleti ile savaşa girdiler ve Misir Sultani Kamil en ust Eyyubiler Sultani olarak Haziran 1234'te Elcezire'de bulunan Salammiye'den tüm Eyyibler ordusu ile Selçuklulara karşı bir sefere başladı. Fakat yeter sayıda Eyyubi askeri destegi almadığı için ve Eyyubi prenslerinin çok temkinli davrandikları için basarisiz kaldı. Alaeddin Keykubat Eyyubîlerin gönderdikleri orduyu, Torosların güneyinde yenerek, Harput ve Urfa’yı da ele geçirdi. Ağustos 1234'te Sultan Kamil yine Kahire'ye geri dondu. Fakat çok gecmeden Selcuklu ordularının Eyyubiler Suriye Sultani Esref'in arazilerine akına geçtikleri haberi geldi. Misir Sultani Kamil ordusu ile Suriye'ye geçerek kardeşi Esref'in askeri seferine katildi. Sam'da uzun suren bir muddet kalan Kamil Eylul/Ekim 1236'da yine Kahire'ye geri dondu.

1236'da Eyyubiler Halep Emiri Aziz Muhammed'in ölümünden sonra kimin Halep emiri olacağı hakkında Sultan Kamil ile Sultan Esref arasında ihtilaf çıktı. Aziz Muhammed'in varis yedi yaşındaki Nasir Yusuf idi ve bunun için emirlik naibi olarak annesi Dayla Hatun emir naibi olarak hukumet islerini uzerine aldi. Sultan amil ile Sultan Esref arasındaki ihtilaf epeyce cidddileşti ve iki kardeş sultan arasında bir savaş çıkması beklenir oldu. 1237'de Suriye Sultan'ı Esref diğer ufak Eyyubiler Suriye emirleri ile Birleşip Anadolu Selçuklu Devleti hukumdari I. Aleaddin Keykubat ile kardeşi Sultan Kamil aleyhinde bir ittifak kurdu. Fakat o yıl yaz başında Anadolu Selcuklu Devleti hukumdarı 1237’de Kayseri’de verdiği bir ziyafette zehirlenmek suretiyle öldürüldü. Eyyubiler Suriye Sultani Esref ise 27 Ağustos'da oldu. Üst Eyyibiler Sultani Kamil'den izin almadan yerine Eyubiler Suriye Sultani olarak kardeşi Salih Ismail tahta geçti.

Buna karşılık olarak Sultan Kamil ise ordusu ile Suriye'ye geçti. 1237 sonunda Sam şehrini kuşattı. Yanında yeğeni Nasir Davud da bulunmaktaydı. Sultan Kamil Nasir Davud'a Suriye Sultanlığı vermeye söz vermişti. İki ay kuşatmadan sona 6 Ocak 1238'de Sam Sultan Kamil'e teslim oldu. Sultan Kamil'in bundan sonra yeğeni Nasir Davud'un tahta geçme töreninin yapılması ve sonra da Halep'e hücum etmek planları yaptığı belgelenmiştir.

Fakat bunları başaramadan 6 Mart 1238'de Sultan Kamil Şam'da iken hasta düştü ve hayata gözlerini kapadı. Cenazesi Sam'da gömüldü. Yerine oğullarından II. Adil Mısır Sultanı ve Salih Eyyub Suriye Sultanı ve oldu. Fakat çok geçmeden Eyyubiler devleti karıştı ve ayaklanmalar ile sonra iç harp cıktı.

Varisleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci karısı olan Selahaddin Eyyubi kızı:^[13]

• Melik Mesud Yusuf (? - 1229), Eyyubiler Yemen Emiri.
• II. Adil (yak. 1216 - 1247), Eyyubiler Mısır Sultanı.

Verd-el-Muna adlı bir cariyesinden:^[13]

• Salih Eyyub (yak. 1207 - 1249), Eyyubiler Mısır Sultanı .
• Fatima Hatun - Evlenme 1231'de Eyyubiler Halep Emiri Aziz (1213 † 1236),
• Gaziye Hatun - Evlenme 1229'de Eyyubiler Hama Emiri Mozaffer Mahmuda
• Aşvara - Evlenme 1236'de ve kısa zaman sonra boşanma

1238'de ölümünden sonra erkek çocuklarından olan Salih Eyyub Eyyubiler Suriye Sultanı ve II. Adil ise Eyyubiler Mısır sultanı olmuşlardır. Fakat Eyyubiler devleti hemen sonra bir karışıklık içine girmiştir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]