Hama

Hama
حماة
Hama; حماة
Ülke	Suriye
İl	Hama
Nüfus (2010)
• Toplam	854.000[kaynak belirtilmeli]

Hama (Arapça: حماه, hisar anlamına gelir) “Su değirmenleri şehri”^[1] olarak da bilinen antik şehir Suriye'nin dördüncü büyük şehridir. Suriye'nin orta kesiminde, Asi nehri üzerinde yer alan ve Hama ilinin merkezi olan şehir. 2010 itibarıyla 854.000^[2] nüfusu vardır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin geçmişi Tarihöncesi'ne değin iner. Aramiler İÖ 11. yüzyılda burada Hamat Krallığı'nı kurdular. İÖ 9. yüzyılda Asur yönetimine giren şehir, daha sonra Perslerin, Makedonyalıların ve Selevkosların eline geçti. Selevkosların İÖ 2. yüzyılda Epiphaneia olarak değiştirdiği adı, Bizans yönetiminde geleneksel adının bir biçimi olan Emath'a çevrildi. İS 7. yüzyılda Hama'yı Fathi eden müslüman Araplar şehirdeki en önemli kiliseyi büyük bir camiye dönüştürdüler ve şimdi bu cami İslam tarihinin beşinci en eski camisidir.

1108'de Haçlıların eline geçtiyse de 1115'te Müslümanlarca geri alındı. 1175'te bir depremde yıkıldı. 1188'de Salaheddin Eyyubinin, y. 1300'de Mısır Memlûklerinin eline geçen şehir, 1516'da Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.

1918'de, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'ne yenilmesinden sonra şehirdeki Osmanlı egemenliği sona erdi. Önce Britanya güçlerinin eline geçen şehir, daha sonra Sykes-Picot Anlaşması uyarınca Fransız Mandasındaki Suriye'ye geçti. 1946'da bağımsız Suriye'nin parçası oldu.

1980'lerin başında ülkede artan siyasal huzursuzlukla birlikte Müslüman Kardeşler'in kalesi durumuna gelen Hama'da Şubat 1982'de girişilen sindirme hareketi sırasında Assad rejim tarafından yaklaşık 40 bin kişi öldürüldü ve eski şehrin hemen hemen dörtte biri yıkıldı.

Suriye İç Savaşı'nın başlarında, 2011-12 yıllarında Suriye ordusu ile muhalefet güçleri arasında yaşanan çatışmalardan sonra şehir Suriye hükûmetinin elinde kaldı.

Tarihsel nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

1812- 30,000 (Burckhardt) 1830- 20,000 (Robinson) 1839- 30-44,000 (Bowring) 1850- 30,000 (Porter) 1862- 10-12,000 (Guys) 1880- 27,656 (Parliamentary Papers) 1901- 60,000 (Parliamentary Papers) 1902-1907 80,000 (Trade Reports) 1906- 40,000 (al-Sabuni) 1909- 60,000 (Trade Reports)^[3]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Hama iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	20,0	23,1	28,0	36,2	41,0	42,0	45,2	45,0	42,2	37,6	31,0	25,2	45,2
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	11,4	13,8	17,9	23,1	29,3	33,8	36,2	36,2	33,8	27,6	19,7	13,1	24,7
Ortalama sıcaklık (°C)	6,6	8,3	11,6	15,9	21,1	25,8	28,2	27,9	25,3	19,3	12,7	7,9	17,5
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	2,9	3,3	5,4	8,8	12,9	17,4	20,2	20,1	17,1	12,4	6,6	3,7	10,9
En düşük sıcaklık (°C)	−8,3	−7,3	−3	−0,5	5,9	10,6	14,7	14,0	9,5	2,2	−3,7	−5,5	−8,3
Ortalama yağış (mm)	72,5	54,3	49,3	32,3	10,3	3,8	0,4	0,1	1,8	21,4	40,0	66,5	352,7
Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi^[4]

Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]

Asi Nehri üzerinde kurulu şehir, tüm dünyada günümüzde benzerine rastlanmayan ve türünde dünyanın en eskisi olarak kabul edilen "Norias: hidrolik yapılar" su değirmenlerinden ötürü "Medinet-ün-Nevair (Su dolabı şehri)" olarak da adlandırılır. Su değirmenler 4. yüzyılda içme suyu ve sulama amaçlı su tekerlekler nehir suyunu iletmek için yapılmıştır. Tarihsel olarak sulama amacıyla kullanılmasına rağmen, Çarklar bugün neredeyse tamamen eski Arap dünyasının uzmanlığı ve girişimi için anıtlar olarak mevcuttur.

Bu büyük ahşap tekerlekler “şimdiye kadar yapılmış en görkemli noriaslar” olarak adlandırıldı ve orijinal antik hidrolik yapıların sadece 17'si kaldı. Yunus Emre'nin adına şiir yazdığı namı diğer Dertli Dolap bu şehirdedir.^[5]

Başlangıçta Hama valisinin konutu olan Beyt Azm Sarayı Suriye Eski Eserler Bakanlığı'nca onarılmış, ama 1982'deki çatışmalar sırasında zarar görmüştür. 18. yüzyıl Arap mimarisinin yetkin bir örneği olan ev günümüzde, kentin biraz kuzeyindeki Hama Kalesi'nde ortaya çıkarılan buluntuların sergilendiği bir müzedir. Buluntuların bir bölümü İÖ 5. binyıla tarihlenir; bir bölümü de İÖ 2. binyıldaki Suriye-Hitit krallığı Hamat ile Bizans dönemi arasını yansıtır.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Hama şehri bir kara ve bir demir yoluyla ülkenin kuzey ve güney kesimlerine, bir başka karayoluyla da Akdeniz kıyılarına bağlanır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2020.
^ "2004 official census" (PDF). cbss. 10 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013.
^ Peter Lang, Publishing A Small Town in Syria, Ottoman Hama in the 18th and 19th Centuries, p.73 (2002)
^ "Hama İklim Verileri 1961–1990". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2020.

[2] "2004 official census" (PDF). cbss. 10 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013.

[3] Peter Lang, Publishing A Small Town in Syria, Ottoman Hama in the 18th and 19th Centuries, p.73 (2002)

[Ulusal-4] "Hama İklim Verileri 1961–1990". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Hama nedir?, Hama anlamı nedir?, Hama ne demektir?