Kaderiyye nedir?, Kaderiyye anlamı nedir?, Kaderiyye ne demektir?

İtikadî mezhepler
Makale serilerinden

İnanç Esâsları Allah'ın Birliği (Tevhid) • Melekler • Kitâplar • Peygamberler • Kıyâmet • Ahiret • Kaza ve Kader
İ'tikadî mezhepler İslâm'da İ'tikadî mezhepler • Asarî (Eserler) • Selefîyye (Hanbelîler) • Şeyhû'l-İslâm İbn-i Teymiyye • Ghulat Selefîyye • Vahhâbîler • Ehl-i Hadis • Cebriyye • Cebriye-i Hâlisa • Cebriye-i Mutavassita • Eş'ârîyye • Bâkıllânîyye • Gazzâlîyye • Bâtınî-Eş'arilik • Sünnilik Tarikat • Mâtürîdîyye • Kaderiyye • Cuhenîyye (Irak Kolu) • Dımeşkîyye (Şam Kolu) • Mutezile • Vâsılîyye • Huzeylîyye • Nazzâmîyye • Hâitıîyye • Bişrîyye • Mâ’merîyye • Muzdârîyye • Sumâmîyye • Hişâmîyye • Câhizıyye • Hayâtıyye • Cûbbâîyye • Befşem’îyye • Ghulat Mutezile • Hâbitîyye • Hımârîyye • Bâtınî-Mutezile • Müteşeyyî’ Tarikat • Mürcie • Sünni Mürcie • Bid'atçı Mürcie • Kerrâm’îyye • Neccâr’îyye • Müşebbihe (Antropoteizm) • Hulmân’îyye • Mücessime (Hulûl) • Ebû Müslim Horasânî • Sinbâd’îyye • El-Mukanna Babekiyye • Hattâbiyye • Bezîgîyye • Muammerîyye • Umeyrîyye • Mufaddalîyye • Muhammise • Cevâlikîyye • Rum Abdalları • Bâtınîyye (Meymûn el-Kaddâh)/Yedicilik • Karmatîyye (Hamdân Kârmat) (Yediciler) • Türkistan Aleviliği (Nâsır Hüsrev) • Tasavvufî-Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh) • Anadolu Alevîliği • Alevî Tarikat • İbâhîler • Arap Aleviliği (Nusayrîler) • Dürzîlik (Hâkim bi-EmrʿAllâh) • Haşhaşiler (Hasan Sabbah) • Babailik (Baba İlyâs Horasanî) • Kızılbaş • Hurûfîlik (Fadl’Allah Yezdânî) • Bektâşîlik (Balım Sultan) Kaynak: Muhammed Ebû Zehra, İslâm’da Siyâsî ve İ’tikadî Mezhepler Tarihi, Ethem Ruhi Fığlalı ve Osman Eskicioğlu Tercümesi, Yağmur, İstanbul, 1970.
Siyâsî ve Fıkhî mezhepler İslâm'da Siyâsî ekôller ve fıkhî mezhepler • Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnilik ve Zeydilik • Şîʿa-i Ulâ (Sünnilik) • Hanefîlik • Malikîlik • Şafiîlik • Zâhîrîler • Davud el İsbehani • İbn Hazm • Hanbelîlik • Selef-i Salihin • Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye • Ghulat Selef’îler • Vahhabilik • Zeydîlik • Betr’îyye/Sâlih’îyye • Cerîr’îyye/Süleyman’îyye • Yemen Zeydiliki • Kâsım’îyye • Hadâv’îyye • Muhteria • Mutarrif’îyye • Alavîler • Hasan el-Utruş • Kâsım’îyye • Ghulat Zeyd’îyye • Cârûd’îyye • Nâim’îyye • Ya'kûb’îyye • Hariciler • Ezarikâ • Sufr’îyye • Necedât • Acrâd’îyye • İbâz’îyye • Ghulat Hariciler • Yezîd’îyye • Meymûn’îyye • Galiyye • Sebe’îyye (Abdullah bin Sebe) • Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî) • Bezîg’îyye • Keysân’îyye • Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas • Hâşim’îyye • Harb’îyye • Muâv’îyye/Cennâh’îyye • Hâris’îyye • Beyân’îyye • Ravendiyye • Rizamiyye • Ebû Müslim Horasânî • Sinbâd • Berkûk’îyye • Havâl’îyye • Muhammira • El-Mukanna • Hurremiyye • Babekiyye • Babek Hürremi • Kızılbaş • Kûl’îyye • İshâk et-Türk’îyye • Riyâh’îyye • Kerbiyye • Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh) • Hallâc’îyye • Hulûl’îyye • Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik) • Hulmân’îyye • Karmatîlik • Ebû Saʿid’îyye • Cennâb’îyye • Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik) • Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî • Hâkim’îyye (Dürzîlik) • Haşhaşiler (Alamut Kalesi) • İmamiye (Şiilik öğretisi): İsmaililik ve İsnâaşeriyye • İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik • Yediciler (Yediciler) • Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı) • Hafızilik • Tâyyîb’îyye (Tayyib Ebu'l-Kasım) • Davudî İsmailîlik • Süleymanî İsmaililik • Alavî Buhra • Kutbî Buhra • Nizarîlik (Nizari fıkhı) • İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) • Caferilik • Ahbâr’îyye • Usûl’îyye • Alevilik • Ghulat İmamiyye • Mûgır’îyye • Mansûr’îyye • Azâkıra • Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye) • Zemm’îyye • Ayn’îyye • Mim’îyye • Sîn’îyye • Muhammise • Şûray’îyye • Gurâb’îyye • Zübâb’îyye • Nusayr’îyye • Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar • Babailik • Vefâ’îyye • Kızılbaş • Çepniler • Tahtacılar • Baba Rasûl (İlyâs’îyye) • Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye) • Behlül Baba • Aybek Baba • İshâk Baba (İshâk’îyye) • Burak Baba (Burak’îyyûn) • Lokman Baba (Yesevilik) • Haydar Baba (Haydarîlik) • Hacı Bektâş (Bektaşilik) • Balım Sultan (Dedebabalık) • Demir Baba (li’îyye) • Harabâti Baba (Harabât’îyye) • İslam’dan çıkan Dinler • Haşhaşiler • Ali-İlahilik • Nusayrilik • Dürzîlik • Hurûfilik (Hurûfilik) • Nûktâvîlik (Noktacılık) • Dîn-i İlâhî • Şeyhîlik (Ahisâ’îyye) • Babilik (Ali Muhammed Şirazi) • Ezelî Bâbîler (Subh Ezel) • Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh) • Ahmedîlik • İslam dışı dinler • Zerdüştlük • Zurvanizm Mazdekçilik • Mani dini • Budizm • Sâbiîlik • Nebatiler • Luviler • Hitit mitolojisi • Yezdânizm • Ehl-i Hak • Yezîdîler • Işıkçılık Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011.
Ayrıca bakınız Tasavvuf • İslam felsefesi • Gnostisizm • Panenteizm • Şaman • Şamanizm • Tengricilik • Totemizm • Animizm • Sembolizm •
g t d

Kaderilik ya da Kaderiyye, kader konusunda insanın irade, ihtiyat ve kudret sahibi, yükümlülüğü olan bir yaratık olduğu, insanların Allah'ın hiçbir müdahali olmaksızın fiillerini bizzat kendi güç ve iradesine bağlı olarak meydana getirdiği inancına sahip olan İslam dini itikadi mezhebi.

İsimlendirilmeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bunlara 'Kaderiyye' denmesi, ilâhi kaderi inkâr etmelerindendir görüşü yaygın ise de, doğrusu şöyledir. Bunlar; kulun, fiilini kendisinin yarattığı inancına sahip olup da kula kudret atfettiklerinden dolayı bunlara "kulun kendi fiilini yaratacak kudreti vardır" anlamında 'Kudretçiler' anlamına gelen Kaderiyye denmiştir.

Ortaya Çıkışı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk defa kader konusunda konuşarak Allah'ın önceden bir takdiri olduğunu reddedenin Ma'bed el-Cüheni (öl.H.80/M.699) olduğu kaydedilir. Mâ'bed, Basra'da Hasan el-Basri (öl.H.110/M.728)'nin ders meclisine devam ederdi. Sonradan ilâhi kaderi redde yönelmiştir. Rivâyet edildiğine göre Ma'bed el-Cüheni'nin kaderi görüşe sahip olması devrindeki bazı idarecilerin, Müslümanların malını, canını alıp da "Bizim fiillerimiz Allah'ın kaderi üzerine cereyan ediyor." diyerek yaptıkları haksızlığı kadere yüklemelerine dayandırılır. Belki Mâ'bed ve taraftarlarının gayesi kula sorumluluğu yükleme düşüncesi olmaktadır. Ancak ilâhi kaderi inkâr ettiği gerekçesiyle halife Abdülmelik bin Mervan'nın emriyle Haccac tarafından H.80/M.699'da idam edilerek öldürülmüştür.

Cüheni'den sonra onun görüşlerini Geylan ed-Dımeşki devam ettirmiştir. Geylan da halife Hişam bin Abdülmelik tarafından Şam'da idam ettirilmiştir.

Kaderiyye'nin, kulların fiilleriyle ve kaderle ilgili görüşleri hicri II. yüzyıl başlarında Vasıl bin Ata (öl.H.131/M.748) tarafından kurulduğu kabul edilen Mutezile tarafından devam ettirilmiştir.

Getirilen eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gerek Kaderiyye gerekse onun tam zıddı bir görüşe sahip olan Cebriyye İslam'ın ana kaynakları olan Kur'an ve Sünnet'ten kendi görüşlerini destekleyecek bir takım delillere sahiptirler. Ancak yine de Ehl-i Sünnet kelâmcıları tarafından görüşleri aşırı bulunarak Ehl-i Bid'at'tan sayılmışlardır. Kaderiyye, ilâhi kaderi reddederek kula yaratıcılık atfetmekte; Cebriyye de insanın yükümlülüğünü ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaktadır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] 21 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaderiyye

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ - Mâtürîdî, Kitab et-Tevhîd, s. 380 ve devamı.
^ - İbn Hazm, el-Fasl, 3, s. 188, 198.

İslam ilâhiyatı

Alanlar - İlahiyatçılar - Kitaplar

Alanlar	Akide Akıl ('Aql) Astronomi Kozmoloji Eskatologya Ahlak Kelâm Fıkıh Mantık Metafizik Doğa felsefesi Barış Eğitim Felsefesi
İlahiyatçılar	Muhammed bin Hanefiyye Hasan-ı Basri Kâsım bin Muhammed Zeynelâbidîn Muhammed el-Bakır Zeyd bin Ali Ca'fer es-Sâdık İmâm-ı ’zam Ebû Hanîfe Mâlik bin Enes Muhammed bin Abdullah el-Mehdi Şafii Ahmed bin Hanbel Davud el İsbehani İbn Hazm Ebu Yusuf Vâsıl bin Atâ Amr bin Ubeyd Kadı Abdülcebbar Kindî Tirmizî El-Eş'ari Mâtürîdî Gazzâlî Şehristanî Hâkim et-Tirmizî Râzî El-Cahiz El-Mesûdî El-Cübbaî El-Dahabi El-Kurtubî el-Belluti Şeyh Müfid Ahmed Yesevî Ahmed Rıza Han Ahmed Sirhindî İbn Kayyim İbn Arabi İbn Kudâme İbn Teymiye el-Şirazi Abdülkâdir Geylânî Abdülhakîm Arvâsî Ebu'l A'lâ el-Mevdudî Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî Fazlur Rahman Malik Hacı Bektaş-ı Veli Hacı Bayram-ı Veli Mahmud Hüdayi Murtaza Mutahhari Muhammed Bakir el-Sadr Muhammed Hamidullah Muhammed Hamdi Yazır Muhammed Taki Osmani Nâsır-ı Hüsrev Sadreddin Konevî Said Nursî Şeyh Bedreddin Şeyh Tusi
Önemli kitaplar	Buyruklar (Alevilik) Divan-ı Hikmet (Yesevilik) İhyau Ulumi'd Din (Gazzâlî) Kitâb el-Mecmû (Nusayrilik) Makâlât (Bektaşi inancı) Mesnevî (Mevlevilik) Mektûbât-ı Mevlânâ (Mevlevilik) Mektûbât-ı Rabbânî (Nakşibendilik) Nehсü'l Belâga (Caferilik) Risale-i Nur Hikmet Risaleleri (Dürzîlik) Sünni kitaplar (Buharî • Nesaî • Ebu Davud • Tirmizî • İbn Mace • Müslim İbn Haccâc • El-İrşad • El-Akîdetü't-Tahâviyye) Veçh-i Din (Türkistan Aleviliği)

Kaderiyye nedir?, Kaderiyye anlamı nedir?, Kaderiyye ne demektir?

Kaderiyye nedir?, Kaderiyye anlamı nedir?, Kaderiyye ne demektir?

Kaderîlik

İsimlendirilmeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ortaya Çıkışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Getirilen eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]