Kızılsu (il)

Kızılsu
قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى
Kızılsu; قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى
	; Kızılsu'nun Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu
Ülke	Çin
Vilayet	Sincan Uygur Özerk Bölgesi
Yüzölçümü
• Toplam	69.112 km²
Nüfus (2020)
• Toplam	622,222
Posta kodu	845350
Alan kodu	0908
	Resmî site; http://www.xjkz.gov.cn/

Kızılsu Kırgız Özerk İli (Kırgızca: قىزىلسۇۇ قىرعىز اپتونوم وبلاسى Кызылсуу Кыргыз аптоном обласы; Uygurca: قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى Qizilsu Qirghiz aptonom oblasti, Çince: 克孜勒苏柯尔克孜自治州/克孜勒蘇柯爾克孜自治州; Pinyin: Kèzīlèsū kē'ěrkèzī Zìzhìzhōu), Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bir Kırgız özerk bölgesidir.

İdari bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kızılsu Kırgız Özerk ilindeki şehir ve beldeler:

Atuş İlçesi - 阿图什市 Ātúshí Shì ;
Akto İlçesi - 阿克陶县 Ākètáo Xiàn ;
Akçi İlçesi - 阿合奇县 Āhéqí Xiàn ;
Uluğçat İlçesi - 乌恰县 Wūqià Xiàn.

Etnik yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kızılsu'da yaşayan 2018 yılı sayımına göre Uluslar:^[2]

Etnik grup	Nüfus	Oran (%)
Uygur	413,655	%66,24
Kırgız	163,863	%26,24
Han	39,292	%6,29
Tacik	6,097	%0,98
Hui	586	%0,09
diğerleri	558	%0,13

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Satuk Buğra Han 955 (Hîcrî 344) yılında Kâşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk'te " اَرتُج artuç: Ardıç. Kaşgar'da bu adta iki köy vardır."^[2] diye bahsettiği altın Artuç köyünde gömülmüştür.^[3] O zamanlar Kaşgar'ın kuzeyinde iki tane Artuç (Artux) isminde köy vardı, birisinin adı altın^[4] Artuç (Artux), ikincisi üst Artuç (Artux)'dır.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

2019 yılında Gayri safi yurt içi hasıla toplam 2,3 Milyar Yuan'dir.^[5]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
^ ^a ^b Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 95
^ bk. Jamal Qarashi, Mulhaqat al-Sure aus Bartolda, Turkestan, I (Texte), 132: mata Satuq Bughra khan al-ghazi fi sanat 344 wa mashhaduhu bi-Artuj min qura Kashghar,wa [huwa] al-yaum ma'mur wa mazur, Mi. Grenard, Jour. As., Januar 1900, S. 6
^ altın: aşağı, alt. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 108, 109
^ "克孜勒苏州2019年国民经济和社会发展统计公报 - 中国统计信息网". www.tjcn.org. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

A History of Uighur Religious Conversions (5th - 16th Centuries) (İngilizce)

Koordinatlar: 39°40′N, 76°43′E

Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi yönetim birimleri （Başkent: Urumçi）

İl düzeyi şehir, İl, Özerk il	İlçe düzeyi şehir, İlçe, Özerk ilçe, Bucak
Urumçi：	Tanrı Dağı Bucağı \| Saybağ Bucağı \| Yenişehir Bucağı \| Şuymogu Bucağı \| Tudun Haba Bucağı \| Tapançeng Bucağı \| Mitung Bucağı \| Urumçi İlçesi
Karamay：	Karamay Bucağı \| Maydağ Bucağı \| Cerenbulak Bucağı \| Orku Bucağı
Turfan İli：	Turfan \| Toksun İlçesi \| Piçan İlçesi
Kumul İli：	Kumul (şehir) \| Ara Türük İlçesi \| Barköl Kazak Özerk İlçesi
Hotan İli：	Hotan (şehir) \| Hotan İlçesi \| Lop İlçesi \| Niya İlçesi \| Guma İlçesi \| Çira İlçesi \| Keriye İlçesi \| Karakaş İlçesi
Aksu İli：	Aksu (şehir) \| Onsu İlçesi \| Şayar İlçesi \| Bay İlçesi \| Avat İlçesi \| Kuçar İlçesi \| Kelpin İlçesi \| Toksu İlçesi \| Uçturfan İlçesi
Kaşgar İli：	Kaşgar \| Maralbeşi İlçesi \| Poskam İlçesi \| Feyzivat İlçesi \| Kağılık İlçesi \| Yopurğa İlçesi \| Kaşgar Yenişehir İlçesi \| Mekit İlçesi \| Yengisar İlçesi \| Yarkent İlçesi \| Kaşgar Kuna Şehir İlçesi \| Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi
Kızılsu Kırgız Özerk İli：	Atuş İlçesi \| Akto İlçesi \| Uluğçat İlçesi \| Akçi İlçesi
Bayangolin Moğol Özerk İli：	Korla (şehir) \| Hoçing İlçesi \| Lopnur İlçesi \| Hoşut İlçesi \| Çerçen İlçesi \| Bağraş İlçesi \| Bügür İlçesi \| Çakılık İlçesi \| Yençi Hui Özerk İlçesi
Sanci Hui Özerk İli：	Sanci (şehir) \| Fukang (şehir) \| Guçung İlçesi \| Manas İlçesi \| Jimisar İlçesi \| Hutubi İlçesi \| Mori Kazak Özerk İlçesi
Bortala Moğol Özerk İli：	Bortala \| Çing İlçesi \| Arişang İlçesi
Özerk bölgesine doğrudan bağlı ilçe düzeyi şehir：	Shihezi \| Aral \| Tomşuk \| Vujyaçü
İli Kazak Özerk İli：	（İli Kazak Özerk İli Alt-eyalet düzeyi özerk ili olup Tarbagatay ve Altay'ı yönetmektedir.)
Doğrudan bağlı：	Gulca \| Kuytun \| Gulca İlçesi \| Tekes İlçesi \| Nilka İlçesi \| Moğolküre İlçesi \| Künes İlçesi \| Korgas İlçesi \| Dokuztara İlçesi \| Çapçal Şibe Özerk İlçesi
Tarbagatay İli：	Çöçek (şehir) \| Usu (şehir) \| Dörbiljin İlçesi \| Çağantogay İlçesi \| Saven İlçesi \| Toli İlçesi \| Kobuksar Moğol Özerk İlçesi
Altay İli：	Altay (şehir) \| Çinggil İlçesi \| Jeminay İlçesi \| Koktokay İlçesi \| Burçin İlçesi \| Burultokay İlçesi \| Kaba İlçesi
(Hotan, Aksay Çin'nin hakimiyeti üzerine Çin ile Hindistan arasında anlaşmazlık mevcuttur. Şu an fiilen Çin Halk Cumhuriyeti yönetmektedir.

[1] Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)

[:0-2] Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 95

[3] . Jamal Qarashi, Mulhaqat al-Sure aus Bartolda, Turkestan, I (Texte), 132: mata Satuq Bughra khan al-ghazi fi sanat 344 wa mashhaduhu bi-Artuj min qura Kashghar,wa [huwa] al-yaum ma'mur wa mazur, Mi. Grenard, Jour. As., Januar 1900, S. 6

[4] tın: aşağı, alt. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 108, 109

[5] "克孜勒苏州2019年国民经济和社会发展统计公报 - 中国统计信息网". www.tjcn.org. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Kızılsu (il) nedir?, Kızılsu (il) anlamı nedir?, Kızılsu (il) ne demektir?