Aksu (şehir)

Aksu (şehir)
ئاقسۇ , 阿克苏
Aksu (şehir); ئاقسۇ , 阿克苏
	; Aksu (şehir)'in Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu (pembe)
Ülke	Çin
İl	Aksu İli
Rakım	1083 m
Nüfus (2007)
• Toplam	386.379
Zaman dilimi	+8
• Yaz (YSU)	UTC
Posta kodu	843000
Alan kodu	0997
	Resmî site; http://www.aks.gov.cn/ (Çince)

Aksu (şehir) (Uygurca: ئاقسۇ, Aksu shehiri, Çince: 阿克苏/阿克蘇; Pinyin: Ākèsū), Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir şehirdir.

Kasaba ve köyler[değiştir | kaynağı değiştir]

Aksu şehri, beş mahalle komitesi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), iki kasaba (镇 zhèn), beş kırsal belde (乡 xiāng), bir özel mahalle komitesi, bir özel belde ve on dört özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur. Ayrıca Bingtuan Ertuan (兵团二团; Bīngtuán Èrtuán) 1.2 km² yüzölçümünde Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu (新疆生產建設兵團; Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán) bu bölgede bulunur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer verilen isimler: Aqsu New City, Akoso, New Aksu, A-k'o-su-hsien, A-k'o-su-hsin-ch'eng, Aqsu, Aksou, Ak Su Yangi Shahr, A-k'o-su, Aqsu Yangi Shahr, A-k'o-su-chen, Yangi-shahr ve Aksu New City.^[2]

502 - 550 yılları arasında Hunlar, 552 - 648 yılları arasında Göktürkler, 648 - 649 yılları arasında Tang Hanedanı zamanında Çinliler, tekrar 659 yılından itibaren 744 yılına kadar Göktürkler, 790 ve 791 - tahminen 842 yılları arasında Tibetler ve 1006 yılından itibaren Karahanlılar 1032 - 1210 yılları arasında Doğu Karahanlılar, Doğu Karahanlıları Karahitaylar yıktıktan sonra Karahitaylar, daha sonra; önce 1227 - 1370 yılları arasında Çağatay Hanlığı daha sonra 1370 - 1514 yılları arasında Doğu Çağatay Hanlığı bu bölgede egemenlik sürmüştür.

Yarkand Hanlığı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede Yarkand Hanlığı, (mamlakati Yarkand, mamlakati Moghuliya, mamlakati Saidiya) egemenlik sürmüştür.

19. yüzyılın sonunda dek, Aksu şehri geniş çarşıları ve kervansarayları ile bölgesel bir ticaret merkezi kalmıştır. 1887^[3] yılında Aksu'yu ziyaret eden Francis Younghusband, Kent nüfusu 20,000, artı bir garnizon ve yaklaşık 2,000 asker bulunur.^[4]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeterince su kaynakları ve yılda yaklaşık 200 günden fazla güneş ışığı gören Aksu'da Tarım, Ziraat, Çiftçilik çok gelişmiştir. Bu nedenle, Han Çinlileri 1980'lerden beri, yarıaskeri bir örgüt olan Sincan Üretim ve Yapı kolorduları kurmuş, amacı azınlık milliyetlerin stratejik alanlarını sömürgeleştirmek, kullanılmayan yerleri sömürmek için büyük makineleştirilmiş devlet çiftlikleri ve büyük bir sulama ağı yapmağa başlamıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Hill, John E. 2003. "Annotated Translation of the Chapter on the Western Regions according to the Hou Hanshu." 2nd Draft Edition. [1]6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Puri, B. N. Buddhism in Central Asia, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi, 1987. (2000 reprint).
Stein, Aurel M. 1907. Ancient Khotan: Detailed report of archaeological explorations in Chinese Turkestan, 2 vols. Clarendon Press. Oxford. [2] 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
^ Aksu, China Page 14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
^ F. Younghusband, The Heart of a Continent, London, 1896. p. 154.
^ E. Reclus, Nouvelle Géographie universelle, vol. 7, L’Asie centrale, Paris, 1882. p. 140.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Aksu (şehir) Hava Limanı bilgileri 11 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Aksu (şehir) planı 10 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çince)

Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi yönetim birimleri （Başkent: Urumçi）

İl düzeyi şehir, İl, Özerk il	İlçe düzeyi şehir, İlçe, Özerk ilçe, Bucak
Urumçi：	Tanrı Dağı Bucağı \| Saybağ Bucağı \| Yenişehir Bucağı \| Şuymogu Bucağı \| Tudun Haba Bucağı \| Tapançeng Bucağı \| Mitung Bucağı \| Urumçi İlçesi
Karamay：	Karamay Bucağı \| Maydağ Bucağı \| Cerenbulak Bucağı \| Orku Bucağı
Turfan İli：	Turfan \| Toksun İlçesi \| Piçan İlçesi
Kumul İli：	Kumul (şehir) \| Ara Türük İlçesi \| Barköl Kazak Özerk İlçesi
Hotan İli：	Hotan (şehir) \| Hotan İlçesi \| Lop İlçesi \| Niya İlçesi \| Guma İlçesi \| Çira İlçesi \| Keriye İlçesi \| Karakaş İlçesi
Aksu İli：	Aksu (şehir) \| Onsu İlçesi \| Şayar İlçesi \| Bay İlçesi \| Avat İlçesi \| Kuçar İlçesi \| Kelpin İlçesi \| Toksu İlçesi \| Uçturfan İlçesi
Kaşgar İli：	Kaşgar \| Maralbeşi İlçesi \| Poskam İlçesi \| Feyzivat İlçesi \| Kağılık İlçesi \| Yopurğa İlçesi \| Kaşgar Yenişehir İlçesi \| Mekit İlçesi \| Yengisar İlçesi \| Yarkent İlçesi \| Kaşgar Kuna Şehir İlçesi \| Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi
Kızılsu Kırgız Özerk İli：	Atuş İlçesi \| Akto İlçesi \| Uluğçat İlçesi \| Akçi İlçesi
Bayangolin Moğol Özerk İli：	Korla (şehir) \| Hoçing İlçesi \| Lopnur İlçesi \| Hoşut İlçesi \| Çerçen İlçesi \| Bağraş İlçesi \| Bügür İlçesi \| Çakılık İlçesi \| Yençi Hui Özerk İlçesi
Sanci Hui Özerk İli：	Sanci (şehir) \| Fukang (şehir) \| Guçung İlçesi \| Manas İlçesi \| Jimisar İlçesi \| Hutubi İlçesi \| Mori Kazak Özerk İlçesi
Bortala Moğol Özerk İli：	Bortala \| Çing İlçesi \| Arişang İlçesi
Özerk bölgesine doğrudan bağlı ilçe düzeyi şehir：	Shihezi \| Aral \| Tomşuk \| Vujyaçü
İli Kazak Özerk İli：	（İli Kazak Özerk İli Alt-eyalet düzeyi özerk ili olup Tarbagatay ve Altay'ı yönetmektedir.)
Doğrudan bağlı：	Gulca \| Kuytun \| Gulca İlçesi \| Tekes İlçesi \| Nilka İlçesi \| Moğolküre İlçesi \| Künes İlçesi \| Korgas İlçesi \| Dokuztara İlçesi \| Çapçal Şibe Özerk İlçesi
Tarbagatay İli：	Çöçek (şehir) \| Usu (şehir) \| Dörbiljin İlçesi \| Çağantogay İlçesi \| Saven İlçesi \| Toli İlçesi \| Kobuksar Moğol Özerk İlçesi
Altay İli：	Altay (şehir) \| Çinggil İlçesi \| Jeminay İlçesi \| Koktokay İlçesi \| Burçin İlçesi \| Burultokay İlçesi \| Kaba İlçesi
(Hotan, Aksay Çin'nin hakimiyeti üzerine Çin ile Hindistan arasında anlaşmazlık mevcuttur. Şu an fiilen Çin Halk Cumhuriyeti yönetmektedir.

[1] Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)

[2] Aksu, China Page 14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[3] F. Younghusband, The Heart of a Continent, London, 1896. p. 154.

[4] E. Reclus, Nouvelle Géographie universelle, vol. 7, L’Asie centrale, Paris, 1882. p. 140.

[1]

[2]

[3]

[4]

Aksu (şehir) nedir?, Aksu (şehir) anlamı nedir?, Aksu (şehir) ne demektir?