Prusya Krallığı Königreich Preußen
1701-1918
Bayrak (1892–1918) Arma (1873-1918)
Başkent	Berlin
Yaygın dil(ler)	Almanca
Hükûmet	Monarşi
Kral
• 1701-1713 I. Friedrich • 1888-1918 II. Wilhelm
Başbakan
• 1848 (ilk) Adolf Heinrich von Arnim-Boitzenburg • 1918 (son) Maximilian von Baden
Tarihçe
• Kuruluşu 1701 • Dağılışı 1918
Yüzölçümü
• Toplam	348,779 km2
Nüfus
• 1756[1] 4,500,000 • 1871[2] 24,689,000 • 1910[3] 40,169,219
Para birimi	Reichsthaler (1750'ye kadar) Prusya taleri (1750-1857) Vereinsthaler (1857-1871) Goldmark (1871-1914) Papiermark (1914-1918)
Öncüller Ardıllar Lehistan-Litvanya Birliği Brandenburg-Prusya Bağımsız Prusya Devleti İkinci Polonya Cumhuriyeti

Prusya Krallığı (Almanca: Königreich Preußen, [ˈkøːnɪkʁaɪç ˈpʁɔʏsn̩] olarak telaffuz edilir) 1701 ile 1918 yılları arasında Alman İmparatorluğu'nun Prusya eyaletini oluşturan bir krallıktı. 1866'da Almanya'nın birleşmesinin arkasındaki itici güçtü ve 1918'de dağılıncaya kadar Alman İmparatorluğu'nun önde gelen devletiydi. Adını Prusya denilen bölgeden alsa da merkezi Brandenburg Margravlığı'ydı. Başkenti Berlin'di.

Prusya kralları Hohenzollern Hanedanı'ndandı. Krallığın selefi Brandenburg-Prusya, "Büyük Seçmen" olarak bilinen Brandenburg Seçmeni Frederick William'ın yönetimi altında askeri bir güç haline geldi. Bir krallık olarak Prusya, özellikle "Büyük" II. Frederick'in hükümdarlığı sırasında iktidara yükselişini sürdürdü.Büyük Frederick, Yedi Yıl Savaşı'nın (1756-1763) başlatılmasında etkili oldu; Avusturya, Rusya, Fransa ve İsveç'e karşı kendini korudu ve Prusya'nın Alman devletleri arasında baskın rolünü oluşturmanın yanı sıra ülkeyi Avrupa'nın büyük bir gücü olarak kurdu. Güçlü Prusya Ordusunun zaferleri sayesinde. Prusya, tüm Alman devletlerini (İsviçre'deki Alman kantonları hariç) kendi yönetimi altında birleştirmek için girişimlerde bulundu ve Avusturya'nın böylesine birleşik bir Alman alanına dahil edilip edilmeyeceği süregelen bir soru haline geldi. Napolyon Savaşları Alman Konfederasyonunun kurulmasına yol açtıktan sonra, Alman devletlerini birleştirme meselesi 1848-1849 Alman devrimlerine neden oldu ve tüm eyaletlerin temsilcileri kendi anayasaları altında birleşmeye çalıştı. Bir federasyon kurma girişimleri başarısız oldu ve Alman Konfederasyonu, 1866'da en güçlü iki üye devlet arasında Avusturya-Prusya Savaşı çıktığında çöktü.

Daha sonra Prusya, 1866'da Kuzey Almanya Konfederasyonu'nun kurulmasının ardındaki itici güç oldu; 1871'de birleşik Alman İmparatorluğu'na dönüştürüldü ve bugünkü Federal Almanya Cumhuriyeti'nin en eski yasal selefi olarak kabul edildi. Kuzey Almanya Konfederasyonu, Avusturya-Prusya Savaşı'nın ardından daha çok askeri güç ittifakı olarak görüldü, ancak yasalarının çoğu daha sonra Alman İmparatorluğu'nda kullanıldı. Alman İmparatorluğu, 1870-1871 Fransa-Prusya Savaşı'nda III. Napolyon'un yenilgisi nedeniyle, Avusturya ve İsviçre dışındaki tüm Alman devletlerini Prusya hegemonyası altında başarıyla birleştirdi. Savaş, tüm Alman devletlerini ortak bir düşmana karşı birleştirdi ve zaferle birlikte, birleşmeye karşı olan bazı kişilerin görüşlerini değiştiren ezici bir milliyetçilik dalgası geldi.

1918-1919 Alman Devrimi ile Prusya Krallığı, Bağımsız Prusya Devleti'ne dönüştürüldü.

Arka plan ve kuruluş[değiştir | kaynağı değiştir]

Hohenzollern'ler, 1518'de Brandenburg Margravlığı'nın hükümdarları oldular. 1529'da Hohenzollern'ler, bir dizi çatışmanın ardından Pomeranya Dükalığı'nın eski haline dönmesini sağladılar ve Vestfalya Barışı'nın ardından doğu kısmını ele geçirdiler.

1618'de Brandenburg seçmenleri, 1511'den beri Hohenzollern Hanesi'nin daha genç bir kolu tarafından yönetilen Prusya Dükalığ'nı da miras aldı. 1525 yılında Töton Şövalyeleri'nin son Büyük Üstadı ve Prusya'nın ilk hükümdarı Albrecht, bölgesini laikleştirdi ve onu bir dükalığa dönüştürdü. "Brandenburg-Prusya" olarak bilinen Brandenburg ile kişisel bir birlik içinde yönetiliyordu. Brandenburg hâlâ yasal olarak Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olduğundan ve Prusya Dükalığı Polonya'nın bir tımarı olduğundan tam bir birlik mümkün değildi. Töton Tarikatı 1466'dan beri Polonya'ya saygı gösteriyordu ve Hohenzollern'ler, Dük Prusya'yı laikleştirdikten sonra da saygı göstermeye devam ettiler.

İkinci Kuzey Savaşı sırasında, Labiau ve Wehlau-Bromberg anlaşmaları, Eylül 1657'ye kadar Hohenzollern'lere Prusya Dükalığı üzerinde tam egemenlik sağladı.

İspanya Veraset Savaşı'nda Fransa'ya karşı bir ittifak karşılığında, Büyük Seçmen'in oğlu III.Frederick'in, 16 Kasım 1700 tarihli Kraliyet Antlaşması ile Prusya'yı bir krallığa yükseltmesine izin verildi. Frederick, kendisini Frederick olarak "Prusya Kralı" olarak taçlandırdı. 18 Ocak 1701'de I. Kutsal Roma İmparatorluğu'nda yasal olarak Bohemya dışında hiçbir krallık var olamazdı. Ancak Frederick, Prusya'nın hiçbir zaman imparatorluğun bir parçası olmadığı ve Hohenzollern'lerin tamamen egemen olduğu için Prusya'yı bir krallığa yükseltebileceği fikrini benimsedi. Yaklaşan İspanyol Veraset Savaşı'nda Frederick'in desteğini güvence altına almak isteyen İmparator Leopold I, razı oldu.

"Prusya'daki Kral" tarzı, Hohenzollern'lerin yalnızca eski dükalıklarında yasal olarak kral oldukları yönündeki yasal kurguyu kabul etmek için benimsendi. Brandenburg'da ve imparatorluk içindeki topraklarının bazı kısımlarında, yasal olarak hâlâ yalnızca imparatorun derebeyliği altında seçmenlerdi. Ancak bu zamana kadar imparatorun yetkisi yalnızca nominaldi. İmparatorluğun çeşitli bölgelerinin yöneticileri, büyük ölçüde egemen devletlerin yöneticileri gibi hareket ediyorlardı ve imparatorun hükümdarlığını yalnızca resmi bir şekilde kabul ediyorlardı. Ayrıca düklük, Prusya bölgesinin yalnızca doğudaki büyük kısmını oluşturuyordu; En batıdaki parça, Polonya Kralı tarafından Prusya Kralı unvanıyla birlikte tutulan, Vistula'nın doğusundaki Kraliyet Prusya'nın kısmını oluşturuyordu. Brandenburg ile Prusya arasındaki kişisel birlik, imparatorluğun 1806'daki sonuna kadar yasal olarak devam ederken, 1701'den itibaren Brandenburg fiilen krallığın ayrılmaz bir parçası olarak muamele gördü. Hohenzollern'ler, kendi topraklarının imparatorluğun parçası olan kısımlarında sözde hala imparatorun tebaası olduğundan, imparatorluk dağılıncaya kadar ek Brandenburg Seçmeni unvanını kullanmaya devam ettiler. Polonya'nın Birinci Bölünmesinde Kraliyet Prusya'nın satın alınmasının ardından "Prusya Kralı" unvanı 1772 yılına kadar kabul edilmedi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]