Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Aralık 2020)

Garar veya ğırar (Arapça: غرر) kelime anlamı belirsizlik, tehlike, şans veya risk anlamına gelir.^[1] İslam Hukuku'nun muamelat kısmında, riba (faiz) ve meysir (kumar) gibi olumsuz bir unsurdur.^[2] Bir İslami sözlük (Kısa Bir İslami Terimler Sözlüğü) onu "henüz yakalanmamış balıklar, henüz hasat edilmemiş mahsuller gibi mevcut olmayan şeyin satışı" olarak tanımlar.^[3] Benzer şekilde yazar Muhammed Ayub, garar'ın "elde olmayan bir şeyin satışı veya akıbeti (sonucu) bilinmeyen bir şeyin satışı veya bununla ilgili bir satış" olduğunu söylüyor. kişinin gelip gelmeyeceğini bilmediği tehlike ".^[4]

Makale serilerinden
Fıkıh
Kavramlar Şeriat  • Ehl-i Re'y  • İçtihad  • Fetva
Fıkhî mezhepler Sünnîler'in Dört fıkhî mezhebi:   • Hanefî (İmâm-ı ’zam Ebû Hanîfe)   • Malikî (Mâlik bin Enes)   • Şafi (Şafii)   • Hanbelî (Ahmed bin Hanbel) Diğer Sünnilik fıkıh mezhepleri:   • Zâhirî (Davud el İsbehani ve İbn Hazm)   • Selefî (Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye)    Vahhâbîler (İbn-i Abd’ûl-Vahhâb) Şiîliğin İmamiye fıkhından Üç mezhep:   • Zeyd’îyye (Zeyd bin Ali bin Zeynelâbidîn)   • İsmâ‘îl’îyye/Yedicilik (Nizârî ve Mustâ‘lî)   • İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) (Câferî ve Alevî) Bâtınîlik:   • Dûrz’îyye   • Nusayr’îyye   • Ahmed’îyye Hariciler:   • İbadiyye
Kaynaklar Aslî deliller Kur'an Sünnet İcma Kıyas Fer'î deliller Mesâlih-i mürsele İstihsân İstishâb Zerâyi Örf, det ve Teâmül Sahâbî kavli Geçmiş Şeriatlar
Dinî Vazifeler Emr Farz Vâcip Sünnet Müstehap Mübah Nehy Mekruh Müfsid Haram
İktîsat Zekât Cizye Sadaka Vakıf Beyt-ül mal Ribâ Murabaha Tekâfül Sukuk
Sıfatlar Halife Ulema Müftü Kadı Fakih Muhaddis Molla İmam Şeyh Mevlana Ayetullah
Siyaset İslami liderlik Hilâfet İmamet Vakıf Beyt-ül mal Velâyet-i Fakih Biat Zimmi
Siyâsî mezhepler İslâm'da Siyâsî ekôller   • Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnîler ve Zeydîler    • Sünnilik (Sünnilik)     • Hanefîlik     • Malikîlik     • Şafiîlik      • Zâhîrîler       • İmâm Dâvud-u Zâhîrî       • Ebû Muhammed İbn Hazm     • Hanbelîlik      • Selefilik       • Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye        • Ghulat Selef’îyyûn         • Vahhabilik    • Zeydîlik     • Betr’îyye/Sâlih’îyye     • Cerîr’îyye/Süleyman’îyye     • Yemen Zeydiliki      • Kâsım’îyye      • Hadâv’îyye      • Muhteria      • Mutarrif’îyye    • Alavîler     • Hasan el-Utruş     • Kâsım’îyye     • Ghulat Zeydilik      • Cârûd’îyye      • Nâim’îyye      • Ya'kûb’îyye   • Haricîlik    • Ezarikâ    • Sufr’îyye    • Necedât    • Acrâd’îyye    • İbâz’îyye    • Ghulat Hariciler     • Yezîd’îyye     • Meymûn’îyye   • Galiyye    • Sebe’îyye (ʿAbd Allâh İbn-i Sebe)    • Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî)     • Bezîg’îyye     • Hattâbiyye    • Keysân’îyye     • Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas     • Hâşim’îyye      • Harb’îyye      • Muâv’îyye/Cennâh’îyye       • Hâris’îyye      • Beyân’îyye     • Ravendiyye      • Rizamiyye       • Ebû Müslim Horasânî        • Sinbâd        • Berkûk’îyye        • Havâl’îyye       • Muhammira        • El-Mukanna        • Hurremiyye         • Babekiyye         • Babekiyye         • Kızılbaş        • Kûl’îyye       • İshâk et-Türk’îyye      • Riyâh’îyye     • Kerbiyye   • Bâtınîlik (İbn-i Meymûn)    • Hallâc’îyye    • Hulûl’îyye    • Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik)    • Hulmân’îyye    • Karmatîlik     • Ebû Saʿid’îyye     • Cennâb’îyye    • Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik)     • Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî     • Hâkim’îyye (Dürzîlik)     • Sabbah’îyye (Alamut Kalesi)   • Şîʿa: İsmâ‘îl’îyye ve İsnâ‘aşer’îyye    • İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik     • Yediciler (Yediciler)     • Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı)      • Mecîd’îyye/Hâfız’îyye      • Tâyyîb’îyye (Tayyib Ebu'l-Kasım)       • Davudî İsmailîlik        • Süleymanî İsmaililik        • Alavî Buhra        • Kutbî Buhra     • Nizârîler (Nizâr’îyye)    • İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)     • Câferîlik      • Ahbâr’îyye     • Usûl’îyye     • Alevilik    • Ghulat İmamet     • Mûgır’îyye     • Mansûr’îyye     • Azâkıra     • Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye)     • Zemm’îyye     • Ayn’îyye     • Mim’îyye     • Sîn’îyye     • Muhammise     • Şûray’îyye     • Gurâb’îyye     • Zübâb’îyye     • Nusayrilik   • Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar    • Babailik     • Vefâ’îyye    • Kızılbaş      • Çepniler      • Tahtacılar    • Baba Rasûl (İlyâs’îyye)      • Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye)      • Behlül Baba      • Aybek Baba       • İshâk Baba (İshâk’îyye)       • Burak Baba (Burak’îyyûn)      • Lokman Baba (Yesevilik)       • Haydar Baba (Haydarîlik)        • Hacı Bektâş (Bektaşilik)         • Balım Sultan (Dedebabalık)         • Demir Baba (li’îyye)          • Harabâti Baba (Harabât’îyye)   • İslam’ten çıkan Dinler    • Haşhaşiler    • Ali İlâhîlik    • Nusayrîlik    • Dürzîlik    • Hurûfîlik (Hurûfilik)     • Nûktâvîlik (Noktacılık)    • Dîn-i İlâhî    • Şeyhîlik (Ahisâ’îyye)     • Babilik (Ali Muhammed Şirazi)      • Ezelî Bâbîler (Subh Ezel)      • Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh)    • Ahmedîlik   • İslam dışı dinler    • Zerdüştlük     • Zurvanizm     • Mazdekçilik    • Mani dini    • Budizm    • Sâbiîlik    • Nebatiler    • Luviler    • Hitit mitolojisi    • Yezdânizm     • Yâresânîlik     • Êzîdîlik     • Işıkçılık Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011.
g t d

Fıkıhta tanımları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dr. Sami el-Süveylem'e göre, "İslami finansta araştırmacılar", terimin tanımında İslam hukuk ekolleri arasında büyük bir fark olmasa da, gararın "kesin anlamı" üzerinde hemfikir değildirler.^[5]

Hanefi mezhebi, gararı "sonuçları gizli olan" olarak tanımlar.^[5] Dr. Md Akter Uddin'e göre Hanefi mezhebinin alimleri gararı “sonucu belirlenemeyen bir şey” olarak tanımlamışlardır. Serahsî'ye göre mestûrü’l-âkıbe olarak tanımlanmıştır (Sonucu Bilinemeyen - Sonuçta gizli veya risk o var olup olmadığını, aynı derecede nadir olduğunu şey).^[6]

Benzer şekilde, Şafi mezhebi de gararı (Sami el-Süveylem'e göre) "doğası ve sonuçları gizli olan" veya "iki olasılığı kabul eden, daha az arzu edilen daha olası" olarak tanımladı.^[5] Şafii alimler, onu "şekli ve sonucu gizli olan bir şey" olarak tanımlamışlardır.^[6]

Hanbeli mezhebi onu "sonuçları bilinmeyenler" veya "var olsun veya olmasın, teslim edilemeyenler" olarak tanımladı.^[5] Zahiri mezhep alimi İbn Hazm, "Garar, alıcının ne aldığını bilmediği veya satıcının ne sattığını bilmediği şey" diye yazmıştır.

İslam alimi El-Karafi'ye göre garar, "hoş bir görünüme ve nefret edilen bir öze sahip olandır ".^[7]

Modern dönemde İslam alimleri arasında sayılan Mustafa el-Zerka, "Garar, ticareti kumara benzeten riskli doğası nedeniyle varlığı veya özellikleri belli olmayan muhtemel eşyaların satışıdır" diye yazmıştır.^[5] Sami el-Süveylim, gararın daha kesin ve ölçülebilir bir tanımına ulaşmak için Oyun Teorisini kullandı ve onu "eşit olmayan getirileri olan sıfır toplamlı bir oyun" olarak tanımladı.^[8]

Kur'an'da[değiştir | kaynağı değiştir]

Garar kelimesi Kur'an'da spesifik olarak bahsedilmemekle beraber 2 ayetin (2: 188 18 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; 4:29 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) buna işaret ettiği düşünülmektedir.^[6][9]

Makale serilerinden
Fıkıh usûlü
Fıkıh Taklid İctihad İcma Mezhep Kıyas Gelenek Bidat Medrese İcazet İstihlâl İstihsân
Ahkâm Sevap Helal Farz İstishâb Mübah Mekruh Haram Batıl Sahih İslam'da büyük günah
Dini unvanlar Hilâfet Ulema Fıkıh El-Ezher Büyük İmamı Baş Müftü Merci-i taklid Dâ’î Hüccet Hüccetülislam Hâkim İmam Hâfız Hatip Mevlânâ Mevlevî Allâme Ayetullah Müfessir Müftü Muhaddis Müceddid Müctehid Kadı Reîsü'l-ulema Şeyh Şeyhülislam Üstad
g t d

Uluslararası Modern Araştırmalar Akademisi'ne göre gararın satışını yasaklayan "çok sayıda hadis" vardır. Ahmed bin Hanbel ve İbn Mace, Ebu Said el-Hudri'den rivayet ile:^[10]

<< Peygamberimiz (sav), anne karnındaki doğmamış hayvanın satın alınmasını, memedeki sütün ölçü almadan satılmasını, dağıtılmadan önce savaş ganimeti satın alınmasını, alınmadan önce hayır kurumlarının alınmasını yasaklamıştır.>>

Çeşitler[değiştir | kaynağı değiştir]

İslam ekonomisi ve finans hukukçuları, belirli bir finansal işlemin "şeriata uygun" olup olmadığını belirlemek için gararın farklı yönlerini çözmeye çalıştılar.^[4] Bir miktar garar "tüm sözleşmelerde ve davranışlarda her zaman mevcut" olduğundan,^[6] İslam alimleri (en azından son yıllarda) genellikle gararı iki türe ayırırlar:

• Ğırar-ı fahş ("fazla" garar) (aynı zamanda Ğırar-ı-Kesir, "çok fazla" Ğırar)^[4] haramdır ve hadis rivayeti tartışmalıdır.
• Ğırar-ı yesir ("hafif" garar) (aynı zamanda Ğırar-ı galil, "nominal/az" garar),belirli miktarlarda müsamaha gösterilmiştir.^[6]Kaynak hatası: Açılış <ref> etiketi hatalı biçimlendirilmiş veya hatalı bir ada sahip (Bkz: Kaynak gösterme)

Haram olmadığında[değiştir | kaynağı değiştir]

Gararın geçersiz kılınmadığı 4 durum şunlardır:

• Yukarıda bahsedilen ğirar-ı yesir;
• Sözleşmenin "tek taraflı" (ettabarru'at) olması ve böylece sözleşmenin diğer tarafının bir hediye veya miras gibi istismar edilmemesi;
• "işlem veya sözleşmeye kamu ihtiyacının" olduğu durumlarda (maslahat);
• "Üretken ekonomik faaliyetlerin doğasında var"(gurm-garâmetKaynak hatası: Açılış <ref> etiketi hatalı biçimlendirilmiş veya hatalı bir ada sahip (Bkz: Kaynak gösterme)).

İslam ekonomisinde hem garar hem de riba (faiz) olumsuz unsurlar iken, İslam iktisadı ve finans literatüründe garar hakkında riba'da olduğundan çok daha az materyal vardır^[11] ve garar daha az önemli olarak kabul edilir.

Muhammed Ayub'a göre, yakın geçmişte İslam alimleri arasında "herhangi bir işlemi geçerli veya hükümsüz kılma" konusunda "bir fikir birliği" ortaya çıkmıştır. Riba'nın en ufak bir müdahalesi Şeriata uygun olmayan bir işlemi gerçekleştirirken, bir dereceye kadar garar kabul edilebilir.^[12]

Sigorta ve Tekâfül[değiştir | kaynağı değiştir]

İslam alimleri, ticari sigortanın (sosyal veya kooperatif sigortanın aksine) garar içerdiğini ve haram (yasak) olduğunu iddia ederler.Kaynak hatası: Açılış <ref> etiketi hatalı biçimlendirilmiş veya hatalı bir ada sahip (Bkz: Kaynak gösterme) Onun yerine, "gönüllü katkı ve karşılıklı işbirliği ilkelerine dayanan" tekafül veya kooperatif sigortası önerilmiştir.

HatarKaynak hatası: Açılış <ref> etiketi hatalı biçimlendirilmiş veya hatalı bir ada sahip (Bkz: Kaynak gösterme)[değiştir | kaynağı değiştir]

İslami Yatırım ve Finans web sitesine göre Hatar (خطر), "herhangi bir tarafın değişmeli bir sözleşmeye ilişkin sorumluluğu belirsiz veya bazı öngörülemeyen / kontrol edilemeyen olaylara bağlı olduğunda veya duruma geldiğinde" ortaya çıkan bir tür garardır.^[13]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• İslami bankacılık ve finans
• Meysir (kumar)
• Şeriat ve menkul kıymet ticareti (borsa)
• Riba (faiz)
• Fıkıh

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]