Ben Johnson
Ben Johnson (1969, The Wild Bunch)
Doğum	13 Haziran 1918(1918-06-13) Foraker, Oklahoma, ABD
Ölüm	8 Nisan 1996 (77 yaşında) Mesa, Arizona, ABD
Meslek	Oyuncu, dublör, rodeo kovboyu
Etkin yıllar	1939–1996
Evlilik	Carol Elaine Jones (1941–1994; ölümüne kadar)

Francis Benjamin " Ben " Johnson Jr. (13 Haziran 1918 - 8 Nisan 1996) Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu, dublör ve dünya şampiyonu olmuş bir rodeo kovboyu idi. Uzun ve yapılı Johnson, binicilikteki uzmanlığıyla Western filmlerindeki birçok role özgünlük getirdi.

Bir çiftçinin oğlu olan Johnson, bir film için bir at sevkiyatı yapmak üzere Hollywood'a geldikten sonra, John Ford'un yardımıyla oyunculuğa geçmeden önce birkaç yıl dublörlük yaptı. 1950'li yılların gençlik çağı dramı Son Gösteri (The Last Picture Show) filminde eski bir kovboy tiyatrosu sahibinin elegan bir tasviri, Johnson'a 1971 yılında En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında, Akademi Ödülü, BAFTA Ödülü ve Altın Küre Ödülü kazandırdı.

Johnson ayrıca kariyeri boyunca bir at yetiştirme çiftliği işletti. Bildiklerine sadık kalarak başardığını söylese de, zekice gayrimenkul yatırımları, sonraki yıllarda Johnson'ı tahmini olarak 100 milyon dolar değerinde bir servet sahibi yaptı.^[1]

Hayatının ilk dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Johnson Oklahoma eyaletindeki Foraker'da doğdu. Osage Kızılderili rezervasyonu'nda doğan Johnson'ın babası İrlandalı Ben Johnson Sr. (1896–1952) ve annesi Çeroki soyundan Ollie Susan Johnson (kızlık soyadı Workmon; 1899-2000) idi.^[2][3] Babası, Osage County'de bir çiftlik sahibi ve kendisi gibi bir rodeo şampiyonuydu.

Rodeo kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Johnson, ilk yıllarında rodeolara ve at yetiştiriciliğine yöneldi. 1953 yılında, Profesyonel Rodeo Kovboyları Derneği [en]'nde (PRCA) rekabet etmek için yüksek ücretli film çalışmalarına ara verdi, ancak o yıl sadece gelir açısından bile kendi rekorunu kırdı. Johnson, 1973'te ProRodeo Hall of Fame adlı onur listesine girdiğinde, "Bir rodeo dünya şampiyonluğu kazandım ve bundan dolayı şimdiye kadar yaptığım her şeyden daha çok gurur duyuyorum" dedi.^[4]

Film kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Johnson'ın film kariyeri Howard Hughes filmi The Outlaw (Kanun Kaçağı) ile başladı. Hughes, çekimler başlamadan önce, Johnson'ın babasının baş kâhya olduğu Oklahoma çiftliği olan Chapman-Barnard çiftliğinde bazı atlar satın aldı ve atları Kanun Kaçağı'nın çekim yeri olan Kuzey Arizona'ya götürmesi için babasını tuttu ve bu şekilde birlikte atları Hollywood'a götürdüler. Johnson daha sonra bir kamyon dolusu atla Hollywood'a gittiğini söylemekten hoşlanıyordu.^[5]

Bir zamanlar Hollywood'da olan The Outlaw'ın mekan çekimleri sırasında Hughes için çekişme deneyimiyle, 1939 filmi The Fighting Gringo'da dublörlük yaptı ve 1940'lar boyunca, atlarla güreşen ve atlarla ilgili dublör işleri yapan iş buldu.

Bir dublör olarak yaptığı çalışmalar yönetmen John Ford'un dikkatini çekti. Ford, Johnson'ı 1948 yapımı Fort Apache filminde dublörlük yapması için anlaştı ve Henry Fonda için binicilik dublörü olarak işe aldı.^[3] Çekimler sırasında bir sahnede, içinde üç adam bulunan bir vagonu çeken atlar panik içinde kaçıyorlardı. Bir ata binen Johnson, başıboş giden vagonu durdurup içindeki üç kişiyi kurtarıyordu. Ford onu ödüllendirileceğine söz verdiğinde Johnson, bunun iki katına çıkan başka bir iş veya belki de küçük repliği olan bir rolü olacağını umuyordu.^[6] Bunun yerine, Ford'dan yedi yıllık oyunculuk sözleşmesi aldı.^[7] Ford, Johnson'ı ofisine çağırdı ve içinde kontrat olan bir zarf uzattı. Johnson kontratı okumaya başladı, beşinci satıra gelip "haftada 5.000 $" yazısını gördüğünde okumayı bıraktı, bir kalem aldı ve imzalayıp Ford'a geri verdi.

Johnson, binicilik becerilerinin kısa bir sahnesinin yer aldığı Have Gun - Will Travel'ın 1962–63 sezonunda Bartlett'i canlandırdı. Johnson, 1963'te The Virginian adlı Western TV dizisinin Shiloh'da Düello adlı bölümünde Spinner karakteriyle rol aldı." 1966-67 televizyon sezonunda Johnson, ABC (American Broadcasting Company) yapımı aile Western dizisi The Monroes [en]'un 26 bölümünün tamamında Michael Anderson Jr. [en] ve Barbara Hershey ile birlikte Sleeve karakterini canlandırdı.^[8]

John Wayne ve yönetmen Andrew V. McLaglen [en] ile iki filmde bir araya geldi, Batının Devleri (1969, The Undefeated) filminde Rock Hudson ile ve Chisum'da (1970) oldukça önemli bir rol oynadı. Johnson kariyerinin zirvesine 1971'de ulaştı ve Peter Bogdanovich'in yönettiği Son Gösteri (The Last Picture Show) filminde "Arslan Sam" rolüyle En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında bir Akademi Ödülü kazandı.

Haziran 1972'de The Train Robbers filminin setinde, Copley News Service'ten Nancy Anderson'a, Son Gösteri filmindeki rolüyle Oscar kazanmasının kendisini değiştirmeyeceğini ve bu nedenle stüdyolardan talep edeceği maaşı yükseltmeyeceğini söyledi ve kendini şöyle anlattı: "Bir çiftlikte büyüdüm ve hayvancılıktan anlıyorum, bu yüzden Westernlerde çalışmayı seviyorum. Hayatım boyunca başarısızlıktan korktum. Bundan kaçınmak için, nasıl yapılacağını bildiğim şeyleri yapmakla uğraştım ve bu bana iyi bir yaşam sağladı".^[9]

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Johnson'ın 1941'de Carol Elaine Jones ile evlendi ve evliliği 27 Mart 1994'te eşinin ölümüne kadar sürdü. Çocukları yoktu. Eşi, Hollywood'un ünlü at güreşçisi Clarence "Şişman" Jones'un kızıydı.^[1] 2003 yılında Texas Trail of Fame [en] listesine seçildi.^[10] Johnson'ın annesi Ollie oğlundan birkaç yıl sonra, 16 Ekim 2000'de 101 yaşında öldü.^[11]

Ölümü ve Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Johnson, 77 yaşında kalp krizinden ölene kadar neredeyse istikrarlı bir şekilde çalışmaya devam etti. 8 Nisan 1996'da emektar oyuncu, 96 yaşındaki annesi Ollie'yi, her ikisinin de yaşadığı Phoenix emeklilik topluluğu olan Mesa, Arizona'daki Leisure World'de ziyaret ederken bayıldı.^[12] Johnson'ın naaşı daha sonra Pawhuska Şehir Mezarlığı'na gömülmek üzere Arizona'dan Oklahoma eyaletindeki Pawhuska'ya nakledildi.^[13]

Johnson, sinema endüstrisine yaptığı katkılardan dolayı 7083 Hollywood Bulvarı'ndaki "Hollywood Walk of Fame"'de bir yıldıza sahiptir. 1982'de Oklahoma City'deki National Cowboy & Western Heritage Müzesi'nde Western Performers Hall of Fame'e de alınmıştır. 1996'da Tom Thurman, Johnson'ın hayatı hakkında, Thurman ve Tom Marksbury tarafından yazılan, "Ben Johnson: Sağdaki Üçüncü Kovboy" adlı bir belgesel film yaptı.^[2]

Ben Johnson Kovboy Müzesi, Haziran 2019'da memleketi Pawhuska'da Ben Johnson'ın onuruna açıldı. Müze, Ben Johnson'ın ve aynı zamanda dünya şampiyonu bir kovboy olan babası Ben Johnson Sr.'ın hayatını ve kariyerini sergilemektedir. Müzede, Ben Johnson'lara ek olarak, Ben'in büyüdüğü bölgedeki diğer dünya şampiyonu kovboyları ve kovboy kızları, (Ben Johnson'ın büyüdüğü gibi) ünlü çiftlikleri, kovboy sanatçıları ve zanaatkârları da tanıtılmaktadır.^[14]

Dünyanın en büyük amatör rodeosu olan Ben Johnson Memorial Steer Roping ve International Roundup Cavalcade her yıl Oklahoma, Pawhuska'da düzenlenmektedir.^[15]

Oklahoma, Pawhuska'da Ben Johnson'ın at üstünde dizginleri tuttuğu bronz bir heykel John D. Free tarafından yapıldı.^[16]

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Film (aktör ve dublör olarak)[değiştir | kaynağı değiştir]

Televizyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Hakkındaki yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Oliver, Myrna (9 Nisan 1996). "Obituaries : Ben Johnson; Oscar-Winning Actor". Los Angeles Times (İngilizce). 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021. 
• "OLLIE SUSAN WORKMON RIDER". Archive of Ollie Susan Johnson's obituary (İngilizce). USGW. 17 Ekim 2000. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Ben Johnson (oyuncu) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• IMDb'de Ben Johnson
• TCM Movie Database'de Ben Johnson
• Find a Grave'de Ben Johnson
• "Johnson, Ben, Jr.". Oklahoma Tarihi ve Kültürü Ansiklopedisi (İngilizce). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2021.