Bahreyn مملكة البحرين Memleketü'l-Bahreyn Bahreyn Krallığı
Bayrak Arma
Millî marş Bahreynuna
Başkent ve en büyük şehir	Manama
Resmî dil(ler)	Arapça
Etnik gruplar	Araplar ve diğer Asya halkları
Demonim	Bahreynli
Hükûmet	Monarşi
• Kral Hamed bin İsa el-Halife • Kraliçe Sabika bint İbrahim • Veliaht Selman bin Hamed bin İsa el-Halife • Başbakan Selman bin Hamed bin İsa el-Halife (Aynı zamanda veliaht prens)
Tarihçe
• Halife Hanedanı'nın hakimiyeti 1783[1] • Birleşik Krallık'tan 16 Aralık 1971[kaynak belirtilmeli]
Yüzölçümü
• Toplam	765 km2 (187.)
• Su (%)	önemsiz miktar
Nüfus
• 2018 tahminî	1.569.446 (149..)
• 2010 sayımı	1.234.571[2]
• Yoğunluk	1.831,1/km2 (4.)
GSYİH (SAGP)	2023 tahminî
• Toplam	$77,62 milyar[3] (103..)
• Kişi başına	$50.284[3] (21..)
GSYİH (nominal)	2023 tahminî
• Toplam	$37,50 milyar[3] (96..)
• Kişi başına	$24.294[3] (37..)
İGE (2022)	0.875[4] çok yüksek · 35.
Para birimi	Bahreyn dinarı (BHD)
Zaman dilimi	UTC+03:00
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	973
İnternet alan adı	.bh

Bahreyn (Arapça: البحرين - El Bahreyn) resmi adıyla Bahreyn Krallığı (Arapça: مملكة البحرين - Memleketü'l-Bahreyn), Asya'da, Basra Körfezi'nde yer alan bir ada ülkesidir.^[5] Bahreyn'in güneydoğusunda Katar, batısında Suudi Arabistan yer alır.^[5] Takım adalardan oluşan ülke toplam 50 doğal ada ve 33 yapay adadan meydana gelir. Kuzeybatıdan, 25 Kasım 1986 kullanıma açılan ve 25 km. uzunluğundaki Kral Fahd Geçidi ile deniz üzerinden kara yolu ile Suudi Arabistan'a bağlanmıştır^[6] Maldivler ve Singapur'dan sonra Asya'nın üçüncü en küçük ülkesidir. Başkenti ve en büyük şehri Manama'dır.

Bahreyn, eski Dilmun uygarlığının merkezidir. Antik çağlardan beri, 19. yüzyıla kadar dünyanın en iyisi olduğu düşünülen inci avcılığı ile ünlüdür. Bahreyn, İslam'dan etkilenen ilk bölgelerden biriydi. Bir Arap egemenliği döneminin ardından Bahreyn, 1521'den 1602'ye kadar Portekiz İmparatorluğu tarafından yönetildi. 1783'te Bani Utbah kabilesi Bahreyn'i Nasr Al-Madhkur'dan ele geçirdi ve o zamandan beri Bahreyn'in ilk hakimi Ahmed el Fetih ile Halife kraliyet ailesi tarafından yönetilir.

1800'lerin sonlarında İngilizlerle yapılan ardışık anlaşmaların ardından Bahreyn, Britanya İmparatorluğu'nun himayesi altına girdi. 1971 yılında bağımsızlığını ilan etti. Eskiden bir emirlik olan Bahreyn'de, 2002 yılında İslami anayasal monarşi ilan edildi. 2011 yılında ülkede bölgesel Arap Baharı'ndan esinlenen protestolar yaşandı. Protestoların sebebi Bahreyn'in iktidardaki Sünni Müslüman El Halife kraliyet ailesinin siyasi muhalifler ve Şii Müslüman nüfusu da içeren grupların insan haklarını ihlal ettiği için eleştirilmesiydi.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Arapçada bahr deniz demektir. Bahreyn ise "iki deniz" anlamına gelir.^[7]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Bahreyn antik zamanlardan beri insanlar için bir yerleşim yeri olmuştur. Tarihte ilk olarak Dilmun medeniyetinin bulunduğu bölgede önemli bir ticaret noktası olmuştur. Basra Körfezi'ndeki stratejik konumu sebebiyle ülke sırasıyla Asur, Babil, Yunan, Ahameniş İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu kontrolüne geçmiştir.

İslam'ın ortaya çıkmasından sonra Müslümanlığı da beraberinde getiren Arap medeniyetlerinin etkisine ve kontrolüne girmiştir.

1521'de Portekizlilerin eline geçen ada 1559'da Osmanlıların eline geçmiştir ve burada Osmanlı Devleti bir üs kurmuştur, ancak bir süre sonra tekrar ada Portekizlilerin eline geçmiştir. 1602'de Portekizliler İranlılar tarafından adadan uzaklaştırılmıştır. Bu tarihten Halife Hanedanı'nın Bahreyn'de hakimiyeti ele geçirdiği 1783 yılına kadar ada İranlılar ile Arap kabilelerinin mücadele alanı olmuştur.^[1] 1957 yılında Pehlevî İranı'nın 14. eyaleti olarak ilan edilen ancak gerçekte İngiliz sömürgesiyle yönetilen ada 1971'de Birleşik Krallık hakimiyetinden çıkarak bağımsızlığına kavuşmuştur.

2011 yılında ortaya çıkan Arap Baharı sırasında nüfusu Şii çoğunluktan oluşan halk Sünni yöneticilere karşı ayaklanma başlatmış ancak bu ayaklanma bastırılmıştır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Bahreyn 3 büyük adadan meydana gelir. En geniş adası Bahreyn Adasıdır, 48 km uzunluğunda ve 19,3 km genişliğindedir. Baş şehri Manama, bu ada üzerindedir. Diğer büyük adaları Muharrak ve Sitra'dır. Kıyıları nakliyat ve gemilerin yaklaşması için elverişlidir. Adalar genel olarak denizden çok yüksek değildir. En tepe noktası 137 m ile Bahreyn Adasındaki bir tepedir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bahreyn 2006 yılında Arap dünyasının en hızlı büyüyen ekonomisi oldu.^[8] 2011 yılında, Wall Street Journal gazetesine bağlı Heritage Foundation isimli derneğin yayımladığı, Index of Economic Freedom (Özgür Ekonominin Listesi) 'e göre Bahreyn Orta Doğu bölgesinin en özgür, tüm dünyada ise 10. özgür ekonomi olarak kabul edilmiştir. Bankacılık sektörünün büyük gelişimi, özellikle İslami Bankacılıktaki gelişme, bölgedeki büyük ekonomik gelişmenin etkisi ile çok hızlı gelişmiş ve bu büyüme sayesinde 2008 yılında dünyanın en hızlı büyüyen finans merkezi unvanını almıştır.^[8]

Ekonomide tarihsel olarak Bahreyn, petrol üretimi ve inci üretimi ile tanınmaktadır. Fakat 20. yüzyılda petrol tüketiminin artması ile Petrol tüm Arap ülkelerinde olduğu gibi, Bahreyn'de de lokomotif güç olmuştur. Petrol ticaretinin; ülke ihracatındaki oranı %60, ülke gelirlerindeki oranı %60, Gayrısafi Yurt içi Hasıla'daki (GYH) oranı %30'dur. 1985 yılından bu yana petrol fiyatlarındaki değişikliklerle Bahreyn Ekonomisi dalgalanan bir ekonomi şeklini almıştır. Örneğin 1990-1991 Körfez Savaşı sürecinde ve sonrasında olduğu gibi.

İletişim ve ulaştırma faaliyetlerinin ülkede çok hızlı gelişmesi ile ülke yabancı yatırımcılar için bir çekim merkezi oldu. öyle ki Amerika Birleşik Devletleri ile 2004 yılında serbest ticaret anlaşması imzaladı(US-Bahrain Free Trade Agreement). Söz konusu anlaşma ile iki devlet arasındaki gümrük vergileri azalacaktır.^[9]

İşsizlik, özellikle gençler arasında, petrol ve su kaynaklarının azalması ile birlikte devletin en büyük sorunlarındandır. 2008'de işsizlik oranı %4 olarak tespit edilmiş olmasına rağmen,^[10] kadın nüfusunun %85'i ülkede çalışmamaktadır.^[11] Söz konusu %4 olarak belirlenen işsizlik oranı içerisinde kadın nüfusunun işsizliği dahil edilmemişti. 2007'de ise Bahreyn Arap bölgesindeki ilk işsizlik sigortası hakkı veren ülke olmuştur. İşsizlik sigortası yanı sıra, çalışma koşullarında da çeşitli gelişmeler sağlanmaktadır.^[12]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin kuzeyinde çok fazla yerleşim görülürken güneyinde yaklaşık 20 kilometre kuzeyine kadar yerleşim görünmemektedir.

Nüfusun yarısına yakını Bahreyn'in yerlilerine ilaveten Filistin, Umman ve Suudi kökenli Araplardan oluşurken, kalan kısım İran, Hindistan, Pakistan, Filipinler, Endonezya hatta ABD ve İngiltere kökenli vatandaşlardan meydana gelmektedir. 2000 sonrası ülkede Sünni nüfusun oranının arttırılması için sistematik olarak bazı Sünni göçmenlere vatandaşlık verilmektedir.^[14] Şii Farslar da (Acem olarak isimlendirilirler) ülkeye eski zamanlarda göç etmiş bir gruptur.

Bunun bir etkisi de erkek/kadın oranında görülmektedir. Bahreyn'de her 100 kadına 154 erkek düşer, 25-54 arasında bu oran 192'ye kadar çıkar. Bu oranlar Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden sonra erkeklerin aleyhine olan dünyanın en yüksek üçüncü cinsiyet oranlarıdır.^[15]

İdarî yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Bahreyn idari olarak 5 ile (Arapça: محافظة / muhafaza) ayrılır;

• Manama
• Merkez ili
• Muharrek ili
• Kuzey ili
• Güney ili

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• CIA World Factbook26 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.