Ahlat Selçuklu Mezarlığı

Ahlat Selçuklu Mezarlığı
Ahlat Selçuklu Mezarlığı
Konum	Ahlat, Bitlis, Türkiye
Koordinatlar	38°44′33″K 42°27′28″D / 38.74250°K 42.45778°D
Tür	Sivil Mezarlık
Din	Türk-İslam Mezarlığı
Açılış	1200 (823 yıl önce)
Yüzölçümü	0,21 km2 (0,081 sq mi)
Mezar sayısı	8200 mezar taşı
Durum	Kullanımda
Özellikler	Açık hava müzesi

Ahlat Selçuklu Mezarlığı, Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan ve Orta Çağ dönemine ait dünyanın en büyük Türk-İslam mezarlığıdır.^[1]^[2] Mezarlık bugün bir açık hava müzesi niteliğindedir ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınmıştır.^[3]

210 dönümlük bir alanı kaplayan Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nda muhtelif biçimlerde yaklaşık 8200 mezar taşı bulunuyor.^[4] Bu mezar taşlarından 118 tanesi anıt niteliğini taşımaktadır. Mezarlıkta ayrıca şahideli, şahidesiz sanduka şeklinde mezarlar bulunur. Orta Asya Türk mezar tiplerine benzeyen ve yeraltına kazılmış odacıklar şeklinde yapılmış mezarlar da vardır.^[5]

Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nın geçmişi, tarihî olarak 1000 yıl öncesine dayanıyor.^[6] Mezarlığın, Mervânîler öncesinde dahi var olduğu tespit edilmiştir. Mezarlıkta tarih boyunca bölgede hüküm sürmüş Ermeniler, Rojekîler, Dilmaçoğulları, Saltuklular, Ahlatşahlar, Mervânîler, Bedlîs Beyliği, Eyyubîler, Selçuklular ve nihayet Osmanlılar gibi farklı milletler ve cemaatlere ait cenazelerin üst üste defnedildiği ortaya konuldu. Müslüman mezarlarının yanı sıra ve belki de daha fazla sayıda Hristiyan ve Ezidî mezarları da bulunmuştur.^[6]

Alışılmış mezar ölçülerinden büyük, 3.50 metre yüksekliğe varan ve her cephesinde süsleme bulunan dikdörtgen prizma şeklindeki şâhideleriyle tanınırlar.^[7] Alanın giriş kısmında Ahlat Müze Müdürlüğü 19 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ne bağlı bir arkeolojik inceleme merkezi bulunmaktadır. Mezarlık, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Ile Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin işbirliğinde yürütülen bir proje kapsamına alındıktan sonra 2010 yılında bakım, onarım ve yenileme çalışmaları başladı. Bakım ve onarım çalışmaları sırasında şimdiye 700 mezar taşının kitabeleri çözümlendi.^[5]

Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nın en büyük özelliklerinden biri, alışılmış mezar taşlarından çok daha büyük ve uzun mezar taşlarıdır. Bazı mezar taşlarının yüksekliği 3,5 metreyi bulmaktadır. Mezar taşlarının her cephesinde dikkat çekici süslemeler vardır. Bu mezar taşları, Türkler'in Orta Asya kültüründen gelen ejder, palmet, kandil gibi geometrik desen ve şekillerle bezenmiştir.^[8]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şahidelerin yakın görünümü
Mezarlığın bir parçasından genel görünüm

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'deki mezarlıklar listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.
^ "Tarihi mezar taşlarının dili çözülüyor ahlat selçuklu meydan mezarlığı'nda bin 50 mezar taşı temizlendi epigrafik çözümlemeleri yapılan tarihi taşlarda bitkisel süslemeler, geometrik motifler ve ayetlerin yer aldığı görülüyor - Bitlis Haberleri". www.haberturk.com. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Tombstones of Ahlat the Urartian and Ottoman citadel". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
^ "Selçuklu Mezarlığı'nda "kadılar" bölümü". www.aa.com.tr. 19 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
^ ^a ^b Altuntaş, Leman (25 Mart 2021). "Ahlat Selçuklu Mezarlığı Dünyaya Tanıtılacak". Arkeonews. 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
^ ^a ^b Coşkun, Vahap (19 Ağustos 2021). "'Selçuklu Mezarlığı'". serbestiyet.com. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.
^ "Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı bilgileri arşivlendi haberi". Arkeolojik Haber. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitlis ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.

[2] "Tarihi mezar taşlarının dili çözülüyor ahlat selçuklu meydan mezarlığı'nda bin 50 mezar taşı temizlendi epigrafik çözümlemeleri yapılan tarihi taşlarda bitkisel süslemeler, geometrik motifler ve ayetlerin yer aldığı görülüyor - Bitlis Haberleri". www.haberturk.com. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

[3] Centre, UNESCO World Heritage. "The Tombstones of Ahlat the Urartian and Ottoman citadel". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

[4] "Selçuklu Mezarlığı'nda "kadılar" bölümü". www.aa.com.tr. 19 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

[:0-5] Altuntaş, Leman (25 Mart 2021). "Ahlat Selçuklu Mezarlığı Dünyaya Tanıtılacak". Arkeonews. 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

[:1-6] Coşkun, Vahap (19 Ağustos 2021). "'Selçuklu Mezarlığı'". serbestiyet.com. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.

[8] "Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı bilgileri arşivlendi haberi". Arkeolojik Haber. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Dünya Mirası Geçici Listesi'nde Türkiye
Akdeniz	Karain Mağarası Alahan Manastırı Noel Baba Kilisesi Alanya St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Çevresi Kekova Güllük Dağı Millî Parkı ve Termessos Likya Uygarlığı Antik Kentleri Sagalassos Perge Saint Pierre Kilisesi Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi Mamure Kalesi Titus Tüneli Kaunos Korikos Antik Kenti Anavarza Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri Yivli Minare Kibira Antik Kenti Karatepe-Aslantaş Antik Kenti
Doğu Anadolu	Ahlat Selçuklu Mezarlığı İshak Paşa Sarayı Akdamar Kilisesi Ashâb-ı Kehf Külliyesi Van Kalesi, Höyüğü ve Tarihî Van Şehri Harput Tarihî Kenti Kemaliye Tarihî Kenti
Ege	Aizanoi Birgi Tarihî Kenti Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı Beçin Ortaçağ Kenti Laodikya Sardis Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri Stratonikeia Antik Kenti Bodrum Kalesi Assos Antik Kenti Ayvalık Endüstriyel Peyzaj Alanı Priene Antik Kenti İzmir Tarihî Liman Kenti
Güneydoğu Anadolu	Harran ve Şanlıurfa Mardin Kültürel Peyzaj Alanı Zeugma Arkeolojik Siti Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi İsmail Fakirullah Türbesi Malabadi Köprüsü Gaziantep'teki Yer Altı Su Yapıları: Livaslar ve Kasteller Zerzevan Kalesi ve Mithraeum Midyat ve Çevresindeki (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise ve Manastırları
İç Anadolu	Konya: Selçuklu Başkenti Niğde'nin Tarihî Anıtları Odunpazarı Tarihî Kent Merkezi Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı Ahi Evran Türbesi Kültepe-Kaniş Arkeolojik Alanı Hacı Bayram Camii ve Çevresi İvriz Kültürel Peyzaj Alanı Kral Kızı Hamamı Beypazarı Tarihî Kenti Koramaz Vadisi
Karadeniz	Sümela Manastırı Mudurnu Tarihî Ahi Kenti Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları Kızılırmak Deltası ve Kuş Cenneti Anadolu Türk Mirasının Erken Dönemi: Niksar, Danişmendliler Beyliği'nin Başkenti Ballıca Mağarası Tabiat Parkı
Marmara	İznik Çanakkale ve Gelibolu I. Dünya Savaşı Alanları Uzun Köprü Yıldız Sarayı II. Bayezid Külliyesi Nuruosmaniye Camii Justinianus Köprüsü
Paylaşılanlar	Denizli-Doğubayazıt Güzergâhındaki Selçuklu Kervansarayları Ceneviz Ticaret Yolu'nda Akdeniz'den Karadeniz'e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri Akçakoca Kalesi Amasra Kalesi Çandarlı Kalesi Çeşme Kalesi Foça Kalesi Galata Kulesi Güvercinada Sinop Kalesi Yoros Kalesi Anadolu Selçuklu Medreseleri Buruciye Medresesi Cacabey Medresesi Çifte Medrese Çifte Minareli Medrese (Erzurum) Çifte Minareli Medrese (Sivas) Gök Medrese İnce Minareli Medrese Karatay Medresesi Sahabiye Medresesi Yakutiye Medresesi Dağlık Frigya

Ahlat Selçuklu Mezarlığı nedir?, Ahlat Selçuklu Mezarlığı anlamı nedir?, Ahlat Selçuklu Mezarlığı ne demektir?