Çoruh Kimdir?

Çoruh Nereli

Biyografi Paralel Yaşamlar'ın 1727 tarihli üçüncü edisyonu Kim Kimdir? Biyografi Biyografi ya da yaşam öyküsü, bir kişinin yaşamını ayrıntılı bir biçimde açıklayan bir edebiyat türüdür. Kişi kendi hayatını anlatıyorsa buna otobiyografi, şairlerin yaşam hikayesi anlatılıyorsa da buna tezkire denir. Biyografiler eğitim, iş, ilişkiler ve ölüm gibi temel olaylardan daha fazlasını içerir. Bir biyografi, bir konunun yaşam öyküsünü sunar, deneyimle ilgili samimi ayrıntılar da dahil olmak üzere yaşamlarının çeşitli yönlerini vurgular ve öznenin kişiliğinin bir analizini içerir.

Kim Kimdir? Biyografi

Biyografik eserler genellikle kurgusal değildir, ancak kurgu bir kişinin hayatını betimlemek için de kullanılabilir. Kim Kimdir? Biyografi Biyografik kapsamın derinlemesine bir biçimine eski yazı denir. Edebiyattan filme kadar çeşitli mecralarda yapılan çalışmalar biyografi olarak bilinen edebiyat türünü oluşturur.

Çoruh Kimdir?

Çoruh

34 dil

• مصرى
• Azərbaycanca
• Български
• Català
• Cebuano
• Čeština
• Чӑвашла
• Deutsch
• Zazaki
• Ελληνικά
• English
• Esperanto
• Español
• Euskara
• فارسی
• Français
• עברית
• Հայերեն
• İtaliano
• 日本語
• ქართული
• Lietuvių
• Nederlands
• Norsk nynorsk
• Norsk bokmål
• Polski
• Ποντιακά
• Русский
• Svenska
• Українська
• Oʻzbekcha / ўзбекча
• Vepsän kel’
• მარგალური
• 中文

Bağlantıları değiştir

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Çoruh ჭოროხი, Չորոխ, Acampsis
Konum
Ülke(ler)	Türkiye, Gürcistan
Şehir(ler)	Erzurum, Bayburt, Artvin, Batum
Genel bilgiler
Drenaj sistemi	Çoruh
Kaynak	Mescid Dağı
Ağız	Karadeniz
Uzunluk	438 km (272 mi)[1]
Havza alanı	22.100 km2 (8.500 sq mi)
Debi	278 m3/s (9.800 cu ft/s)
Sol kolları	Barhal Çayı
Akım yerleri	Güllübağ Baraj Gölü, Arkun Baraj Gölü, Yusufeli Barajı, Deriner Barajı, Borçka Barajı, Muratlı Barajı

Çoruh (Türkçe: Çoruh, Gürcüce: ჭოროხი Ch'orokhi, Yunanca: Άκαμψις, Akampsis, Ermenice: Չորոխ, Ch'vorokh), Türkiye'nin kuzey-doğusundaki Erzurum ili sınırları içerisindeki Mescit Dağları'ndan doğan bir nehirdir. Kelkit-Çoruh Fayı boyunca Bayburt, İspir, Tortum, Yusufeli ve Artvin şehirlerinden akarak Gürcistan'a ulaşır ve buradan; yani Batum'un hemen güneyinden, Türkiye-Gürcistan sınırının birkaç kilometre kuzeyinden, Karadeniz'e dökülür.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoruh adı Gürcüce Çorohi'den gelir. Çorohi (ჭოროხი) kelimesini Sulhan-Saba Orbeliani akarsuyun kıyıya attığı kum olarak açıklamıştır.^[2] "Çorohi" Megrelcede de aynı anlama sahiptir.^[3] Lazca "çoroha" (ჭოროხა) ise, "bulanık su" anlamına gelir.^[4] Gürcü Dilinin Açıklamalı Sözlüğü "çorohi" kelimesini çağdaş Gürcücedeki "çoromi" (ჭორომი) kelimesiyle ilişkilendirmiştir. Bu kelime ise, akarsu dibinde birikmiş taşlar için kullanılmaktadır. Bu taşların, Çoruh Nehri'nde olduğu gibi, akarsuyun daha hızlı akmasına yol açtığı belirtilmiştir.^[5][6] Gürcüce bir başka kaynakta "çorohi", akarsuyun ve selin geride bıraktığı taş, çakıl ve kum olarak tarif edilmiştir. "Çerehi" (ჭერეხი) şekline de sahip olan bu kelimenin günümüzde de kullanıldığı ifade edilmiştir. Akarsuyun taşıdığı taş, çakıl ve kumun yığıldığı alana "moçorohebuli" (მოჭოროხებული) denildiği belirtilmiştir.^[7]

Havzası[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynağını Mescid Dağı'nın (3.255 m) batı yüzünden alır. Önce batı doğrultusunda akıp Bayburt ve İspir'den geçtikten sonra bir yay çizerek Yusufeli'nin Yokuşlu Köyü önünde Artvin il sınırlarına girer. Yusufeli, Artvin ve Borçka’nın içerisinden geçtikten sonra Borçka'nın Muratlı kasabasından geçerek burada il ve ülke sınırlarını terk eder ve Batum'da Karadeniz'e dökülür. (Kaynağından denize döküldüğü yere kadar uzunluğu 466 km.dir). Batum Limanı güneyinde Karadeniz’e dökülür. Türkiye topraklarında bulunan kısmı 442 km. iken, Gürcistan topraklarında kalan kısmı ise 24 km dir.^[8] Nehir Türkiye arazisinin %2,53'üne karşılık gelen 19.748 km³ havzaya sahiptir. Havza içinde ; Artvin,, Erzurum, Bayburt, illerinin toprakları bulunur.

Çoruh Havzası'nın Tarih Öncesi Çağları[değiştir | kaynağı değiştir]

Eskiçağ Tarihi araştırmalarında yazının önemli bir ölçü olması, zaman olarak bizi bir sınırlamaya götürür. Tarih öncesi (Prehistorya) ile Tarihi çağlar (Historya) arasındaki bu sınır yazının ortaya çıkışı ile kendiliğinden çizilir. Yazılı ve yazısız tarih arasındaki sürece de Öntarih çağları (Protohistorya) denilmektedir. Yazı, Mezopotamya ve Mısır’da M.Ö. 3200–3000, Anadolu da M.Ö. 2000 de, daha batıda İtalya’da ise M.Ö. 1000 yılında ortaya çıkmıştır. Yazı sayesinde, Eskidoğu (Eski Önasya ve Mısır) dillerinin çözülmesi ile sadece Eskibatıdan (Hellen ve Roma) ibaret olduğu zannedilen Eskiçağ Tarihinin kapsamı ve özelliklede zaman dilimi genişlemiştir. Tarih öncesi uygarlıklar; Paleolitik (Alt, Orta ve Üst), Mezolitik, Neolitik (Proto, Erken, Orta, Geç) Kalkolitik (Erken, Orta, Geç) ve Tunç Devri (İlk, Orta, Son) olmak üzere beş bölümde incelenir. Anadolu, Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında bağlantı sağladığı gibi verimli topraklara da sahiptir. Ayrıca yeraltı ve yerüstü zenginlikleri, akarsularının bolluğu, ikliminin elverişli olması sonucunda insanlık tarihinin her döneminde çeşitli uygarlıklara beşiklik etmiştir. Tarih öncesi çağlara ait yerleşmelere ve buluntulara bakıldığında havzanın yukarı ve orta kısımlarında bazı farklar göze çarpar. Havzanın özellikle yukarı kısmında tarih öncesi çağların hemen hemen tümünde yoğun iskânla karşılaşılırken havzanın ortasında en erken yerleşme ya da buluntular şimdilik İlk Tunç Çağına yerleştirilebilir.^[8]

Fiziki özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam uzunluğu 431 km olan Çoruh'un 410 km'si Türkiye'de, 21 km'si Gürcistan'da bulunur. Çoruh’un debisi Mayıs ayında (569/529 m³/sn.) zirveye çıkar. Yıl boyunca en düşük debisi ise 53.09 m³/sn.’dir. Yıllık ortalama debi 192 m³/sn, yıllık ortalama su taşıma kapasitesi 6,3 milyar m³'tür. Çoruh 1420 metrelik enerji üretilebilir düşü ile yüksek hidroelektrik potansiyeli barındırır. Nehir, yılda 5,8 milyon m³ tortulu (rusubat) Karadeniz'e taşımaktadır.^[9] Eğim %5’tir.

Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoruh Nehri'nde başta sazan ve kefal olmak üzere birkaç balık türü bulunur. Nehrin Yusufeli sınırları içerisinde seyreden 100 kilometrelik kısmı rafting ve kano gibi su sporları için en uygun ve en zorlu parkurları meydana getirmiştir. Çoruh Nehri'nin Artvin il sınırları içerisindeki uzunluğu 150 km olup 100 km'si Yusufeli sınırları içerisinde seyreder.

Barajlar ve hidroelektrik[değiştir | kaynağı değiştir]

DSİ'nin Çoruh üzerinde gerçekleştireceği 10 proje ile Türkiye'de üretilen elektriğin %8'si, hidroelektriğin %34'u Çoruh havzasında üretilecektir.^[10]

Hidroelektrik özel sektöre açıldıktan sonra; Çoruh ana kolda 10, Berta kolunda 2, Oltu kolunda 2, Barhal kolunda 1, Bardız kolunda 1 olmak üzere, toplam 16 baraj yapılması planlanmıştır. Ayrıca 157 adet nehir tipi hidroelektrik santrali planlanmaktadır.^[10]

Halihazırda Çoruh Nehri üzerindeki barajlar ile üretilen elektrik, Türkiye elektrik tüketiminin %1,38'ini karşılanmaktadır.^[11]

Baraj	Durum
Muratlı Barajı	Etkin
Borçka Barajı	Etkin
Deriner Barajı	Etkin
Olur Barajı	Planlandı
Bağlık Barajı	Planlandı - Berta Nehri (Berta kolu)
Bayram Barajı	Planlandı - Berta Nehri (Berta kolu)
Artvin Barajı	Etkin
Yusufeli Barajı	Etkin
Altıparmak Barajı	Planlandı - Barhal Nehri (Barhal kolu)
Ayvalı Barajı	Etkin - Oltu Nehri (Oltu kolu)
Tortum Barajı	Etkin - Tortum Nehri (Tortum kolu)
Arkun Barajı	Etkin
Aksu Barajı	Ön inşaat
Güllübağ Barajı	Etkin
İspir Barajı	Planlandı
Laleli Barajı	İnşaat halinde

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ UN Economic Commission for Europe, Our waters: joining hands across borders : first assessment of transboundary, p. 150
2. ^ Sulhan-Saba Orbeliani, Gürcüce Sözlük (ლექსიკონი ქართული), Tiflis, 1991, 2 cilt, II. Cilt, s. 406.]
3. ^ Megrelce Sözlük (მეგრული ლექსიკონი)
4. ^ Lazca Sözlük (ლაზური ლექსიკონი)
5. ^ "ჭოროხი", A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
6. ^ "ჭორომი", Gürcü Dilinin Açıklamalı Sözlüğü (ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი)
7. ^ Giorgi Şatberaşvili, "Bütün Eserleri" (თხზულებანი), 4 cilt, Tiflis, 1970.
8. ^ ^{a b} Ünsal, Veli (2012). Eskiçağda Çoruh Havzası (PDF). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı. ss. 26,27,28,29. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
9. ^ "DSİ 26. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ - ARTVİN". dsi.gov.tr. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015. 
10. ^ ^{a b} "Çoruh Vadisi Projeleri". dsi.gov.tr. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015. 
11. ^ "Çoruh Nehri Üzerindeki Barajlar". enerjiatlasi.com. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2016. 

"https://tr.wikipedia.org/ansiklopedi/Çoruh&oldid=32646175" sayfasından alınmıştır

Kategori:

• Çoruh Nehri

Gizli kategoriler:

• ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar
• LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
• NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri

---

Kim Kimdir Biyografi Kategorisinden Haberler

• N Ender İmamoğlu Kimdir? N Ender İmamoğlu Nereli N Ender İmamoğlu Kaç Yaşında?
• Naşit Fırat Kimdir?
• Yang Se-chan Kimdir?
• Nasır İlacı Kimdir?
• Süleyman Yıldırım Kimdir?
• Aarón Martín Kimdir?
• Paula Patton Kimdir?
• Annette Bening Kimdir?
• Serkan Günaydın Kimdir?
• Haydar Doğan Kimdir?
• Recep Temir Kimdir?
• Darlene Conley Kimdir?
• Nihat Gök Kimdir?
• Ömer Tosun Kimdir?
• André Bernardes Santos Kimdir?
• Özlem Dağ Kimdir? Özlem Dağ Nereli Özlem Dağ Kaç Yaşında?
• Perakende Kimdir?
• Vezir Coşkun Parlak Kimdir?
• Go Nishida Kimdir?
• Tuvana Türkay Kimdir?
• Özge Özkan Kimdir? Özge Özkan Nereli Özge Özkan Kaç Yaşında?
• Nikola Petković Kimdir? Nikola Petković Nereli Nikola Petković Kaç Yaşında?
• Feridun Buğeker Kimdir?
• Turgut Koç Kimdir?
• Marko Elsner Kimdir?
• Töregene Hatun Kimdir?
• Y Müh Emin Dinç Kimdir? Y Müh Emin Dinç Nereli Y Müh Emin Dinç Kaç Yaşında?
• Case Studies Kimdir?
• Mehmet Emin Peker Kimdir?
• Yasemin İlseven Kimdir? Yasemin İlseven Nereli Yasemin İlseven Kaç Yaşında?

• Çoruh Kimdir? Kimdir?:Çoruh Kimdir? Kim Kelimesi Ne Anlama Geliyor? Çoruh Kimdir? Türk Dili Tarih Boyunca İlişki Kurduğu Medeniyetlerin (Ülkelerin) Dillerinden Kelimeleri Kendi Bünyesine Katmış Ve Bu Sayede Çok Zengin Bir Dil Oluşturmuştur. Çoruh Kimdir? Hal Böyle Olunca, Türkçe De Gündelik Hayatta Karşımıza Çıkan Bazı Sözcüklerin Anlamına Bilemeyebiliyor İlginç Bulabiliyoruz. Çoruh Kimdir? Son Zamanlarda Anlamı Merak Edilen Kelimelerden Olan Kim Ne Demek? TDK ye Göre Kim Sözcüğü Ne Anlama Geliyor? Kim Kelimesinin Kökeni Ne Kim Kelimesinin Kaç Anlamı Var TDK ye Göre Anlamı Nedir?
• Çoruh Kimdir? Biyografisi?:Biyografi, Çoruh Kimdir? Alanında Tanınmış Kişilerin Hayatlarını Anlatan Yazım Türüdür. Çoruh Kimdir? Bu Yazım Türünün Temellendiği Yer Gerçekliktir. Çoruh Kimdir? Gerçek Dışı Olaylar Ve Yaşanmamış Hayatlar Temel Alınarak Biyografi Yazılamaz. Çoruh Kimdir? Anlatılan Kişi Gerçekten Yaşamış Olmalı Ve Kaleme Alınan Yazı Bu Kişinin Gerçekte Yaşadıklarını Konu Edinmelidir.
• Çoruh Kimdir? Kaç Yaşında?:Çoruh Kimdir? Kaç Yaşında? Günlük Hayatın İçerisinde, Televizyon Programlarında, Basılı Ve Dijital Dergi, Gazetelerde Karşılaşılan Kelimelerin TDK Sözlüğündeki Karşılığı Merak Ediliyor. Çoruh Kimdir? Kaç Yaşında? Yas Ne Demek Ve Ne Anlama Gelir? Yas Kelimesinin Anlamı İle Birlikte Kökeni Ve Doğru Yazılışı İle Örnek Cümlelere Buradan Ulaşabilirsiniz. Çoruh Kimdir? Kaç Yaşında? İşte Uzun Yıllardır Dilimizde Olan Ve Günlük Hayatta Sıklıkla Karşımıza Çıkan Yas Kelimesi Ne Demek TDK ya Göre Anlamı Yas Kelimesinin Kaç Anlamı Var Kökeni Ne Sorularının Cevabı
• Çoruh Kimdir? Nereli?:Çoruh Kimdir? Nereli? Nereli Kelimesi Günlük Hayatta Vatandaşların Sıklıkla Kullandığı Kelimelerden Bir Tanesidir. Çoruh Kimdir? Nereli? Dilimizde Yer Alan Nereli Kelimesi, Gerek Günlük Hayatta Gerekse Sosyal Medyada Kullanılan Sözcüklerden Birisi Olarak Öne Çıkmaktadır. Çoruh Kimdir? Nereli? Türk Dil Kurumu na TDK Göre Çeşitli Anlamları Olan Nereli Kelimesi Türkçe de Tek Başına Ya Da Farklı Cümleler İle Beraber Kullanılabilir. Çoruh Kimdir? Nereli? Nereli Kelimesi Ne Demek Ve TDK ya Göre Nereli Sözcüğünün Anlamı Nedir Sorularının Yanıtlarını Arayanlar Doğru Yerdeler! Peki Nereli Kelimesinin Kökeni Ne? Nereli Kelimesinin Kaç Anlamı Var? Nereli TDK ye Göre Anlamı Nedir? İşte Cevabı.