Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi

Bakü

Kobustan

Şeki

Kınalık

Hirkan Ormanları

Azerbaycan'daki Dünya Mirasları: kültürel alanlar kırmızı, doğal alanlar sarı ile gösterilmektedir.

Azerbaycan'da beş tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır.^[1] İlk olarak 2000'de Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile birlikte İçerişehir, son olarak da 2023'te Hirkan Ormanları ve Kınalık listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan dördü kültürel, biri doğal alandır. Azerbaycan'ın Dünya Mirası Geçici Listesi'nde ise on tane varlığı bulunmaktadır.

1945'te kurulan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) yasaları, bir yıl sonra 26 ülke tarafından kabul edildi. Azerbaycan, 1972'de imzalanan Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'ye 1993'te taraf oldu.^[2]

Dünya Mirasları[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki tablo her bir Dünya Mirası hakkındaki bilgileri listeler:

Ad; Dünya Miras Komitesi tarafından listelendiği şekliyle

Yer; bulunduğu yer ve koordinatlar

Tarih; öneme sahip olduğu veya inşa edildiği zaman dilimi

UNESCO verileri; referans numarası, seçildiği yıl ve sağladığı kriterler

Açıklamalar; alan hakkında kısa açıklama

Renkler; kültürel alan, doğal alan, karma alan

Ad	Yer	Tarih	UNESCO verileri	Açıklamalar
Hirkan Ormanları	Astara, Lenkeran 38°30′34.0″K 48°45′50.0″D / 38.509444°K 48.763889°D / 38.509444; 48.763889	2004	1584; 2023; ix	İran ile paylaşılmaktadır. 2019'da Dünya Mirası oldu. 2023'te sınırları değiştirilen miras alanı Azerbaycan'ı kapsadı. 1998'de ve 2020'de geçici listeye girmişti.^[3]^[4]
Kınalık Halkının Kültürel Peyzajı ve "Köç Yolu" Yaylacılık Rotası	Kuba 41°10′46″K 48°07′36″D / 41.17944°K 48.12667°D / 41.17944; 48.12667	Tunç Çağı	1696; 2023; iii, v	2020'de geçici listeye girmişti.^[5]
Kobustan Kaya Sanatı Kültürel Peyzaj Alanı	Bakü 40°07′30.8″K 49°22′30.2″D / 40.125222°K 49.375056°D / 40.125222; 49.375056	Üst Paleolitik	1076; 2007; iii
Şeki Hanları Sarayı ile Birlikte Şeki'nin Tarihî Merkezi	Şeki 41°12′16.1″K 47°11′54.9″D / 41.204472°K 47.198583°D / 41.204472; 47.198583	18. yüzyıl	1549; 2019; ii, v	2001'de geçici listeye girmişti.^[6]
Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile Birlikte Surlarla Çevrili Bakü Şehri	Bakü 40°21′58.9″K 49°50′07.0″D / 40.366361°K 49.835278°D / 40.366361; 49.835278	12. yüzyıl	958; 2000; iv	2003-2009 yılları arasında Tehlike altındaki Dünya Mirasları listesi'nde yer aldı.^[7]

Geçici Liste[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'ın Dünya Mirası Geçici Listesi'nde on tane varlığı bulunmaktadır. Bunlardan yedisi kültürel, üçü doğal alandır. Liste en son 23 Ağustos 2021'de güncellendi.^[8]

Ad	Yer	Tarih	UNESCO verileri	Açıklamalar
Ateşgah	Bakü 40°24′55.7″K 50°00′31.0″D / 40.415472°K 50.008611°D / 40.415472; 50.008611	17. yüzyıl	1172; 1998; i, iii
Azıh ve Tağlar Mağaralarının Tarih Öncesi Alanları	Hocavend 39°37′09.12″K 46°59′18″D / 39.6192000°K 46.98833°D / 39.6192000; 46.98833	Alt Paleolitik	6547; 2021; i, iii
Bakü Dağ Merhelesi	Bakü 40°18′45.5″K 49°48′47.5″D / 40.312639°K 49.813194°D / 40.312639; 49.813194		1177; 1998; viii, ix
Binegedi Dördüncü Dönem Fauna ve Flora Mezarlığı	Bakü 40°28′04.0″K 49°48′04.0″D / 40.467778°K 49.801111°D / 40.467778; 49.801111	Pliyosen Çağ	1175; 1998; viii, ix
Hazar Kıyısındaki Savunma Yapıları	Bakü, Kah, Kuba, Siyezen, Şabran	5.-20. yüzyıllar	1573; 2001; ?
Hudaferin Köprüleri ve İlgili Alanlar	Cebrayıl 39°09′02.17″K 46°56′24.27″D / 39.1506028°K 46.9400750°D / 39.1506028; 46.9400750	11. yüzyıl	6621; 2021; ii, iv
Lökbatan Çamur Volkanı	Bakü 40°18′16.1″K 49°42′29.2″D / 40.304472°K 49.708111°D / 40.304472; 49.708111	Pliyosen Çağ	1176; 1998; vii, viii, ix
Nahçıvan Türbeleri	Nahçıvan	12. yüzyıl	1173; 1998; i, iv	Dört ögesi vardır: 1) Gülüstan Türbesi, 2) Karabağlar Türbesi, 3) Mümine Hatun Türbesi, 4) İldenizliler Mimarlık Kompleksi
Ordubad Tarihî ve Mimari Koruma Alanı	Ordubad 38°54′35.8″K 46°01′19.9″D / 38.909944°K 46.022194°D / 38.909944; 46.022194	17. yüzyıl	1575; 2001; i, iv, v
Şuşa Tarihî ve Mimari Koruma Alanı	Şuşa 39°45′57.2″K 46°45′02.6″D / 39.765889°K 46.750722°D / 39.765889; 46.750722	18. yüzyıl	1574; 2001; i, iv, v, vi

Konumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'ın Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki varlıkları: kültürel alanlar kırmızı, doğal alanlar sarı ile gösterilmektedir. Varlıkların tam adları haritaya sığmadığı için kısa adları kullanıldı. Nahçıvan Türbeleri, Hazar Kıyısındaki Savunma Yapıları birden fazla varlığı kapsadığı için haritada gösterilemedi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Azerbaijan - UNESCO World Heritage Centre". UNESCO. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.
^ "Application of the World Heritage Convention by the States Parties - Azerbaijan" (PDF). UNESCO. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.
^ "Hyrkan State Reservation". UNESCO. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Hirkan Forests (Azerbaijan)". UNESCO. 26 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Khinalig - medieval mountainous village" (İngilizce). UNESCO. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019.
^ "Sheki, the Khan's Palace" (İngilizce). UNESCO. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019.
^ "World Heritage Committee removes Baku from Danger List welcoming improvements in the ancient city's preservation". UNESCO. 25 Haziran 2009. 21 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.
^ "UNESCO World Heritage Centre - Tentative Lists". UNESCO. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

UNESCO - Azerbaycan 12 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[1] "Azerbaijan - UNESCO World Heritage Centre". UNESCO. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.

[2] "Application of the World Heritage Convention by the States Parties - Azerbaijan" (PDF). UNESCO. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.

[3] "Hyrkan State Reservation". UNESCO. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] "Hirkan Forests (Azerbaijan)". UNESCO. 26 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] "Khinalig - medieval mountainous village" (İngilizce). UNESCO. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019.

[6] "Sheki, the Khan's Palace" (İngilizce). UNESCO. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019.

[7] "World Heritage Committee removes Baku from Danger List welcoming improvements in the ancient city's preservation". UNESCO. 25 Haziran 2009. 21 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016.

[8] "UNESCO World Heritage Centre - Tentative Lists". UNESCO. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi Nedir?