Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri
	Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri arması
Kuruluş	26 Haziran 1918
Şimdiki hal	1991
Birimler	Azerbaycan Kara Kuvvetleri; Azerbaycan Hava Kuvvetleri; Azerbaycan Deniz Kuvvetleri; Azerbaycan Özel Kuvvetleri; Azerbaycan Cumhuriyeti İç Birlikleri; Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Sınır Hizmeti; Azerbaycan Ulusal Muhafızları; Azerbaycan Barışgücü Kuvvetleri;
Karargâh	Bakü
Komuta
Başkomutan	İlham Aliyev
Savunma Bakanı	Zakir Hasanov
Genel Bilgiler
Askerlik yaşı	18
Zorunlu askerlik	var
Askere alınması mümkün; olan vatandaş sayısı	2.278.888 erkek, yaş 15-49, ; 2.291.770 kadın, yaş 15-49
Askere alınmaya uygun; olan vatandaş sayısı	1.727.464 erkek, yaş 15-49, ; 1.944.260 kadın, yaş 15-49
Etkin personel sayısı	125.000
Rezerve personel sayısı	300.000
Maliye
Harcamalar	$4.210Milyar $ (2015)
Sanayi
Dış yardımlar	Türkiye; İsrail; Rusya; ABD; Kanada; Ukrayna; Belarus; Almanya; Fransa; Çin; Malezya; Pakistan; Vietnam; Güney Kore

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri (Azerice: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri), Azerbaycan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Azerbaycan Kara Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri ve Azerbaycan Deniz Kuvvetlerinin askeri birliklerinden oluşmaktadır. Bütçesinin 2019 yılı itibarıyla 6 milyar manat (7.5 milyar ABD doları) olduğu belirtildi.^[5]

Bütçe[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 yılında ordunun bütçesi yaklaşık 2,46 milyar dolardı, yine de Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsüne göre aynı yıl bu bütçenin yaklaşık 1,46 milyar doları harcandı.^[6]

Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin 2020 yılı bütçesi 2,267 milyar dolar olarak belirlenmiştir.^[7]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

28 Mayıs 1918'de kabul edilen Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin istiklal beyannamesinde geçen; Azerbaycan kendini dış saldırılara karşı savunmak ve iç düşman kuvvetlerini etkisiz hale getirmek için nizami orduya sahip olmalı, kendisinin silahlı kuvvetlerini oluşturmalıdır. Çünkü bağımsız ordusu olmayan devletin ulusal devletçiliği hep yabancıların tehlikesi altında yaşamaya mahkûmdur. Bu zorunlulukla ilgili 28 mayıs 1918'de oluşturulan ilk kabinede Azerbaycan hükûmetinin Savunma Bakanı görevine general Hüsrev Bey Sultanov atandı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ordu yapılanması hakkında tedbirler planına uygun olarak 1919 yılı Kasım ayının 1'ine kadar ordunun en önemli yapısal birimleri ve bölümleri oluşturuldu. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti kurulduğu ilk dönemlerde onun askeri kuvvetleri 600 kişilik gönüllü askerlerden ibaretti. Hükûmet 1918 yılı 19 Haziran gününde ülke topraklarında sıkıyönetim ilan etti. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi 26 Haziran 1918 tarihli kararı ile Çarlık Rusyası döneminde "Vahşi tümen" ("Dikay / diviziy Kayıt") denen eski Tatar süvari alayının askerlerinden şekillendirilmiştir. 11 Temmuz hükûmet emri ile askeri seferberlik ilan edildi. Azerbaycan Cumhuriyeti 1894-1899 yılları arasında doğmuş bütün Müslüman vatandaşları orduya çağırdı.

1920 yılında Azerbaycan Sovyet Rusya'sı tarafından işgal edildikten sonra Azerbaycan'ın Askeri Bakanlığı resmen iptal edilerek, bu fonksiyon Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiserliği adını almış ve Cengiz Yıldırım bu göreve atanmıştır. Bu süreçte Azerbaycan ordusunun 21 Generalinden 15'i Bolşevikler tarafından öldürülmüştü. Azerbaycan'ın bağımsızlığını tekrar kazanmasından sonra, 1991 yılının Eylül ayında Sovyet Rusya'nın kararı ile, 9 Ekim'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kurulması kabul edildi.

1992 yılının Ocak ayında Azerbaycan Ordusu, ilk işlemini gerçekleştirdi. Şuşa şehri yakınlarındaki Daşaltı kentini ele geçirmek amacıyla gerçekleştirilen Daşaltı işlemi başarısızlıkla sonuçlandı. Yazın 1992 Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın komuta heyeti yönetimi altında çıkarma birlikleri oluşturuldu. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 1992 18 Eylül tarihli emri ile 9 Ekim Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü ilan edildi. Fakat, 22 Mayıs 1998 tarihli Cumhurbaşkanı emri ile ilgili kararname yürürlükten düşürülerek 26 Haziran tarihi Silahlı Kuvvetler günü ilan edilmiştir. 1997 yılının Ocak ayında Azerbaycan barış kuvvetleri oluşturulmuştu.

Azerbaycan ordusunun tarihinde en büyük silah anlaşması ise 2012 yılında gerçekleşti. Aynı yılın Şubat ayında İsrail'in Israeli Aerospace Industries (İAİ) adlı büyük askeri sanayi şirketi Azerbaycan'a insansız istihbarat uçaklarının en yeni versiyonlarının ve en modern hava savunma Sistemlerinin satılmasına dair 1.6 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. İsrail askeri uzmanlarının büyük kısmı Azerbaycanlı meslektaşlarına yeni silah sistemleri ile çalışmayı öğretmek için Bakü'ye gönderildi. Yeni anlaşmaya göre İsrail'den düşman hedeflerine net füze fırlatabilen insansız istihbarat uçakları "Heron" ların alınması, ayrıca hava ve füze saldırısından güvenli koruma sağlayan HHM sistemlerinin alınması kararlaştırıldı. Bu HHM sistemleri Azerbaycan topraklarını balistik füze darbelerinden savunmaya yardımcı olacaktır.

2008-2012 yıllarında devlet bütçesinden ülkenin savunma gücünün artırılması ve silahlı kuvvetlerin maddi ve teknik yenilenmesini sağlanması amacıyla 12 milyar ABD doları ayrılmıştır. Azerbaycan savunma sektörüne devlet bütçesinden ayırdı hacme göre Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini 4 defaya yakın katlayabilir. Bu dönemde silah ve askeri tekniklerin satın alınmasına dair Ukrayna, Rusya, Belarus, Türkiye, İsrail, Güney Afrika, Sırbistan, Avusturya vb., Askeri ürünlerin üretimine dair Ukrayna, Belarus, Türkiye, Güney Afrika, Polonya, Ürdün gibi ülkelerle anlaşmalar imzalandı.

Personel Silahları[değiştir | kaynağı değiştir]

Zafer Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
Zafer-K Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
İnam Azerbaycan yapımı hafif makineli silah
MP5 hafif makineli silah
AKS-74U saldırı tüfeği
Xəzri Azerbaycan yapımı saldırı tüfeği
IMI Tavor TAR-21 saldırı tüfeği
M4 Karabina saldırı tüfeği
AK-47 saldırı tüfeği
AKS-47 saldırı tüfeği
AK-74 saldırı tüfeği
AKS-74 saldırı tüfeği
AKM-47 saldırı tüfeği
AKM-74 saldırı tüfeği
G3A3 savaş tüfeği
PK makineli tüfeği
M60 makineli tüfeği
NSV makineli tüfeği
Remington 700 Keskin nişancı tüfeği
Dragunov SVD 7,62 mm Keskin nişancı tüfeği
OSV-96 12.7 mm Keskin nişanci tüfeği
NTW-20 14.5 mm antimaterial Keskin nişanci tüfeği
İST Istiklal 14,5 mm antimaterial Azerbaycan yapımı Keskin nişancı tüfeği (Menzili 3000M,2000M-de insan eli büyüklükte hedefi vurabilir.)
Mübariz 12.7 mm Keskin nişanci tüfeği
Yırtıcı 7.62 mm Keskin nişanci tüfeği
Yalguzag 7.62 mm Keskin nişanci tüfeği
Vashag 8.6 mm Keskin nişanci tüfeği
RPG-7 "Qaya" Roketatar
RPG-26 Roketatar

Kara Kuvvetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana Muharebe Tankları[değiştir | kaynağı değiştir]

T-90 MBT x 200 (T-90S/Rusya'dan alınıyor)
T-72 MBT x 400 modernize edilmiş.

Zırhlı Muharebe Aracı[değiştir | kaynağı değiştir]

BMP-1 Piyade Muharebe Aracı x 42( Sınır muhafızları tarafından kullanılıyor)
BMP-2 Piyade Muharebe Aracı x 240
BMP-3 Piyade Muharebe Aracı x 100
BRDM-2 Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
BTR-3 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 3
BTR-60 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 30
BTR-70 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 240
BTR-80 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 210
BTR-80A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 180
BTR-82A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
Matador MRAP x 110 (Lisans üretimi)
Marauder MRAP x 110 (Lisans üretimi)
Otokar Akrep Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
Otokar ATM Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
Otokar Kobra Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 150

Çok Namlulu Roketatarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

BM-21 Grad 122mm MLRS - 126
LYNX (MRL) 140mm MLRS - 60
BM-30 Smerç 9A52 300-mm MLRS - 30
M-63 Plamen "RAK-12" 128mm MLRS - 12
LAR-160 MLRS - 50
EXTRA 300mm MLRS - 35
107mm Anadolu ÇNRS - 96 (Roketsan ile ortak üretilecek)^[8]
122mm Sakarya T-122 - 48 (Roketsan ile ortak üretilecek)^[8]
RM-70 Vampire 122mm - 48
"Polonez" 301 mm MLRS

Balistik Füzeler[değiştir | kaynağı değiştir]

OTR-21 Tochka-U
T-300 Kasırga
LORA

Kundağı Motorlu Obüsler[değiştir | kaynağı değiştir]

2S1 (Gvozdika) 122 mm Kundağı Motorlu 122mm Obüs - 136
2S3 (Akasiya) 152 mm Kundağı Motorlu 152mm Obüs - 72
2S7 (Pion) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs - 45
2S9 (Nona-S) 120 mm Kundağı Motorlu 120mm - 48
(Atmos) Kundağı Motorlu Obüs - 15
(Cardom) Kundağı Motorlu Obüs - 40
2S31 “Vena” 120 mm Kundağı Motorlu - 100
DANA 152mm Kundağı Motorlu Obüs - 72
2S19 Msta 152mm Kundağı Motorlu Obüs-50

Havan Topu ve Obüsler[değiştir | kaynağı değiştir]

M-46 130 mm Sahra topu x 90
D-44 85 mm - 100
D-30 122 mm Obüs - 182
D-20 152 mm Obüs - 34
2A36 152 mm Top - 54
MT-12 "Rapira" 100mm Yivsiz Antitank Topu - 73
82 mm M5 Azerbaycan yapımı - 240

Deniz Kuvvetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Personel: 5.000
Gemiler^[9]
- Osa sınıfı hücumbot x 2
- Stenka sınıfı karakol teknesi x 5
- Sonya sınıfı mayın tarama gemisi x 2
- Yevgenya sınıfı mayın tarama gemisi x 5
- Çıkarma gemisi x 6
- Çıkarma kotrası x 2
- Özel amaçlı gemisi x 1
- Özel amaçlı kotra x 1
- AB-25 karakol kotrası (2000'de Türkiye'den) x 1
- Point karakol kotrası (2003'te ABD'den) x ?
- Küçük karakol kotrası (2001'de ABD'den) x 2
- Küçük karakol kotrası (2001-2005'te Türkiye'den) x 30

Hava Kuvvetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Uçak	Köken	Tip	Çeşitler	Etkin^[10]
Avcı uçağı
Mikoyan-Gurevich MiG-29	Rusya	Avcı / Önleme	MiG-29	15
Saldırı uçağı
Suhoy Su-25	Sovyetler Birliği	Yakın hava desteği	Su-25	12
Eğitim uçağı
Aero L-39 Albatros	Çekoslovakya	Askerî eğitim uçağı	L-39	12
Yakovlev Yak-52	Romanya	Askerî eğitim uçağı	YaK-52	12
Saldırı helikopteri
Mil Mi-35M	Rusya	Saldırı helikopteri		36
Mil Mi-24	Sovyetler Birliği	Saldırı helikopteri	Mi-24 (SuperHind Mk.III dahil)	17^[11]
Nakliye ve hizmet helikopteri
Mil Mi-2	Sovyetler Birliği	Hafif zırhlı nakliye helikopteri	Mi-2	10
Mil Mi-8	Rusya	Gunship / Nakliye helikopteri	Mi-8	18
Mil Mi-17	Sovyetler Birliği	Nakliye helikopteri	Mi-17	47
Ka-32	Sovyetler Birliği	Nakliye helikopteri	Ka-32	4
Nakliye uçağı
İlyuşin İl-76	Rusya	Stratejik nakliye uçağı	Il-76	1
Antonov An-12	Rusya	Askerî nakliye uçağı	An-12	1
Antonov An-24	Rusya	Nakliye uçağı	An-24	1
Tupolev Tu-134	Rusya	Yolcu uçağı	Tu-134A	1
İnsansız hava aracı
Orbiter	İsrail	UAV	Orbiter	45
Aerostar	İsrail	UAV	Aerostar	60
Hermes-450	İsrail	UAV	Hermes	40
IAI Searcher	İsrail	UAV	Searcher	42
Bayraktar TB2	Türkiye	SİHA	Baykar	Bilinmiyor (Yalnızca bir tedarikin sayısı belirtilmiş: 6^[12])

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan pilotlarının uçuşu
Irak'taki Azerbaycan Askerleri
Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü geçit töreni
Azerbaycan Cumhuriyet Bayramı geçit töreninde Azerbaycan askerleri

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'ın katıldığı savaşlar listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
^ "Ülkelerin Askeri Güçleri". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.
^ "Hangisi daha güçlü? Azerbaycan mı, Ermenistan mı?". Aydınlık. 18 Eylül 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
^ "AzerNEWS". web.archive.org. 6 Temmuz 2011. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
^ "Azerbaijan Military Spending". www.globalsecurity.org. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
^ ^a ^b "Azerbaijan, Turkey sign contract on joint rocket production". 8 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2011.
^ "List of military techniques Azerbaijan acquired over the past 7 years published, APA". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2009.
^ "Azerbaijani military aviation OrBat". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009.
^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
^ "Bayraktar Alan Ülkeler Hangileri? Hangi Ülkeye Kaç Tane Bayraktar Satıldı?". KARAR. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

26.06.2018 Azərbaycan Silahlı Qüvvələrin 100 illiyi münasibətilə keçirilən hərbi parad 15 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.

[2] "Ülkelerin Askeri Güçleri". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.

[Azərbaycan_2015-ci_ildə_dövlət_büdcəsindən_hərbi_qurumların_(Fövqəladə_Hallar_Nazirliyi_istisna_olunmaqla)_saxlanılmasına_3_307_796_989_manat_(4_210_025_550_ABŞ_dolları)_vəsait_ayrılıb.-3] "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.

[5] "Hangisi daha güçlü? Azerbaycan mı, Ermenistan mı?". Aydınlık. 18 Eylül 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.

[6] "AzerNEWS". web.archive.org. 6 Temmuz 2011. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.

[7] "Azerbaijan Military Spending". www.globalsecurity.org. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.

[brothership3-8] "Azerbaijan, Turkey sign contract on joint rocket production". 8 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2011.

[9] "List of military techniques Azerbaijan acquired over the past 7 years published, APA". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2009.

[10] "Azerbaijani military aviation OrBat". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009.

[11] "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.

[12] "Bayraktar Alan Ülkeler Hangileri? Hangi Ülkeye Kaç Tane Bayraktar Satıldı?". KARAR. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

g t d Asya'nın silahlı kuvvetleri
Egemen devletler	Afganistan Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Bhutan Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Çin Halk Cumhuriyeti Doğu Timor Endonezya Ermenistan Filipinler Güney Kore Gürcistan Hindistan Irak İran İsrail Japonya Kamboçya Katar Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Kore Kuveyt Kırgızistan Laos Lübnan Maldivler Malezya Mısır Moğolistan Myanmar Nepal Özbekistan Pakistan Rusya Suudi Arabistan Singapur Sri Lanka Suriye Tacikistan Tayland Türkiye Türkmenistan Umman Ürdün Vietnam Yemen
Sınırlı tanınan devletler	Abhazya Çin Cumhuriyeti (Tayvan) Filistin Güney Osetya KKTC
Bağımlı ve diğer bölgeler	Britanya Hint Okyanusu Toprakları Christmas Adası Cocos (Keeling) Adaları Hong Kong Makao
Eski tanınmayan devletler	~~Dağlık Karabağ~~ (1992-2023)
Üzerinden hat çekilmesi, askerî birimin feshedildiği anlamına geliyor.

g t d Avrupa'nın silahlı kuvvetleri
Egemen devletler	Almanya Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Beyaz Rusya Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti İzlanda Letonya Litvanya Lüksemburg Macaristan Makedonya Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Vatikan Yunanistan
Sınırlı tanınan devletler	Abhazya Güney Osetya Kosova KKTC Transdinyester
Eski tanınmayan devletler	~~Dağlık Karabağ~~ (1992-2023)
Üzerinden hat çekilmesi, askerî birimin feshedildiği anlamına geliyor.

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri nedir?, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri anlamı nedir?, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ne demektir?