Kınalık, Kuba

Kınalık
Kınalık
Harita
Bilgiler
Koordinatlar	41°10′41″K 48°07′36″D / 41.17806°K 48.12667°D
Genel bilgiler
Rayon	Kuba

Kınalık (Azeri: Xınalıq), (xın.Хыналыкъ) veya yerel dilde: Kətiş (xın.Каьтиш) — Azerbaycan Cumhuriyeti Kuba rayonunun aynı adlı idari biriminde köy ve bu birimin merkezi. Kınalık Belediyesinin merkezidir. Tufan Dağı ile Kızılkaya, Şahdağ ve Kınalık Dağı arasındaki yükseklikte yerleşiyor. Kınalık yerleşim yeri deniz seviyesinden 2350 metre yüksekliktedir.

Kafkas Albaniyası'nın eski aşiretlerinden, Şahdağ halklarının temsilcilerinden biri olan kınalıklıların tarihi ve merkezi barınağıdır. Kuba Hanlığı döneminde Kınalık ilçesinin, SSCB döneminde Kınalık kent sovyetinin,^[1] günümüzde Kınalık belediyesinin merkezi (1999'dan bu yana). Dünyanın en yüksek yerleşim birimlerinden biri (deniz seviyesinden 2350 metre yükseklikte^[2]). 5000 yıllık tarihe sahip olan Kınalık sadece Azerbaycan tarihinde değil, insanlık tarihinde de en zengin etnografik değerlerden biridir.

Genel bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyün kuruluş tarihi belli değildir. Ama çok eski olduğu bellidir. Esasen Kınalık halkının ve dilinin tarihi araştırmalarına ve rivayetlere dayanan araştırmacılar Kınalık köyünün tarihinin yaklaşık 5000 yıl olduğu tahmin ediyorlar.

Kınalık 1999 yılında kurulmuş Kınalık Belediyesinin merkezidir.^[3]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyün esas nüfusunu Şahdağ halkları′ndan Kınalıklılar teşkil ediyor. Ataları Kafkasya Albanları ihtimal olunuyor.^[4]^[5] XIX yüzyılın 80'li yıllarına ait bir belgede hınalıqlıların sayısı 5670 kişi gösterilmiştir.^[6]^[7] Kınalıklılar kendilerini Nuh peygamberin soyundan olanlar gibi sayıyorlar.^[8]^[9]

Dil[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy nüfusu Kınalık dili′nde konuşuyor.

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy nüfusu 7. yüzyıla kadar ateşperest idi.^[10] Köy nüfusu VII yüzyıldan sonra müslümandırlar. Kınalıklılar′da bu dinin izleri şimdiye kadar kalmaktadır. Öyle ki, onların tarihi köyleri olan bu köyde şu anda da Ateşgah vardır.

Kınalık köyündeki Ebu Müslim Camisi eski SSCB döneminde depo gibi kullanılmıştır. Halihazırda yerel halk tarafından eskisi gibi cami haline getirilmiştir. Bu camide köy cemaati cuma namazlarını kılıyor. Kınalık′taki Ebu Müslüm Camisi'nin ağaç sütunları oyma yöntemi ile çeşitli biçimli Nebati motifler ve göl tasvirleri ile süslenmiştir.^[11] Caminin girişinde, sağ tarafta 2 metre yükseklikte bulunan 2 farklı taş üzerinde "Runa" yazıları vardır. Yazıların yaklaşık 3-8. yüzyıllar arasında yazıldığı tahmin ediliyor. Yazılar tam olarak tercüme olunmasa da, tahmini anlamı "Güneşin doğması" ve "yeni tarihin başlaması" anlamına geliyor.^[12] Ebu Müslim Camisi, Azerbaycan'ın en eski camilerinden biridir. Söylentilere göre, bu cami Ebu Müslim camileri gibi Abbasi hilafetinin kurucusu Abbas'ın ünlü komutanı Ebu Müslüm El Xorasani tarafından, yaklaşık VIII yüzyılda dikilmiştir.^[13]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyde okul faaliyet gösteriyor. Bu okul 1926 yılında kurulmuştur.^[14]^[15] 2 Mart 1995 yılında bu okula Rıfat İbrahim oğlu Kelbiyevin ismi verilmiştir.^[16] Rıfat Kelbiyev Karabağ uğrunda savaşta şehit olmuştur.^[17]^[18]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Xınalıq" məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild. Bakı, 1987, səh. 89. (Azerice)
^ Azərbaycanda turizm məkanları.^{[ölü/kırık bağlantı]} e-gov.az
^ "Bələdiyyələrin əraziləri və torpaqları haqqında Azərbaycan Respublikasının 7 dekabr 1999-cu il tarixli, 771-IQ nömrəli Qanunu". 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
^ Алиев К. «К вопросу о племенах Кавказской Албании. Исследования по культуры народов Востока». Москва-Ленинград, 1960, s. 18
^ Гейбуллаев Г.А. «Топонимия Азербайджана». Баку, «Элм», 1986, стр. 93
^ İmaməddin Zəkiyev. "Naməlum xınalıqlı alimlər". "Ədəbiyyat" qəzeti 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
^ H. Həvilov. Azərbaycan etnoqrafiyası. Bakı. Elm. 1991. səh. 40
^ Nuh’tan geriye bir halk. radikal.com.tr 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)
^ Dağların xınalı gəlini - Xınalıq: Onlar Nuh peyğəmbərin övladları olduqlarını deyirlər (Quba rayonunun Xınalıq kəndinin tarixi abidələri haqqında). "Azadlıq" qəzeti, 16 oktyabr 2010, səh. 13. (Azerice)
^ "İmaməddin Zəkiyev. IV-VII əsrlərin mənəvi mənzərəsinə bir baxış. "Dil və Ədəbiyyat" jurnalı. 2006. № 1 (49)". 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
^ “Xınalıq” məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild, Bakı, 1987, səh. 89
^ "Fuad Hüseynzadə. "Nuhdan qalan dilin daşıyıcıları", "Paritet" qəzeti, 26 noyabr 2010". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
^ "Xınalıq" məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild, Bakı, 1987, səh. 89
^ 2006-2007 tədris mövsümü. edu.gov.az 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
^ 2007-2008 tədris mövsümü. edu.gov.az 23 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
^ "Respublikanın təhsil müəssisələrinə ad verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 mart 1995-ci il tarixli, 039 nömrəli Qərarı. (Azerice)
^ Əli Eyvazov. "Bir batalyonun tarixi: Hadisələr. İnsanlar. Faktlar". Bakı, "NURLAR" Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010, səh. 199. ryl.az 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
^ Əli Eyvazov. "Bir batalyonun tarixi: Hadisələr. İnsanlar. Faktlar". Bakı, "NURLAR" Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010, səh. 199. ebooks.preslib.az 25 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hınalık dili, kültürü ve turizmi*Hınalık alfabesi
2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Khinalug (as Xınalıq) at GEOnet Names Server

[1] "Xınalıq" məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild. Bakı, 1987, səh. 89. (Azerice)

[e-gov-2] Azərbaycanda turizm məkanları.^{[ölü/kırık bağlantı]} e-gov.az

[3] "Bələdiyyələrin əraziləri və torpaqları haqqında Azərbaycan Respublikasının 7 dekabr 1999-cu il tarixli, 771-IQ nömrəli Qanunu". 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.

[4] Алиев К. «К вопросу о племенах Кавказской Албании. Исследования по культуры народов Востока». Москва-Ленинград, 1960, s. 18

[5] Гейбуллаев Г.А. «Топонимия Азербайджана». Баку, «Элм», 1986, стр. 93

[6] İmaməddin Zəkiyev. "Naməlum xınalıqlı alimlər". "Ədəbiyyat" qəzeti 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

[7] H. Həvilov. Azərbaycan etnoqrafiyası. Bakı. Elm. 1991. səh. 40

[8] Nuh’tan geriye bir halk. radikal.com.tr 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)

[9] Dağların xınalı gəlini - Xınalıq: Onlar Nuh peyğəmbərin övladları olduqlarını deyirlər (Quba rayonunun Xınalıq kəndinin tarixi abidələri haqqında). "Azadlıq" qəzeti, 16 oktyabr 2010, səh. 13. (Azerice)

[10] "İmaməddin Zəkiyev. IV-VII əsrlərin mənəvi mənzərəsinə bir baxış. "Dil və Ədəbiyyat" jurnalı. 2006. № 1 (49)". 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.

[11] “Xınalıq” məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild, Bakı, 1987, səh. 89

[12] "Fuad Hüseynzadə. "Nuhdan qalan dilin daşıyıcıları", "Paritet" qəzeti, 26 noyabr 2010". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.

[13] "Xınalıq" məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild, Bakı, 1987, səh. 89

[14] 2006-2007 tədris mövsümü. edu.gov.az 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

[15] 2007-2008 tədris mövsümü. edu.gov.az 23 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

[16] "Respublikanın təhsil müəssisələrinə ad verilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 mart 1995-ci il tarixli, 039 nömrəli Qərarı. (Azerice)

[17] Əli Eyvazov. "Bir batalyonun tarixi: Hadisələr. İnsanlar. Faktlar". Bakı, "NURLAR" Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010, səh. 199. ryl.az 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

[18] Əli Eyvazov. "Bir batalyonun tarixi: Hadisələr. İnsanlar. Faktlar". Bakı, "NURLAR" Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010, səh. 199. ebooks.preslib.az 25 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

g t d Kuba Rayonu köyleri
Rayon	Kuba
Köyler	Adur Afurca Ağbil Alekseyevka Alıc Alpan Amsar Amsarqışlaq Aşağı Atuc Aşağı Tüləkəran Aşağı Xuç Ashagy Kharasha Atuc Aydınkənd Bad Bağbanlı Bağçalı Barlı Bərğov Birinci Nügədi Buduq Cadarı Cağacıq Çartəpə Çarxaçu Çayqışlaq Cek Çiçi Cimi Cındar Dağlı Dağüstü Dalaqo Dalıqaya Davudoba Dəhnə Dəlləkli Dərk Digah Əlibəyqışlaq Əlik Əliməmmədoba Ərməki Ərməkiqışlaq Əski İqrığ Əspərəsti Fətəli xan Fırıq Gədik Gədikqışlaq Gənclər Gəray Gilyanov Gömürdəhnə Güləzi Gültəpə Güneyməhlə Gürdəh Hacıağalar Hacıhüseynli Hacıqaib Haput İbrahimhapıt İdrisqışlaq İkinci Nügədi İqrığ İsnov İsnovqışlaq İspik Karakyz Kardash Kazmabudug Kələbaq Kələnov Khinalug Küçeyi Kunxırt Küpçal Küpçalqışlaq Kürkün Küsnət Küsnətqazma Leyti-Kazma Mahmudqışlaq Mehdiqışlaq Məçkə-Xacə Mirzəməmmədkənd Mirzəqasım Mirzəqışlaq Möhüc Muçu Nohurdüzü Novonikolayevka Nöydün Nütəh Ördüc Orta Xuç Paşaoba Pirvahid Puçuq Püstəqasım Qacar Zeyid Qalayxudat Qamqam Qarabulaq Qaraçay Qarovulüstü Qarxun Qasımqışlaq Qayadalı Qəçrəş Qələdüz Qənidərə Qımıl Qımılqazma Qımılqışlaq Qırızdəhnə Qırmızı Qəsəbə Qonaqkənd Qorxmazoba Qrız Raziyələr Rəngdar Ruçuq Rük Rustov Səbətlər Serteng Sırt Çiçi Sofikənd Söhüb Şuduq Sukhtakala Susay Susayqışlaq Talabı Talabıqışlaq Talış Tekeshykhy Təngəaltı Timiryazev Toxmar Tülər Uçgün Utuq Uzunmeşə Vəlvələ Vladimirovka Xaltan Xanagahyolu Xanəgah Xaruşa Xaşı Xaspolad Xırt Xucbala Yalavanc Yekdar Yenikənd Yerfi Yergüc Yuxarı Digah Yuxarı Tüləkəran Zərdabi Zərqava Zeyid Zıxır Zizik

Kınalık, Kuba nedir?, Kınalık, Kuba anlamı nedir?, Kınalık, Kuba ne demektir?