Kobustan Millî Parkı

Kobustan Kaya Sanatı Kültürel Peyzaj Alanı
UNESCO Dünya Mirası
Resmî adı	Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu
Konum	Azerbaycan
Kriter	Kültürel: iii
Referans	1076rev
Tescil	2007 (31. oturum)
Bölge	537.22 ha (1,327.5 dönüm)
Koordinatlar	40°07′30.8″K 49°22′30.2″D / 40.125222°K 49.375056°D

Kobustan Millî Parkı (Azerice: Qobustan Milli Parkı), Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün Karadağ rayonunda yer alan dağlık bölge. Pek çok dağ geçidi (Azerice: gobu) barındıran bölgenin adının buradan geldiği tahmin edilmektedir. 2007'de UNESCO, bölgeyi Dünya Mirası ilan etti.^[1]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Kobustan adının anlam ve kökeni konusunda savunulan çok farklı görüşler vardır. Bunlardan en kabul göreni ise coğrafi koşullarla açıklanan toponimik kökenidir. Bu görüşe göre Kobustan; uçsuz bucaksız ovalar ve vadiler ülkesidir. Bölgenin ad kökeni bu doğal koşulları ile açıklanmaktadır.

"Qobu / Kobu" kelimesi Türk dillerinde "dağ geçidi, boşluk, yarı çöl" anlamına gelmektedir.^[2]

Araştırma ve kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski bir kervan yolu üzerinde bulunan Kobustan 'da, kültürel kalıntı ve kaya oymaları ilk kez Azerbaycanlı arkeolog Prof. İshaq Cəfərzadə tarafından 1939 yılında keşfedildi. II. Dünya Savaşı yıllarında kesintiye uğrayan kazılar, 1947'de yeniden başladı ve Cəfərzadə önderliğinde 20 yılı aşkın süre sistematik olarak yürütüldü. Çalışmaların sonunda muhtelif içerikleriyle 3.500'den fazla petroglif ortaya çıkarıldı.^[3]^[4]

Kaya tasvirleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski Kobustanlıların hangi dili konuşup konuşmadığı bilimde bir tartışma konusudur. Ancak günümüze miras kalan kaya tasvirleri onlar hakkında çok şey anlatmaktadır. Binlerce yıl boyunca yeni nesiller tarafından 1.000 kadar kayanın üzerinde sürekli tekrarlanan 5.000'den fazla hayvan ve insan tasvirlerinin, yaşam maceralarının, avlanma ve dans figürlerinin kadim bir kültürün eseri olduğu konusunda bilim insanları hemfikirdir.^[5]

Kobustan, Azerbaycan'ın ilk kültür merkezlerinden biri olmasının yanı sıra kadim dans ve müzik kültürlerinin beşiğidir. Kobustan'daki tasvirler arasında dans ve tören figürlerinin özel yeri vardır. Buradaki kolektif dans figürleri Azerbaycan Türklerine ait Yallı oyunlarını anımsatmaktadır. Ortak av sırasında hedefi tek seferde vurma alışkanlığının gelişmesine katkı sağlayan bu figürler, aynı zamanda eski Kobustan halkının estetik zevklerinin de bir örneğidir.

Böyükdaş ve Cingirdağ'da bulunan "Qavaldaş" adlı perküsyon aleti de geçmişteki bu törenler adına önemli bir bulgudur.^[6]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

MÖ 10.000 yılına kadar tarihlenen petroglifler
Kobustan'daki antik petroglifler
Kobustan'daki bir duyuru
Petroglifler
Parki
Kobustan'daki çamur volkanları
Kobustan'daki çamur volkanları

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Gobustan Rock Art Cultural Landscape". UNESCO. 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2016.
^ "Qobustan ad kökeni". 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
^ "Caferzade, Qobustan". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
^ "Caferzade, Qobustan 2". 12 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
^ "Azerbaycan abideleri". R. Ə. Babaxanov – Qobustanı gəzərkən, Azərbaycan abidələri dərgisi, № 1, Bakı. 1984. s. 54.
^ "Qavaldaş musiki". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

The Petroglyph Museum at Gobustan in Azerbaijan (Video)14 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Gobustan Rocks on the Megalithic Portal4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Museum under open sky (İngilizce)

Azerbaycan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Gobustan Rock Art Cultural Landscape". UNESCO. 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2016.

[2] "Qobustan ad kökeni". 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.

[3] "Caferzade, Qobustan". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.

[4] "Caferzade, Qobustan 2". 12 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.

[5] "Azerbaycan abideleri". R. Ə. Babaxanov – Qobustanı gəzərkən, Azərbaycan abidələri dərgisi, № 1, Bakı. 1984. s. 54.

[6] "Qavaldaş musiki". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Kobustan Millî Parkı nedir?, Kobustan Millî Parkı anlamı nedir?, Kobustan Millî Parkı ne demektir?