Toskana Granducato di Toscana Toskana Büyük Dükalığı
1569-1859
Bayrak (1840-1861) Arma
Millî marş "La Leopolda"
Ulaşılan en geniş sınırlar (1796).
Başkent	Floransa
Yaygın dil(ler)	İtalyanca
Hükûmet	Monarşi
Büyük Dük
• 1569–1574 I. Cosimo de Medici (ilk) • 1824–1859 II. Leopold (son)
Tarihçe
• Kuruluşu 1569 • Medici yönetiminin sonu 9 Temmuz 1737 • Kaldırılması 21 Mart 1801 • Tekrar Kurulması 9 Haziran 1815 • Orta İtalya Konfederasyonu'yla birleştirilmesi 16 Ağustos 1859 • Dağılışı 1859
Nüfus
• Sayılan	1096641[1]
Para birimi	Toskana lirası (−1826) Toskana florini (1826–1859)
Öncüller Ardıllar Floransa Dükalığı Birinci Fransa İmparatorluğu Lucca Dükalığı Etrurya Krallığı Orta İtalya Konfederasyonu

Toskana Büyük Dükalığı (İtalyanca: Granducato di Toscana) (Latince:Magnus Ducatus Etrurıae) 1569 - 1859 döneminde bazı aralıklarla Merkezi İtalya'da bulunan bir monarşi devletidir. Bu devlet 1569'da Floransa Dükalığı devletinin yerine kurulmuştur.^[2] Toskana Büyük Dükalığı'nın başkenti Floransa idi.

Kuruluşunda Toskana Büyük Dükalığı Medici Hanedanı tarafından yöneltilmekte idi. Bu devlet kurulmadan önce aynı arazilerde hüküm süren Floransa Cumhuriyeti (1115–1532) ve Floransa Dükalığı (1532-1569) ile karşılaştırılınca uluslararası olarak daha az bilinmektedir.

Floransa başkentli Toskana Büyük Dükalığı Mediciler Hanedanı idaresi altında gayet parlak ve şaşaalı dönemler yaşamıştır. İlk Büyük Dük olan I. Cosimo de Medici ve onun Dükalık tahtına geçen oğulları o zamana kadar Floransa'da görülmemiş ekonomik ve askeri başarılar ihtiva eden bir dönem yaşamışlardı. Bu refahlı yıllar II. Ferdinandino'nun dönemine kadar devam etti. Dük'ün hükûmet sürme döneminde bu devlette uzun süren bir ekonomik düşüş dönemi başladı. Bu ekonomik düşüş III. Cosimo de Medici döneminde en alçak seviyeye erişti. Bu dük'ün döneminde yükselen tek şey Kutsal Roma İmparatoru tarafından 1691'de Büyük Dük III. Coşimo'nun "Yüksek Kraliyet (His Royal Highness)" unvanına yükseltilmesi olduğu alaylı olarak söylenmiştir.

Medici Hanedanlığı, Gian Gastone de' Medici’nin 1737 yılında ölümüne kadar Toskana’da hüküm sürmüştür. 1737'de bu hanedanın ana dalında meşru bir erkek vâris bulunmadığından bu hanedanın yerine Habsburg-Lorraine Hanedanı gelmiştir. Daha sonra büyük dükalık, Loren’in dükü Franz Stephan’ın eline geçmiştir. 1753 yılına kadar krallık ile yöneltildikten sonra yönetimi, Avusturya hanedanı Maria Theresia’nın oğlu Peter Leopold devralmıştır; böylece Floransa, Avusturya Habsburg Hanedanlığı hâkimiyetine girmiştir.

1797'de yapılan Campo Formio Antlaşması'ına kadar Toskana işmen Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu üyesi bir devletti ve bu antlaşma ile bu imparatorluk kaldırıldı. 1796'da bu devletin ve Kuzey İtalya arazileri Fransa Cumhuriyeti orduları işgali altında bulunmaktaydı. 1801-1807 döneminde Napolyon Bonaparte'nin idaresi altında bulunan Fransa Cumhuriyeti ile Burbon Hanedanı ile idare edilmekte okan İspanya Krallığı ile yapılan Aranjuez, Antlaşması şartlarına uyularak eski Toskana Büyük Dükalığı'na ait olan arazilerde Etrurya Krallığı adli Fransa'ya tabi bir Krallık kuruldu. Bu krallık Burbon-Parma hanedanına verilmiştir. Fransa'ya tabi olan krallık kaçakçılık ve casusluk merkezi olduğunu iddia eden ve o zaman Fransa İmparatoru olmuş olan Napolyon Bonapart 1807'de Etrurya Krallığı'nı ilga edip arazilerini Fransa ye ilhak edilmiştir. Fransa'ya ilhak edilen Toskana arazilerinde "Arno", "Méditerranée" ve "Ombrone" adları verilen Fransa departmanı (ili) yaratılmıştır. Napolyon'un kız kardeşi olan Elisa Bonaparte'ye bir şeref unvanı olarak "Toskana Büyük Düşesi" unvanı verilmiştir am bu unvan ile hiçbir hükümdarlık yönetim yetkisi verilmemiştir.

1814'te Viyana Kongresi ile Napolyonik sistem ortadan kaldırılmıştır. İtalya'da önemli bir devleti olarak Toskana Büyük Dükalığı tekrar kurulmuştur. Büyük Kontluğa Medici sülalesinden ahvadı olan Habsburg-Loren hanedanı geri getirilmiştir. Napolyonik sistemi kurulmadan Büyük Dük olarak Ferdinand tekrar yönetimi ele geçirmiştir. Fakat bu Büyük Dük Toskana'ya gelip yerleşmemesi ile bu devlet bir Dük Genel Valisi olan Marc de Beauvau-Craon tarafından Ferdinand'ın tüm hüküm süresince 1833'e kadar idare edilmiştir.

1833 yılında Ferdinand’in ölmesinin ardından yönetimi II. Leopold devralmıştır.

1848 yılında Floransa’da liberal devrimcilik hareketi başladığı sırada Leopold bir anayasa kabul etmiştir. Fakat kabul edilen anayasa karışıklıklara neden olmuştur. 1848 devrimleri sırasında Floransa'daki devrimcilerden dolayı Büyük Dük II. Leopold şehirden kaçmıştır. Fakat Avusturya'da başlayan karşı devrim ile 1849 yılında Büyük Dük Avusturya ordusu koruması ile geri dönmüştür.

İtalya'nın Birleşmesi sürecinde Piyemonte-Sardinya Kralı olan II. Vittorio Emanuele ve bu krallığın başbakanı olan Camillo Benso, Cavour Kontu 1859'da III. Napolyon idaresinde olan Fransa ile müttefik olarak birlikte Avusturya'yı mağlup ettiler. 11 Kasım 1859'da Avusturya ile Piyemonte-Sardinya arasında Zürih Barış Antlaşması yapıldı. Buna göre Sardinya Krallığı'na tabi olan Merkezi İtalya Birleşik İlleri adli bir devlet kuruldu. 1859'da bu yeni devlet Toskana'yı devraldı ve böylece Toskana Büyük Dükalığı fiilen sona erdi. 1860'ta yapılan bir referandum ile gayet büyük bir oy üstünlüğü ile Toskana Büyük Dükalığı resmen sona erdi ve arazileri Sardinya Krallığı'na bağlandı.

• Floransa
• Medici Hanedanı
• Viyana Kongresi

Wikimedia Commons'ta Toskana Büyük Dükalığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Toskana Büyük Dükalığının resmen kurulması için Papalık FermanI 1 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.