Garsoniyer (film)

Garsoniyer
The Apartment
	"Garsoniyer" (The Apartment) filminin sinema afişi.
Yönetmen	Billy Wilder
Yapımcı	Billy Wilder
Senarist	Billy Wilder; I.A.L. Diamond
Oyuncular	Jack Lemmon; Shirley MacLaine; Fred MacMurray
Müzik	Adolph Deutsch
Görüntü yönetmeni	Joseph LaShelle
Kurgu	Daniel Mandell
Stüdyo	The Mirisch Corporation
Dağıtıcı	United Artists; MGM/UA Home Entertainment (DVD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Romantik komedi, dram.
Renk	Siyah-beyaz
Yapım yılı	1960
Çıkış tarih(ler)i	15 Haziran 1960, New York; 23 Şubat 1961, İstanbul (Site Sineması)
Süre	125 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	$3 Milyon
Hasılat	$25 Milyon (Ocak 1970 'e kadar)
Diğer adları	Garsoniyer (Türkiye); La Garçonnière (Fransa); L'Appartamento (İtalya); El Apartamento (İspanya); Das Appartement (Almanya)

Garsoniyer, 1960 ABD yapımı dramatik komedi filmidir. Özgün adı The Apartment olan film 23 Şubat 1961 tarihinde Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir.^[1]

Filmin yapımcılığını ve yönetmenliğini Billy Wilder yapmıştır. Wilder ayrıca I.A.L. Diamond ile birlikte filmin senaryosunu da yazmıştır. Önemli rollerinde Jack Lemmon, Shirley MacLaine ve Fred MacMurray'in oynadıkları filmin siyah beyaz görüntüleri Joseph LaShelle'e aittir. Film 1961 yılında 10 dalda birden aday gösterildiği Oscar ödüllerinden "en iyi film", "en iyi yönetmen" ve "en iyi senaryo" da dahil olmak üzere 5 tanesini aldı. Filme aralarında Venedik Film Festivali'nin de olduğu birçok yarışmada 17 ödül daha verildi.

Bekâr evini iş arkadaşlarına ve patronlarına garsoniyer olarak kullandırtan bir sigortacının hikâyesinin anlatıldığı filmde arka planda da büyük şirketlerin çalışanlarını nasıl sömürdükleri ve yükselme hırsının insanları nasıl ahlaksızlaştırıp yozlaştırdığı anlatılmaktadır.

"Garsoniyer", 1994 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

Özet[değiştir | kaynağı değiştir]

New York'ta büyük bir sigorta şirketinin 31.000 çalışanından biri olan C.C. 'Bud' Baxter (Jack Lemmon) Manhattan'daki bekar evini şirketin üst düzey yöneticilerinin kaçamakları için kullanmalarına izin vermesi ile başarı basamaklarını olduğundan daha hızlı bir şekilde tırmanmaya başlar. Sonunda şirkette ikinci idareci asistanlığına kadar terfi eder. Durumdan yararlanmak isteyen başka yöneticiler de apartmanın anahtarını istemeye başlayınca trafik biraz sıkışır ve Baxter kendi dairesini neredeyse kullanamaz hale gelir. Son olarak şirketin patronu Jeff Sheldrake (Fred MacMurray)'ın Baxter'ın garsoniyerine götüreceği kızın, kendisinin de hoşlandığı asansör görevlisi Fran Kubelik (Shirley MacLaine) olduğunu öğrenmesi Baxter'ın kalbini kırar ama yine de evin anahtarını patronuna verir. Kubelik patronların eve 'attıkları' diğer kızlardan farklıdır. Gösterişsiz ve sessizdir. Masum ve melankolik bir görünüşü vardır, yaptığının farkında değildir sanki. Baxter umutsuz bir sevgi arayışı içindeki bu kıza tutulur. Sonunda bu yozlaşmış dünyanın başarısızlığa uğramış iki günahsızı Baxter ve Kubelik, bu badireyi tek parça halinde atlatmayı başarırlar.

Oyuncu kadrosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Aktör / Aktris	Karakter
Jack Lemmon	C.C. 'Bud' Baxter
Shirley MacLaine	Fran Kubelik
Fred MacMurray	Jeff D. Sheldrake
Ray Walston	Joe Dobisch
Jack Kruschen	Dr. Dreyfuss
David Lewis	Al Kirkeby
Hope Holiday	Mrs. Margie MacDougall
Joan Shawlee	Sylvia
Naomi Stevens	Mrs. Mildred Dreyfuss
Johnny Seven	Karl Matuschka
Joyce Jameson	Sarışın
Willard Waterman	Mr. Vanderhoff
David White	Mr. Eichelberger
Edie Adams	Miss Olsen

Film hakkında notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyun yazarı Neil Simon Broadway müzikali "Promises, Promises"i bu filmden adapte ederek yazdı.Müzikal 1968-1972 yılları arasında 1281 kez sahnelendi.
Bu film En İyi Film Akademi Ödülü kazanan son siyah-beyaz film olmuştur. Gerçi 1993 Schindler's List de aynı ödülü aldı, ama o filmde çok kısa da olsa renkli bölümler vardır.
2007 yılında Amerikan Film Enstitüsü bu filmi "Tüm zamanların en iyi filmleri" listesinde 93. sırada ilan etti.
"Garsoniyer", her zaman IMDb'nin "en iyi 250 film" listesine girmekte ve sıralamada sürekli olarak üst sıralarda yer almaktadır.^[2]
Filmin tema müziği İngiliz besteci Charles Williams 'ın bestesi olan The Jealous Lover'dır.
1988 yılında Meksikalı yönetmen Víctor Ugalde, Para que dure no se apure adı ile filmi yeniden çekmiştir.

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazandığı Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

1961 Oscar - En İyi Film Akademi Ödülü - Billy Wilder
1961 Oscar - En İyi Yönetmen Akademi Ödülü - Billy Wilder
1961 Oscar - En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü - Billy Wilder, I.A.L.Diamond
1961 Oscar - En İyi Kurgu Akademi Ödülü - Daniel Mandell
1961 Oscar - En İyi Sanat Yönetimi Akademi Ödülü - Alexandre Trauner, Edward G. Boyle
1961 BAFTA - En İyi Film Ödülü - Billy Wilder
1961 BAFTA - En İyi Yabancı Erkek Oyuncu Ödülü - Jack Lemmon
1961 BAFTA - En İyi Yabancı Kadın Oyuncu Ödülü - Shirley MacLaine
1961 Altın Küre - En İyi Komedi Filmi Ödülü
1961 Altın Küre - En İyi Erkek Oyuncu Ödülü - Jack Lemmon
1961 Altın Küre - En İyi Kadın Oyuncu Ödülü - Shirley MacLaine
1960 Venedik Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Volpi Kupası) - Shirley MacLaine
1961 Laurel - En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Altın Defne)- Shirley MacLaine
1961 Laurel - En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Altın Defne)- Jack Lemmon
1961 Laurel - En İyi Komedi Filmi Ödülü (Altın Defne)
1994 ABD Ulusal Film Arşivi
AFI (Amerikan Film Enstitüsü)'nin "100 Yılın 100 Filmi" listesinde 93. sırada bulunuyor.

Adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

1961 Oscar - En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü - Jack Lemmon
1961 Oscar - En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Shirley MacLaine
1961 Oscar - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü - Jack Kruschen
1961 Oscar - En İyi Görüntü Yönetmeni Akademi Ödülü - Joseph LaShelle
1961 Oscar - En İyi Ses Akademi Ödülü - Gordon Sawyer
1961 Altın Küre - En İyi Yönetmen Ödülü - Billy Wilder
1960 Venedik Film Festivali - En İyi Film Ödülü (Altın Aslan) - Billy Wilder
1961 Grammy - En İyi Soundtrack Albümü - Adolph Deutsch

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.
^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de Garsoniyer
Film hakkında İngilizce bilgi3 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2010.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.

[1]

[2]

g t d Altın Küre En İyi Film Ödülü - Müzikal veya Komedi
1950–1975	Paris'te Bir Amerikalı (1951) With a Song in My Heart (film) (1952) Ödül verilmedi (1953) Siyah Karmen (1954) Gönül Yolu (1955) Kral ve Ben (1956) Aşk Ortakları (1957) Gigi / Sevgili Teyze (1958) Porgy and Bess / Bazıları Sıcak Sever (1959) Sonsuz Şarkı / Garsiyoner (1960) Batı Yakasının Hikâyesi / A Majority of One (1961) The Music Man / That Touch of Mink (1962) Tom Jones (1963) Benim Güzel Meleğim (1964) Neşeli Günler (1965) Ruslar Geliyor (1966) Mezun (1967) Oliver! (1968) Kasabanın Sırrı (1969) Cephede Eğlence (1970) Damdaki Kemancı (1971) Kabare (1972) American Graffiti (1973) The Longest Yard (1974) Güneş Çocukları (1975)
1976–2000	A Star Is Born (1976) The Goodbye Girl (1977) Heaven Can Wait (1978) Breaking Away (1979) Coal Miner's Daughter (1980) Arthur (1981) Tootsie (1982) Yentl (1983) Romancing the Stone (1984) Prizzi'lerin Onuru (1985) Hannah and Her Sisters (1986) Hope and Glory (1987) Çalışan Kız (1988) Bayan Daisy'nin Şoförü (1989) Yeşil Kart (1990) Güzel ve Çirkin (1991) The Player (1992) Müthiş Dadı (1993) Aslan Kral (1994) Babe (1995) Evita (1996) Benden Bu Kadar (1997) Aşık Shakespeare (1998) Oyuncak Hikâyesi 2 (1999) Şöhrete Bir Adım (2000)
2001–günümüz	Kırmızı Değirmen (2001) Chicago (2002) Bir Konuşabilse (2003) Sideways (2004) Sınırları Aşmak (2005) Rüya Kızlar (2006) Sweeney Todd: Fleet Sokağı'nın Şeytani Berberi (2007) Barselona, Barselona (2008) Felekten Bir Gece (2009) İki Kadın, Bir Erkek (2010) Artist (2011) Sefiller (2012) Düzenbaz (2013) Büyük Budapeşte Oteli (2014) Marslı (2015) Aşıklar Şehri (2016) Uğur Böceği (2017) Yeşil Rehber (2018) Bir Zamanlar Hollywood'da (2019) Borat Subsequent Moviefilm (2020) Batı Yakası'nın Hikayesi (2021) The Banshees of Inisherin (2022) Poor Things (2023)

g t d En İyi Film New York Sinema Eleştirmenleri Birliği Ödülü sahipleri
1935–1950	Muhbir (1935) Mr. Deeds Goes to Town (1936) The Life of Emile Zola (1937) The Citadel (1938) Wuthering Heights (1939) Gazap Üzümleri (1940) Yurttaş Kane (1941) In Which We Serve (1942) Watch on the Rhine (1943) Yolumda Giderken (1944) The Lost Weekend (1945) Hayatımızın En Güzel Yılları (1946) Centilmenlik Anlaşması (1947) The Treasure of the Sierra Madre (1948) All the King's Men (1949) Perde Açılıyor (1950)
1951–1975	İhtiras Tramvayı (1951) Kahraman Şerif (1952) İnsanlar Yaşadıkça (1953) Rıhtımlar Üzerinde (1954) Marty (1955) 80 Günde Devri Alem (1956) Kwai Köprüsü (1957) The Defiant Ones (1958) Ben-Hur (1959) Garsoniyer / Sons and Lovers (1960) West Side Story (1961) Ödül verilmedi (1962) Tom Jones (1963) My Fair Lady (1964) Darling (1965) A Man for All Seasons (1966) Gecenin Sıcağında (1967) The Lion in Winter (1968) Z (1969) Five Easy Pieces (1970) Otomatik Portakal (1971) Cries and Whispers (1972) Day for Night (1973) Amarcord (1974) Nashville (1975)
1976–2000	Başkanın Bütün Adamları (1976) Annie Hall (1977) Avcı (1978) Kramer Kramer'e Karşı (1979) Sıradan İnsanlar (1980) Kızıllar (1981) Gandhi (1982) Sevgi Sözcükleri (1983) A Passage to India (1984) Prizzi'lerin Onuru (1985) Hannah and Her Sisters (1986) Broadcast News (1987) The Accidental Tourist (1988) Sol Ayağım (1989) Sıkı Dostlar (1990) Kuzuların Sessizliği (1991) The Player (1992) Schindler'in Listesi (1993) Şike (1994) Leaving Las Vegas (1995) Fargo (1996) L.A. Confidential (1997) Er Ryan'ı Kurtarmak (1998) Topsy-Turvy (1999) Trafik (2000)
2001–günümüz	Mulholland Çıkmazı (2001) Far from Heaven (2002) Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü (2003) Sideways (2004) Brokeback Dağı (2005) Uçuş 93 (2006) İhtiyarlara Yer Yok (2007) Milk (2008) Ölümcül Tuzak (2009) Sosyal Ağ (2010) Artist (2011) Zero Dark Thirty (2012) Düzenbaz (2013) Çocukluk (2014) Carol (2015) Aşıklar Şehri (2016) Uğur Böceği (2017) Roma (2018) The Irishman (2019) İlk İnek (2020) Drive My Car (2021) Tár (2022) Killers of the Flower Moon (2023)

g t d Billy Wilder tarafından yönetilen filmler
1930'lar	Mauvaise Graine (1934)
1940'lar	The Major and the Minor (1942) • Five Graves to Cairo (1943) • Double Indemnity (1944) • Death Mills (1945) • Yaratılan Adam (1945) • The Emperor Waltz (1948) • A Foreign Affair (1948)
1950'ler	Sunset Bulvarı (1950) • Büyük Karnaval (1951) • Stalag 17 (1953) • Sabrina (1954) • The Seven Year Itch (1955) • Atlantik Fatihi (1957) • Love in the Afternoon (1957) • Witness for the Prosecution (1957) • Bazıları Sıcak Sever (1959)
1960'lar	The Apartment (1960) · One, Two, Three (1962) • Sokak Kızı Irma (1963) • Kiss Me, Stupid (1964) The Fortune Cookie (1966)
1970'ler	The Private Life of Sherlock Holmes (1970) • Avanti! (1972) • The Front Page (1974) • Fedora (1978)
1980'ler	Buddy Buddy (1981)

The Apartment nedir?, The Apartment anlamı nedir?, The Apartment ne demektir?