Türkiye cumhurbaşkanları listesi

Türkiye cumhurbaşkanları listesi, Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görev yapmış kişileri içeren listedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na göre cumhurbaşkanı, devlet ve hükûmet başkanıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını temsil eder. Cumhurbaşkanı, beş yıllığına görev yapar. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir.

Cumhurbaşkanının hastalık, yurt dışına çıkma, ölüm, çekilme veya başka bir nedenle görevini sürdürememesi durumunda yenisi seçilene kadar en yaşlı cumhurbaşkanı yardımcısı, cumhurbaşkanlığına vekâlet eder.^[1] Cumhurbaşkanı; kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından doğrudan halk tarafından seçilir.^[2]

Bugüne kadar on iki kişi ant içerek cumhurbaşkanlığı yaparken beş kişi de cumhurbaşkanlığına vekillik etmiştir. Bu kişilerden ikisi görevleri sırasında doğal nedenlerden hayatlarını kaybetti (Mustafa Kemal Atatürk ve Turgut Özal), biri askerî darbe sonucu devrildi (Celâl Bayar) ve biri Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından sağlık sebepleriyle görevden alındı (Cemal Gürsel).

İlk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, 1923'te oy birliği ile seçildi. On beş yıl, on iki gün ile bu görevde en çok kalan kişi olan Atatürk, dört dönem cumhurbaşkanlığı yaptı. Turgut Özal ise üç yıl, yüz elli dokuz gün Cumhurbaşkanlığı yaparak bu görevde en az kalan kişi oldu. Göreve geldiğinde 42 yaşında olan Atatürk en genç, 69 yaşında olan Fahri Korutürk ise en yaşlı cumhurbaşkanıdır.

Cumhurbaşkanları içerisinden Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü ve Celâl Bayar "partili cumhurbaşkanı" olarak görev yapmışlardır. Atatürk ve İnönü hem Cumhuriyet Halk Partisi başkanı hem de cumhurbaşkanı olarak görevi sürdürmüş, Celâl Bayar ise cumhurbaşkanlığı görevi başladığında Demokrat Parti genel başkanlığından istifa etmiş ama cumhurbaşkanlığı sırasında parti üyesi olmayı sürdürmüştür. 1961 Anayasası'nın getirdiği cumhurbaşkanının partisiz olma zorunluluğu 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumunun kabul edilmesiyle kaldırıldı. Mevcut cumhurbaşkanı Erdoğan dördüncü partili cumhurbaşkanı oldu.

Cumhurbaşkanları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

№	İsim (Doğum–Ölüm)	Görev süresi ve yetki				Önceki görevi
1	Mustafa Kemal Atatürk (1881–1938)	29 Ekim 1923	10 Kasım 1938	1923	Cumhuriyet Halk Partisi	1. TBMM Başkanı
				1927
				1931
				1935
		15 yıl ve 13 gün
TBMM Başkanı Abdülhalik Renda, 10–11 Kasım 1938 tarihleri arasında vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptı.
2	İsmet İnönü (1884–1973)	11 Kasım 1938	22 Mayıs 1950	1938	Cumhuriyet Halk Partisi	1. Türkiye Başbakanı
				1939
				1943
				1946
		11 yıl ve 193 gün
3	Celâl Bayar (1883–1986)	22 Mayıs 1950	27 Mayıs 1960	1950	Demokrat Parti	3. Türkiye Başbakanı
				1954
				1957
		10 yıl ve 6 gün
Kabul edilen 1961 Anayasası ile birlikte cumhurbaşkanı olan kişinin partisiz olması kararlaştırıldı. 27 Mayıs Darbesi'nden sonra Millî Birlik Komitesi ülkeyi yönetmeye başladı. Cemal Gürsel, askerî yönetim boyunca başbakanlık ve devlet başkanlığı yaptı. TBMM yeniden açılınca cumhurbaşkanlığına seçildi.
4	Cemal Gürsel (1895–1966)	26 Ekim 1961	28 Mart 1966	1961	Bağımsız	Millî Birlik Komitesi Başkanı
4	Cemal Gürsel (1895–1966)	4 yıl ve 154 gün			Bağımsız	Millî Birlik Komitesi Başkanı
5	Cevdet Sunay (1899–1982)	28 Mart 1966	28 Mart 1973	1966	Bağımsız	12. TSK Genelkurmay Başkanı
5	Cevdet Sunay (1899–1982)	7 yıl ve 1 gün			Bağımsız	12. TSK Genelkurmay Başkanı
Cumhuriyet Senatosu Başkanı Tekin Arıburun, 28 Mart–6 Nisan 1973 tarihleri arasında vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptı.
6	Fahri Korutürk (1903–1987)	6 Nisan 1973	6 Nisan 1980	1973	Bağımsız	Türkiye Moskova Büyükelçisi
6	Fahri Korutürk (1903–1987)	7 yıl ve 1 gün			Bağımsız	Türkiye Moskova Büyükelçisi
Cumhuriyet Senatosu Başkanı İhsan Sabri Çağlayangil, 6 Nisan–12 Eylül 1980 tarihleri arasında vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptı.
12 Eylül Darbesi'nden sonra Millî Güvenlik Konseyi ülkeyi yönetmeye başladı. Kenan Evren, askerî yönetim boyunca devlet başkanlığı yaptı ve 1982 Anayasası'nın halk oylamasında kabulüyle cumhurbaşkanı oldu.
7	Kenan Evren (1917–2015)	9 Kasım 1982	9 Kasım 1989	1982	Bağımsız	Milli Güvenlik Konseyi Başkanı
7	Kenan Evren (1917–2015)	7 yıl ve 1 gün			Bağımsız	Milli Güvenlik Konseyi Başkanı
8	Turgut Özal (1927–1993)	9 Kasım 1989	17 Nisan 1993	1989	Bağımsız	19. Türkiye Başbakanı
8	Turgut Özal (1927–1993)	3 yıl ve 160 gün			Bağımsız	19. Türkiye Başbakanı
TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, 17 Nisan–16 Mayıs 1993 tarihleri arasında vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptı.
9	Süleyman Demirel (1924–2015)	16 Mayıs 1993	16 Mayıs 2000	1993	Bağımsız	12. Türkiye Başbakanı
9	Süleyman Demirel (1924–2015)	7 yıl ve 1 gün			Bağımsız	12. Türkiye Başbakanı
10	Ahmet Necdet Sezer (1941–)	16 Mayıs 2000	28 Ağustos 2007	2000	Bağımsız	14. Anayasa Mahkemesi Başkanı
10	Ahmet Necdet Sezer (1941–)	7 yıl ve 105 gün			Bağımsız	14. Anayasa Mahkemesi Başkanı
11	Abdullah Gül (1950–)	28 Ağustos 2007	28 Ağustos 2014	2007	Bağımsız	40. Türkiye Dışişleri Bakanı
11	Abdullah Gül (1950–)	7 yıl ve 1 gün			Bağımsız	40. Türkiye Dışişleri Bakanı
1961 Anayasası'nın getirdiği cumhurbaşkanının partisiz olma zorunluluğu, 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumunun kabul edilmesiyle kaldırıldı. Atatürk, İnönü ve Bayar'ın ardından Erdoğan dördüncü partili cumhurbaşkanı oldu.
12	Recep Tayyip Erdoğan (1954–)	28 Ağustos 2014	görevde	2014	Bağımsız (2014–2017)	25. Türkiye Başbakanı
				2018	Adalet ve Kalkınma Partisi (2017–günümüz)
				2023
		9 yıl ve 228 gün

Vekâleten görev yapmış cumhurbaşkanları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaman çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Görev sürelerine göre[değiştir | kaynağı değiştir]

Kesintisiz en uzun süre Cumhurbaşkanlığı makamında Mustafa Kemal Atatürk kalmıştır. Çok partili dönemde ise en uzun süre Cumhurbaşkanlığı makamında Celâl Bayar bulunmuştur.

Sıra	Cumhurbaşkanı	Görev süresi	Görev başlangıcı	Görev sonu	Notlar
1	Mustafa Kemal Atatürk	15 yıl, 12 gün	29 Ekim 1923	1 Kasım 1927	Görevdeyken öldü.
			1 Kasım 1927	4 Mayıs 1931
			4 Mayıs 1931	1 Mart 1935
			1 Mart 1935	10 Kasım 1938
2	İsmet İnönü	11 yıl, 192 gün	11 Kasım 1938	3 Nisan 1939
			3 Nisan 1939	8 Mart 1943
			8 Mart 1943	5 Ağustos 1946
			5 Ağustos 1946	22 Mayıs 1950
3	Recep Tayyip Erdoğan	9 yıl, 227 gün	28 Ağustos 2014	9 Temmuz 2018
			9 Temmuz 2018	3 Haziran 2023
			3 Haziran 2023	Görevde
4	Celâl Bayar	10 yıl, 5 gün	22 Mayıs 1950	14 Mayıs 1954	Görevden alındı.
			14 Mayıs 1954	1 Kasım 1957
			1 Kasım 1957	27 Mayıs 1960
5	Ahmet Necdet Sezer	7 yıl, 104 gün	16 Mayıs 2000	28 Ağustos 2007
6	Cevdet Sunay	7 yıl, 0 gün	28 Mart 1966	28 Mart 1973
	Fahri Korutürk	7 yıl, 0 gün	6 Nisan 1973	6 Nisan 1980
	Kenan Evren	7 yıl, 0 gün	9 Kasım 1982	9 Kasım 1989	1982 referandumu ile cumhurbaşkanı oldu.
	Süleyman Demirel	7 yıl, 0 gün	16 Mayıs 1993	16 Mayıs 2000
	Abdullah Gül	7 yıl, 0 gün	28 Ağustos 2007	28 Ağustos 2014
7	Cemal Gürsel	4 yıl, 153 gün	26 Ekim 1961	28 Mart 1966	TBMM tarafından görevden alındı.
8	Turgut Özal	3 yıl, 159 gün	9 Kasım 1989	17 Nisan 1993	Görevdeyken öldü.

Şu anda aktif Cumhurbaşkanı

Eğitim düzeylerine göre[değiştir | kaynağı değiştir]

Mezun olduğu en üst seviye eğitim kurumuna göre Türkiye cumhurbaşkanlarının listesi aşağıdaki gibidir:

	Öğrenim	Cumhurbaşkanları
Doktora	İstanbul Üniversitesi	Abdullah Gül
Yüksek Lisans	Ankara Üniversitesi	Ahmet Necdet Sezer
Yüksek Lisans	Harp Akademisi	Mustafa Kemal Atatürk İsmet İnönü Cemal Gürsel Cevdet Sunay Fahri Korutürk Kenan Evren
Lisans ^{[Not 1]} ^{[Not 2]}	Ankara Üniversitesi	Ahmet Necdet Sezer
	Deniz Harp Okulu	Fahri Korutürk
	İstanbul Üniversitesi	Abdullah Gül
	İstanbul Teknik Üniversitesi	İsmet İnönü Turgut Özal Süleyman Demirel
	Kara Harp Okulu	Mustafa Kemal Atatürk İsmet İnönü Cemal Gürsel Cevdet Sunay Kenan Evren
	Marmara Üniversitesi	Recep Tayyip Erdoğan
Ortaokul		Celâl Bayar

^ Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi 1936 yılına kadar Mülkiye Mektebi adıyla İstanbul'da faaliyet göstermiştir. Bu yüzden Ankara Üniversitesi ve Mülkiye Mektebi bazı isimler için ayrı olarak ele alınmıştır.
^ Recep Tayyip Erdoğan'ın diploması olmadığına dair şaibe ve çeşitli iddialar mevcuttur.

Yaşlarına göre[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk cumhurbaşkanlarının göreve başlama medyan yaşı 63,5'dir. Göreve en genç başlayan Mustafa Kemal Atatürk idi (42 yaşında). En yaşlısı ise Fahri Korutürk (69).^[3] Görev sonu en genç cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk (57), en yaşlısı Celâl Bayar (77) idi.

70 yaşında görevinden ayrıldıktan beş ay sonra hayatını kaybeden Cemal Gürsel tüm cumhurbaşkanları arasında en kısa emeklilik süresine sahipti. Gürsel'in görevini yapmasına engel olacak duruma gelmesi üzerine, TBMM kararıyla cumhurbaşkanlığı görevine son verilmişti. Mustafa Kemal Atatürk ve Turgut Özal, görevde bulunduğu sırada hayatını kaybettikleri için cumhurbaşkanlığı sonrası emeklilik yaşamadılar.

Celâl Bayar'ın 26 yıl süren cumhurbaşkanlığı sonrası emekliliği, Türkiye cumhurbaşkanlığı tarihinin en uzun emekliliği. 103 yaşındaki Celâl Bayar, aynı zamanda ülkenin en uzun ömürlü cumhurbaşkanıydı. Aynı zamanda Süleyman Demirel ve Kenan Evren ile birlikte, 90'larına kadar yaşamış üç Türk cumhurbaşkanından biridir. Şu anda yaşayan en genç cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (70).

№	Cumhurbaşkanı	Doğum	Cumhurbaşkanlığı		Başkanlık sonrası zaman aralığı	Ömrü
№	Cumhurbaşkanı	Doğum	Göreve başlangıc yaşı	Görev sonu yaşı	Başkanlık sonrası zaman aralığı	Ölüm	Yaşı
01	Atatürk, Mustafa KemalMustafa Kemal Atatürk	1881	41-42 yıl 29 Ekim 1923	56-57 yıl 10 Kasım 1938	00,0010 gün^[a]	10 Kasım 1938	56-57 yıl
02	İnönü, İsmetİsmet İnönü	24 Eylül 1884	54 yıl, 48 gün 11 Kasım 1938	65 yıl, 245 gün 27 Mayıs 1950	23 yıl, 212 gün	25 Aralık 1973	89 yıl, 92 gün
03	Bayar, CelâlCelâl Bayar	16 Mayıs 1883	67 yıl, 11 gün 27 Mayıs 1950	77 yıl, 11 gün 27 Mayıs 1960	26 yıl, 87 gün	22 Ağustos 1986	103 yıl, 98 gün
04	Gürsel, CemalCemal Gürsel	10 Haziran 1895	66 yıl, 122 gün 10 Ekim 1961	70 yıl, 291 gün 28 Mart 1966	170 gün	14 Eylül 1966	71 yıl, 96 gün
05	Sunay, CevdetCevdet Sunay	10 Şubat 1899	67 yıl, 46 gün 28 Mart 1966	74 yıl, 46 gün 28 Mart 1973	9 yıl, 55 gün	22 Mayıs 1982	83 yıl, 101 gün
06	Korutürk, FahriFahri Korutürk	15 Ağustos 1903	69 yıl, 234 gün 6 Nisan 1973	76 yıl, 235 gün 6 Nisan 1980	7 yıl, 189 gün	12 Ekim 1987	84 yıl, 58 gün
07	Evren, KenanKenan Evren	17 Temmuz 1917	65 yıl, 115 gün 9 Kasım 1982	72 yıl, 115 gün 9 Kasım 1989	25 yıl, 181 gün	9 Mayıs 2015	97 yıl, 296 gün
08	Özal, TurgutTurgut Özal	13 Ekim 1927	62 yıl, 27 gün 9 Kasım 1989	65 yıl, 186 gün 17 Nisan 1993	00,0010 gün^[a]	17 Nisan 1993	65 yıl, 186 gün
09	Demirel, SüleymanSüleyman Demirel	1 Kasım 1924	68 yıl, 196 gün 16 Mayıs 1993	75 yıl, 197 gün 16 Mayıs 2000	15 yıl, 32 gün	17 Haziran 2015	90 yıl, 228 gün
10	Sezer, Ahmet NecdetAhmet Necdet Sezer	13 Eylül 1941	58 yıl, 246 gün 16 Mayıs 2000	65 yıl, 349 gün 28 Ağustos 2007	16 yıl, 227 gün	Hayatta	82 yıl, 211 gün
11	Gül, AbdullahAbdullah Gül	29 Ekim 1950	56 yıl, 303 gün 28 Ağustos 2007	63 yıl, 303 gün 28 Ağustos 2014	9 yıl, 227 gün	Hayatta	73 yıl, 165 gün
12	Erdoğan, Recep TayyipRecep Tayyip Erdoğan	26 Şubat 1954	60 yıl, 183 gün 28 Ağustos 2014	Görevde	Görevde	Hayatta	70 yıl, 45 gün

^ ^a ^b Görev süresinde yaşamını yitirdi

Grafiksel gösterim[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu, Türkiye cumhurbaşkanlarının yaşam süresi grafiksel gösteren bir çizelgedir. Görev sırasına göre sıralandırılmıştır.

Yaşayan eski cumhurbaşkanları ve vekilleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2024 itibarıyla yaşayan eski cumhurbaşkanları ve cumhurbaşkanı vekilleri
Ahmet Necdet Sezer
(2000–2007)
82 yaşında
Abdullah Gül
(2007–2014)
73 yaşında

Ölen son eski cumhurbaşkanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Süleyman Demirel (1924-2015), 17 Haziran 2015'te 90 yaşında hayatını kaybederek en son ölen eski cumhurbaşkanı olmuştur.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
^ "Türkiye'nin 12 Cumhurbaşkanı". BİA Haber Merkezi. 23 Nisan 2018. Erişim tarihi: 9 Eylül 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

T.C. Cumhurbaşkanlığı: Cumhurbaşkanlarımız

[3] Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi 1936 yılına kadar Mülkiye Mektebi adıyla İstanbul'da faaliyet göstermiştir. Bu yüzden Ankara Üniversitesi ve Mülkiye Mektebi bazı isimler için ayrı olarak ele alınmıştır.

[4] Recep Tayyip Erdoğan'ın diploması olmadığına dair şaibe ve çeşitli iddialar mevcuttur.

[Görev_süresi_ölüm-6] Görev süresinde yaşamını yitirdi

[1] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

[2] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

[5] "Türkiye'nin 12 Cumhurbaşkanı". BİA Haber Merkezi. 23 Nisan 2018. Erişim tarihi: 9 Eylül 2022.

[1]

[2]

[Not 1]

[Not 2]

[3]

[a]

Türkiye cumhurbaşkanları listesi nedir?, Türkiye cumhurbaşkanları listesi anlamı nedir?, Türkiye cumhurbaşkanları listesi ne demektir?