seri
Oylama
Oy pusulası Yok oy pusulası Geçici oylama Örnek oy pusulası Adaylar ve Oy pusulası Bağımsız aday Seçmenler Arduvaz Bilet Toplama Seçim kutusu Zorunlu oylama Erken oylama Elektronik seçim Açık oylama Oy kullanma yeri Postayla oylama Seçim bölgesi Oy merkezi Oylama kabini Oy sayımı Popüler oylama Talimat Oylama makinesi
Seçim sistemi Çoğulculuk ve çoğunlukçu sistemler Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi İki turlu seçim Alternatif oy Blok Oy Liste usulü çoğunluk seçim sistemi Genel yargı Oy birliği Oyların yeniden sayılması Nispi temsil ve yarı nispi temsil sistemler Devredilemez tek oy Toplu oylama İki terimli sistem Parti listeli Devredilebilir tek oy Yedek oy Karma seçim sistemler Karma-üye nispi temsil Ek üye sistemi Karışık tek oy (olumlu oy aktarımı) Skorporo (olumsuz oy transferi) Karma oy devredilebilir oy Alternatif oy artı İki üye orantılı Kırsal-kentsel orantılı Çoğunluk ikramiye sistemi Paralel Sistem
Oylama stratejileri Oylama yapma Füzyon oylama Bölünmüş bilet oylaması Düz bilet oylaması Taktik oylama Oy eşleştirme Protesto oyu Abstensiyon Eşek oyu Seçim boykotu Yukarıdakilerin hiçbiri reddedilen oy pusulası Geçersiz oy
Oy verme kalıpları ve etkileri Katkuyruğu efekti Muhtemel seçmen Oy verme paradoksu Pasif seçim propagandası Oy bölme Seçmen ilgisizliği Seçmen yorgunluğu Seçmen katılımı Protesto oyu
Seçim hilesi Oy toplama Oy doldurma Haksızlıktan ağır suç Oy satın alma Seçmenin bastırılması Seçmen kafesi Önleme Seçim mürekkebi Gizli oy Seçmen kaydı
g t d

Seçim çevresi veya seçim bölgesi, Bir ülke, idari bölge veya başka bir yönetim birimi nüfusunun, daha büyük devletin yasama organında temsilini sağlamak üzere oluşturulan bir alt birimdir. Bu organ, ya devletin anayasası ya da bu amaçla kurulan bir organ, her çevrenin sınırlarını ve her birinin tek bir üye veya birden fazla üye tarafından temsil edilip edilmeyeceğini belirler. Genellikle, sadece o çevrede ikamet eden seçmenlere (seçmenlere) o çevrede yapılan bir seçimde oy verme izni verilir. Bazı ülkelerde yurt dışında yaşayan vatandaşların temsiliyeti için oluşturulmuş yurt dışı seçim bölgeleri de olabilmektedir.

Çevre temsilcileri, bir çoğunluk seçim sistemi, orantılı temsil sistemi veya başka bir oy verme yöntemiyle seçilebilir. Onlar, evrensel oy hakkı altında doğrudan seçimle, dolaylı seçimle veya başka bir oy hakkı biçimiyle seçilebilir.

Terimin kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim çevreleri için kullanılan isimler ülkeden ülkeye ve bazen seçilen göreve göre değişir. "Seçim çevresi" terimi, özellikle İngiliz İngilizcesi'nde bir seçim çevresine atıfta bulunmak için yaygın olarak kullanılır, ancak aynı zamanda seçilebilir seçmenlerin grubunu veya temsil edilen bölgenin tüm sakinlerini veya belirli bir adaya oy verenleri de ifade edebilir.

"(Seçim) sandığı" ve "seçim bölgesi" terimleri Amerikan İngilizcesinde daha yaygındır.

Kanada İngilizcesinde, terim resmi olarak da kullanılsa, günlük konuşmada "riding" veya "constituency" olarak daha yaygın ve bilinir. Kanada'nın bazı bölgelerinde "constituency" eyalet seçim bölgeleri için kullanılırken, "riding" federal seçim bölgeleri için kullanılır. Günlük konuşulan Kanada Fransızcasında ise, Fransızca: "comtés" olarak adlandırılırlar, ancak Fransızcada "circonscriptions" yasal terimdir.

Avustralya ve Yeni Zelanda'da seçim çevreleri "seçmenlerin topluluğu" anlamına gelen "electorates" olarak adlandırılırken, başka yerlerde "electorate" terimi genellikle sadece seçmenlerin topluluğunu belirtmek için kullanılır.

Hindistan'da seçim çevreleri "Nirvācan Kṣetra" olarak adlandırılır ve bu terim İngilizceye "seçim alanı" olarak tam olarak çevrilebilir, ancak terimin resmi İngilizce çevirisi "constituency" olarak bilinir. "Nirvācan Kṣetra" terimi, yasam organından bağımsız olarak genel olarak bir seçim çevresine atıfta bulunurken kullanılır. Belirli bir yasama seçim bölgesine atıfta bulunulduğunda, Hindistan'da sadece "Kṣetra" olarak anılır (örneğin, bir Lok Sabha seçim bölgesi için "Lok Sabha Kshetra" denir). Belediye veya diğer yerel organlar için seçim çevreleri "wards" olarak adlandırılır.

Yerel seçim çevreleri bazen belediyenin idari bölümleri için kullanılan "ward" terimiyle de çağrılabilir. Ancak, İrlanda Cumhuriyeti'nde seçim bölgesi yerel seçim alanları olarak adlandırılır.

Bölge büyüklüğü[değiştir | kaynağı değiştir]

"Bölge büyüklüğü" terimi, Amerikalı siyaset bilimci Douglas W. Rae'nin 1967 tarihli "Seçim Yasalarının Siyasi Sonuçları" adlı doktora tezinde icat ettiği bir terimdir. Bu terim, her bir seçim çevresine atanan sandalye sayısını ve dolayısıyla seçilebilme kolaylığını ifade eder, çünkü eşik de facto olarak orantılı olarak azalır.

Büyüklük kavramı, çoğunluk oylamasının genellikle iki parti sistemleri üretme eğiliminde olduğunu ve orantılı temsil (PR) yöntemlerinin çok parti sistemleri üretme eğiliminde olduğunu açıklar.^[1]

Minimum bölge büyüklüğü:

• çoğunluk oylaması tek üye bölgelerinde (çoğu durumda olduğu gibi)
• genel bilet, çoklu bölgelerde çoğunluk blok oylama ve çok üyeli bölgelerde belirli zafer-kaydırma parti listesi sistemleri (günümüzde nadiren ulusal düzeyde kullanılan)

Seçilen birden fazla üyenin olduğu durumlarda, yani orantılı temsil veya tek tercihli oylama seçimleri gibi durumlarda, seçim çevresi büyüklüğü 1'den büyük olur. STV seçimlerinde seçim çevresi genellikle 2 ila 10 üyeden oluşur. Ancak Yeni Güney Galler (Avustralya)’da STV aracılığıyla tek bir yarışta 21 üye seçilir. Liste temsil sisteminde ise seçim çevresi büyüklüğü 100'ü aşabilir.

Maksimum bölge büyüklüğü:

• Tek bir seçim çevresine sahip olan ve tüm seçilen organı kapsayan yargı bölgeleri bulunmaktadır. Güney Afrika (26.7 milyon kayıtlı kişi ve 400 sandalye için 1 seçim çevresi), Hollanda (13 milyon ve 150 sandalye için 1 seçim çevresi), Mozambik (13 milyon, 250 sandalye), Sırbistan (6.584 milyon, 250 sandalye), İsrail (6.578 milyon, 120 sandalye), Slovakya (4.4 milyon, 150 sandalye) ve Moldova (3 milyon, 101 sandalye) gibi ülkelerin meclislerini içermektedir. Bu durumlarda, bir sandalye kazanmak için ulusal seçmenin yüzde birinden daha az bir oran gerekmektedir.
• Karışık üyelik oranı kullanılan sistemler, hem yerel çok üyeli seçim çevrelerini (farklı seçim çevresi büyüklükleri ve oy-sandalye orantısızlıkları), hem de ulusal düzeydeki dengeleyici sandalyeleri kullanır, böylece ulusal sonuçlar öncelik kazanır. Bu durum İskandinavya'da geçerlidir: İsveç (6.53 milyon, 349 sandalye, Riksdag maddesindeki milletvekili sandalyelerinin ulusal paylaşımına bakınız), Danimarka (4.2 milyon, 179 sandalye), Norveç (3.7 milyon, 169 sandalye) ve İzlanda (0.2 milyon, 63 sandalye). Almanya'nın Bundestag'ı da 2017 yılından bu yana eyaletler arasındaki milletvekili sayısındaki dengesizlikleri telafi etmek için ek üyelerden oluşmaktadır.

Daha büyük seçim çevresi büyüklüğü, daha geniş seçim çevrelerini ifade eder ve bu, gerrymandering ihtiyacını ve uygulamasını ortadan kaldırır. Gerrymandering, partiye bağlı olarak seçim çevresi haritasında dengesizlikler yaratma amacıyla gerçekleştirilen bir bölgesel yeniden düzenleme uygulamasıdır ve çok sayıda mikro-küçük seçim çevresinin varlığıyla daha kolay hale gelir. Daha yüksek bir seçim çevresi büyüklüğü, boşa harcanan oyların azalmasına ve bu tür manevralara daha az alan bırakmasına neden olur. Ayrıca, seçim çevrelerinde adil bir oy sistemi, gerrymandering'in etkisiz olmasını sağlar, çünkü her parti, en azından teorik olarak, çizilen seçim çevrelerine bakılmaksızın kendi payını alır.

Çok üyeli yarışmalarda bazen çoğunluk blok oylama yöntemi kullanılır, bu da en büyük grubun tüm seçim çevresi koltuklarını almasına olanak tanır. Her seçmenin çok üyeli bir seçim çevresinde sadece bir oy hakkı olduğu için, çoğunlukla parti listesi temsil yöntemlerinin yanı sıra tek aktarılamayan oy veya tek aktarılamayan oy kullanma yöntemi gibi, tek bir oyun verilmesi böyle bir ezici sonucu engeller.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]