Raoul Walsh
Raoul Walsh
Doğum	Albert Edward Walsh 11 Mart 1887(1887-03-11) New York, New York
Ölüm	31 Aralık 1980 (93 yaşında) Simi Valley, Kaliforniya
Diğer ad(lar)ı	Amca (lakabı)
Meslek	Film yönetmeni ve senarist

Raoul Walsh (Albert Edward Walsh) (d. 11 Mart 1887 New York – ö. 31 Aralık 1980 Simi Valley, Kaliforniya) Amerikalı sinema yönetmeni, oyuncu, yapımcı ve senarist.

1910'lu yıllardan 1960'ların başına kadar sinemada aktif olarak çalışan ödüllü yönetmen sessiz sinemanın tanınmış oyunculerinden George Walsh'ın kardeşiydi. Daha çok aksiyon ve macera filmleri yönetmiş olan Walsh, uzun ve verimli kariyeri boyunca her türden film yapmıştı. Hollywood'un öncü yönetmenlerinden olan bu çalışkan sinemacı yarım yüzyıl içerisinde yönetmen olarak 138 filme imza atmış, 40 filmde de oyuncu olarak oynamış, ayrıca 17 filmin yapımcılığını üstlenmiş ve 28 filmin de senaryosunu yazmıştı.^[1]

Kendisi belki bir yaratıcı sinemacı veya sanat filmleri yönetmeni sayılmazdı, ama yalın anlatımı ile kitleler için sinema yapan, bunu yaparken de kaliteden ödün vermeyen bir yönetmen oldu. Filmlerinde serüven ve eğlenceyi ön planda tutuyordu. Hollywood'un bu efsane yönetmeni hayatını büyük bir bölümünü çalışarak geçirdi, öldüğünde 93 yaşındaydı.

1928 yılında bir film çekimine giderken geçirdiği otomobil kazasında sağ gözünü kaybetti. Bir göz bandı kullanan Walsh, John Ford, Fritz Lang ve Nicholas Ray'le beraber Hollywood'un taktığı göz bandıyla özdeşleşen yönetmenlerinden biri oldu.^[2] Renkli filmle arası pek iyi olmadı, bütün başyapıtlarını siyah beyaz çekmiştir. Diğer gözünün de sorun çıkarması üzerine 1964 yılında kendisini emekliye ayırdı. Sadece 1970'te tek bir senaryo daha yazarak sinemaya bir dönüş yaptı.

Yaşam öyküsü[değiştir | kaynağı değiştir]

İrlanda kökenli bir baba ve İspanyol bir anneden 11 Mart, 1887'de New York'ta dünyaya geldi. Doğduğunda verilen adı Albert Edward Walsh'tı. Daha çocuk sayılabilecek bir yaştayken evden kaçarak uzaklara gitti. Avrupa ve Amerika'da birçok işe girip çıktı, hatta uzak batıda kovboyluk bile yaptı. Sonunda kendini New York'ta tiyatro sahnesinde buldu. Daha sonra da yine oyuncu olarak sinemaya geçti. D.W. Griffith'in yardımcı yönetmeni oldu ve onun aksiyon sahnelerini çekmeye başladı. 1913'te ilk filmini çekti. Yönetmenlikle oyunculuğu bir arada götürüyordu. Griffith'in 1915'te çektiği ırkçı film Bir Ulusun Doğuşu'nda (The Birth of a Nation) Başkan Abraham Lincoln'ü tiyatroda öldüren suikastçı John Wilkes Booth'u oynadı. 1920'lere gelindiğinde dolaysız anlatımı, süslemelerden kaçınan sade sinemasıyla şöhreti arttı, zaten böyle bir tarz aksiyon ve macera filmleri için çok uygundu. 1924'te onu asıl ünlü yapan büyük filmini çekti; Bağdat Hırsızı (The Thief of Bagdad). Douglas Fairbanks Sr.'ın başrolünü oynadığı bu aksiyon filmi, sessiz sinemanın en popüler filmlerinden biri oldu ve onlarca yıl daha sinemalarda gösterilmeye devam etti.

1928'de Somerset Maugham'ın Yağmur adlı hikâyesinden uyarlanan Sadie Thompson filmini hem yönetti hem de Gloria Swanson'la birlikte başrolünde oynadı. Maugham'ın bu hikâyesi sonraki yıllarda birkaç kez daha sinemaya uyarlanacaktır. Aynı yıl hem yönetip hem başrolünü oynamak üzere olduğu "Old Arizona" adlı bir westernin setine giderken otomobilinin ön camına çarpan bir tavşan sağ gözünü kaybetmesine neden oldu, böylece filmi de yapamadı. Bu kazadan sonra artık oyunculuk da yapmadı. Çekmiş olsaydı bu onun ilk sesli filmi olacaktı.

1930'ların ilk yarısında daha çok 20th Century Fox için komedi-dram türü filmler yaptı. 1930'da siyah beyaz ama 70mm çektiği The Big Trail'le o zamana kadar hep figüran rollerinde gözükmüş olan John Wayne'i meşhur etti. 1930'ların sonunda Warner Bros. için çekmeye başladığı ganster filmleri ve kara filmlerle tipik sinemasını bulmuş oldu. Bu her biri klasikleşmiş filmlerin arasında The Roaring Twenties (1939), They Drive By Night (1940), High Sierra (1941), Desperate Journey (1942) ve Northern Pursuit (1943) sayılabilir. Bu filmlerde birlikte çalıştığı starlardan James Cagney, Humphrey Bogart ve Errol Flynn ilk akla gelenlerdir. Bu filmler aksiyon türünden sayılmakla beraber Walsh onlara türün özelliklerinden daha fazlasını katıyordu. Alışılmadık sofistike bir anlatım kullanıyor, psikolojik karakter tahlilleri ekliyor ve olağandışı karakterleri ön plana çıkartıyordu. Bu niteliklerin tamamının bir arada gözlenebileceği olgun örneklerden ikisi Robert Mitchum'un oynadığı western Pursued (1947) ile James Cagney'li ganster filmi White Heat'tir (1949).

Norman Mailer'in anlattığına göre kendi çok satan romanından uyarlanan 1958 tarihli The Naked and the Dead'i yönetmesi için Raoul Walsh ölüm döşeğinden kaldırılarak sete getirilmiş, çünkü bu erkek dünyasını anlatan ve duygusallığa yer vermeyen filmi ancak Walsh'un yönetebileceği düşünülmüş. Bu savaş filminin başrolünde Cliff Robertson oynamıştı. Walsh bu filmden sonra 22 yıl daha yaşadığına göre Norman Mailer'ın biraz abarttığı düşünülebilir.^[2] Walsh 31 Aralık, 1980'de Simi Valley, Kaliforniya'da hayata gözlerini yumdu.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Raoul Walsh (1889-1981), Hollywood'un en verimli yönetmenleri arasında yer alır. Savaş filmlerinden gangster filmlerine, Western'e dek birçok türde ürün veren Walsh, genellikle serüvenin ağır bastığı filmleri yönetmiştir.^[3]

Sadie Thompson (1928) hayatını yeniden başlatmak için şehre gelen düşmüş bir kadını, The Big Trail (Büyük Patika, 1930) Oregon Yolu'nda geçen bir yolculuk serüvenini, The Roaring Twenties (Yirmili Yılların Kargaşası, 1939) "doğuştan suçlu" görüşünden esinlerek gözünü kan bürümüş bir gangsteri, White Heat (Cehennem Alevi, 1949) acımasız, psikopat bir suçlu ve Jarrett çetesinin liderinin aynı zamanda annesine aşırı derecede bağlı olmasını, Objective Burma (Burma Savaşı, 1945) Burma'ya bırakılan Amerikan askerlerinin Japon ordusundan kaçma çabasını, They Died with Their Boots On (Sayılı Kahramanlar, 1941) paraya ve yozlaşmaya karşı şerefi seçen General George Armstrong Custer'ın hayatını, They Drive by Night (Gece Sürüşü, 1940) kamyon şoförlerinin zor hayatlarına tutunmaya çalışmasını, The Man I Love (Sevdiğim Adam, 1946) ailesini özleyen ve New York'ta çalışan bir şarkıcının Los Angeles'taki ailesini ziyaret etmesini, The World in His Arms (Denizler Hakimi, 1952) San Fransisco'daki bir Rus kontesinin görücü evliliğinden kaçmasını, Sea Devils (Deniz Şeytanları, 1953) İkinci Dünya Savaşt yıllarında, Büyük Okyanus'ta bir adanın ele geçirilişini ve The Naked and The Dead (Çıplak ve Ölü, 1958) Büyük Okyanus'ta bir adanın ele geçirilişi sırasında bir çavuşla erleri arasındaki çatışmayı konu edindi.^[4]

Seçme Filmleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• The Pseudo Prodigal (1913), ilk yönettiği film
• The Life of General Villa (1914)
• Regeneration (1915)
• Carmen (1915), oynayanlar: Theda Bara
• The Woman and the Law (1918), oynayanlar:Jack Connors, Miriam Cooper ve Peggy Hopkins Joyce
• Evangeline (1919)
• The Thief of Bagdad (1924), oynayanlar: Douglas Fairbanks ve Anna May Wong
• What Price Glory? (1926), en başarılı sessiz filmi
• Sadie Thompson (1928), oynayanlar: Gloria Swanson ve yönetmenin kendisi
• The Cock-Eyed World (1929)
• The Big Trail (1930) oynayanlar: John Wayne; Wayne'ın ilk başrolü
• The Man Who Came Back (1931) oynayanlar: Janet Gaynor ve Charles Farrell
• The Yellow Ticket (1931) oynayanlar: Lionel Barrymore veLaurence Olivier
• Wild Girl (1932) oynayanlar: Charles Farrell, Joan Bennett, Ralph Bellamy ve Eugene Pallette
• The Bowery oynayanlar: Wallace Beery, George Raft, Fay Wray ve Pert Kelton
• Klondike Annie (1936) oynayanlar: Mae West ve Victor McLaglen
• St. Louis Blues (1939)
• The Roaring Twenties (1939) oynayanlar: James Cagney ve Humphrey Bogart
• Dark Command (1940) oynayanlar: John Wayne, Roy Rogers ve Gabby Hayes
• They Drive by Night (1940) oynayanlar: George Raft, Ann Sheridan, Ida Lupino ve Humphrey Bogart
• High Sierra (1941) oynayanlar: Ida Lupino ve Humphrey Bogart
• They Died with Their Boots On (1941) oynayanlar: Errol Flynn ve Olivia de Havilland
• Manpower (1941) oynayanlar: Edward G. Robinson, Marlene Dietrich, veGeorge Raft
• Desperate Journey (1942) oynayanlar: Errol Flynn ve Ronald Reagan
• Gentleman Jim (1942) oynayanlar: Errol Flynn ve William Frawley
• Northern Pursuit (1943) oynayanlar: Errol Flynn
• Objective, Burma! (1945) oynayanlar: Errol Flynn
• Pursued (1947) oynayanlar: Robert Mitchum ve Teresa Wright
• White Heat (1949) oynayanlar: James Cagney ve Edmond O'Brien
• Colorado Territory (1949), oynayanlar: Joel McCrea, Virginia Mayo, Dorothy Malone ve Henry Hull
• Montana (1950), oynayanlar: Errol Flynn
• Captain Horatio Hornblower (1951) oynayanlar: Gregory Peck ve Virginia Mayo
• Distant Drums (1951), yenilikçi ses efektleriyle dikkat çekti
• Blackbeard the Pirate (1952) oynayanlar: Robert Newton, Linda Darnell ve William Bendix
• The World in His Arms (1952) oynayanlar: Gregory Peck, Ann Blyth ve Anthony Quinn
• Gun Fury (1953), oynayanlar: Donna Reed ve Lee Marvin
• A Lion Is in the Streets (1953), oynayanlar: James Cagney ve Lon Chaney Jr.
• The Lawless Breed (1953)
• Saskatchewan (1954)
• Battle Cry (1955)
• The Tall Men (1955) oynayanlar: Clark Gable ve Jane Russell
• The King and Four Queens (1956) oynayanlar: Clark Gable ve Eleanor Parker
• Band of Angels (1957) oynayanlar: Clark Gable, Yvonne DeCarlo ve Sidney Portier
• The Sheriff of Fractured Jaw (1958)
• The Naked and the Dead (1958), oynayanlar: Cliff Robertson, Norman Mailer'in çok satan romanından uyarlandı.
• Esther and the King (1960)
• Marines, Let's Go (1961)
• A Distant Trumpet (1964), son filmi
  • The Enforcer'ı da gayriresmî olarak yönetti (1951). Asıl yönetmen Bretaigne Windust filmin başında hastalanmıştı. Onun yerine filmi yöneten Walsh jest yaparak filme adını yazdırmadı. Oynayanlar: Humphrey Bogart ve Zero Mostel.

^[5]

Yönettiği tüm filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

^[1]

Rol aldığı tüm filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmlere yazar olarak katkısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapımcılığı üstlendiği filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• IMDb'de Raoul Walsh19 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Allmovie.com'da Raoul Walsh26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• sensesofcinema.com'da Raoul Walsh