Nicholas Culpeper

Nicholas Culpeper
Nicholas Culpeper
	Richard Gaywood'un yaptığı bir gravür.
Doğum	18 Ekim 1616; Ockley, Surrey, İngiltere
Ölüm	10 Ocak 1654 (37 yaşında); Spitalfields, Londra, İngiltere
Eğitim	Cambridge Üniversitesi
Kariyeri
Dalı	Botanik; Fitoterapi; Tıp; Astroloji
İmza

Nicholas Culpeper (18 Ekim 1616 - 10 Ocak 1654), İngiliz botanikçi, bitki uzmanı, doktor ve astrologdu.^[1] The English Physician (1652, daha sonra Complete Herbal, 1653 ff.) adlı kitabı, zamanın farmasötik ve bitkisel ilmi için bir kaynaktır ve Astrological Judgement of Diseases from the Decumbiture of the Sick (1655)^[2] Erken Modern Avrupa'da tıbbi astroloji üzerine çalışan en ayrıntılı kitaplardan biridir. Culpeper, yüzlerce şifalı bitkiyi katalogladı. Bitkisel ilaçlarda kullandıkları bazı yöntemlerden dolayı çağdaşlarını azarladı: "Bu benim için hoş değil ve daha az karlı olduğu için iki erkek kardeşime danıştım, Dr. Reason (Dr. Mantık) ve Dr. Experience (Dr. Deneyim) ve annem Nature'ı (Doğa'yı) ziyaret etmek için bir yolculuğa çıktım, onun tavsiyesiyle ve Dr. Diligence'ın (Dr. Çaba) yardımıyla birlikte, sonunda arzuma kavuştum; ve günümüzde bir yabancı olan Mr. Honesty (Bay Dürüstlük) tarafından bunu dünyaya yayınlamak için uyarıldım ve de yaptım."^[3]

Culpeper, VIII. Henry'nin beşinci eşi Catherine Howard'ın (aynı zamanda Culpeper'ın uzak bir akrabası) sevgilisi olduğu söylenen saray mensubu Thomas Culpeper da dahil olmak üzere bir dizi önemli kişinin soyundan geldi.^[4]^[5]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Culpeper, bir din adamı olan Nicholas Culpeper'in oğluydu. Doğumundan kısa bir süre sonra babası öldü ve annesi tarafından büyükbabası Rahip William Attersoll'un evi olan Isfield'a götürüldü ve burada annesi tarafından büyütüldü. Attersoll, genç çocuğun siyasi ve dini inançları üzerinde etkili oldu ve ona hem Latince hem de Yunanca öğretti. Culpeper bir çocukken astronomi, astroloji, zaman, büyükbabasının saatler koleksiyonu ve Attersoll'un kütüphanesindeki tıbbi metinlerle ilgilenmeye başladı. Bu arada büyükannesi onu şifalı bitkiler ve otlar dünyasıyla tanıştırdı. Hayatı boyunca, bitkileri kataloglamak için zamanını kırsalda geçirecekti.

16 yaşından itibaren Cambridge'de okudu, ancak babasının Queens'te okuması ve büyükbabasının Jesus College üyesi olmasına rağmen hangi kolejde olduğu bilinmiyor. Daha sonra bir eczacının yanında çıraklık yaptı. Yedi yıl sonra yanında çalıştığı kişi, sözleşme için ödenen parayla kaçtı ve kısa süre sonra Culpeper'in annesi meme kanserinden öldü.^[6]

Culpeper, 1640 yılında, zengin bir tahıl tüccarının 15 yaşındaki varisi Alice Field ile evlendi ve bu, Londra'daki tıbbi tesisler kırılma noktasına geldiği bir zamanda, Londra'nın Spitalfields kentindeki konakta, Londra şehrinin yetkisi dışında bir eczane kurmasına izin verdi. "Hiç kimsenin aşağılayıcı, küstah bir hekime ödeme yapmak için açlıktan ölmeyi hak etmediğini" savunan ve bitkisel malzemelerini yakınlardaki kırsal kesimden alan Culpeper, hizmetlerini ücretsiz olarak sağlayabiliyordu. Bu ve hastaları sadece idrarlarını incelemek yerine bizzat muayene etme isteği (onun görüşüne göre, "Thames'in tutabileceği kadar idrar" teşhiste yardımcı olmuyordu) yüzünden, Culpeper son derece aktifti, bazen bir sabahta 40'a yakın hasta görüyordu. Tecrübe ve astrolojiyi bir arada kullanarak hastalarını tedavi etmek için şifalı bitkiler kullanmaya kendini adadı.

İngiliz İç Savaşı'nın ilk aylarında, Culpeper büyücülükle suçlandı ve Eczacılar Derneği onun muayenehanesini sınırlamaya çalıştı. Yalnızlaşan ve radikalleşen Culpeper, Ağustos 1643'te Philip Skippon komutasındaki Londra Eğitimli Askerleri'ne katıldı ve Birinci Newbury Savaşı'nda^[1] savaş alanı ameliyatı gerçekleştirdi. Bir kurşunla ciddi bir göğüs yaralanması geçirdikten sonra Londra'ya geri götürüldü ve asla tam olarak iyileşemedi.^[5] Orada, Kral'ın ölümünü tahmin eden Beyaz Kralın Kehaneti kitabında Cumhuriyetçi astrolog William Lilly ile işbirliği yaptı. 10 Ocak 1654'te Londra'da 37 yaşında tüberkülozdan öldü ve New Churchyard, Bethlem'e gömüldü.^[1]^[7] Yedi çocuğundan sadece Mary yetişkinliğe ulaştı. Culpeper'ın hayatta kalan eşi, Alice 1656'da astrolog John Heydon ile evlendi. Alice'in ölüm tarihi belirsiz: Bazı kaynaklar 1659 diyor, ancak diğerleri 1665'te ebe olarak lisans aldığını söylüyor.

Siyasi inançlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çıraklığı sırasında hiçbir otoritenin sorgulanamaz olmadığını söyleyen radikal vaiz John Goodwin'den etkilenen Culpeper, radikal bir cumhuriyetçi oldu ve College of Physicians'ın sansürcüleri tarafından uygulanan "kapalı tıp dükkanına" karşı çıktı. Culpeper, gençliğinde ustası için Latinceden London Pharmacopaeia gibi tıbbi ve bitkisel metinleri tercüme etti. İngiliz İç Savaşı'nın siyasi kargaşası sırasında, Doktorlar Koleji tıbbi metinlerin yayımlanmasına yönelik yasağı uygulayamadı ve Culpeper, doktorlara danışacak paraları olmayan fakirlerin kullanması için kendi kendine yardım tıbbi rehberleri olarak çevirilerini yerel İngilizcede yayımlamayı seçti. Onları doğumla ilgili bir el kitabı ve kasıtlı olarak ucuza satılan ana eseri The English Physician takip etti. Kitapları aynı zamanda kolonyal Amerika'da da mevcuttu ve 17. yüzyıldan beri sürekli olarak basılıyor.

Culpeper, tıbbı ticari bir sır olarak değil, kamu malı olarak gördü ve doktorların talep ettiği fiyatlar, doğanın tıbbının ucuz, evrensel mevcudiyetiyle karşılaştırıldığında çok yüksekti. Latince kullanımının ve doktorlar, avukatlar ve rahipler tarafından alınan yüksek ücretlerin halkı güç ve özgürlükten mahrum etmeye çalıştığını hissediyordu.

Üç çeşit insan, esas olarak insanları hasta eder - rahipler, doktorlar ve hukukçular - rahipler nefsleriyle ilgili hastalıkları, hekimler bedenleriyle ilgili hastalıkları ve avukatlar mallarıyla ilgili hastalıkları.

Culpeper, zamanında bir radikaldi, açgözlülüklerini, Galen'den uzaklaşma isteksizliklerini ve zehirli ilaçlar ve kan alma gibi zararlı uygulamaları kullanmalarını kınayarak doktor arkadaşlarını kızdırdı. Eczacılar Derneği, pahalı karışımlarının aksine ucuz bitkisel ilaçlar önerme biçimine benzer şekilde kızmıştı.^[8]

Şifalı bitkiler felsefesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Culpeper, meslekten olmayan kişilere sağlıklarını korumaları konusunda onları eğiterek tıbbi tedavileri daha erişilebilir hale getirmeye çalıştı. Nihayetinde tutkusu, geleneksel yöntemleri ve bilgiyi sorgulayarak ve sağlık sorunları için yeni çözümler keşfederek tıp sisteminde reform yapmaktı. Culpeper tarafından bitki kullanımının sistematikleştirilmesi, çoğu orijinal olarak bitkisel kökenli olan modern farmasötiklerin evriminde önemli bir gelişmeydi.^[8]

Culpeper'in gelenekten çok akla yaptığı vurgu, Complete Herbal kitabının girişine yansımıştır. Bitkileri ve hastalıkları gezegensel etkilerle eşleştiren, hastalıklara zıt gezegensel eşleştirilen nostrumlarla karşı koyan, zamanının en tanınmış astrolojik botanikçilerinden biriydi.^[9] İyileştirici bakımı Galenik hümoral felsefe ve şüpheli astrolojiyle birleştirerek, garip bir şekilde işleyen bir tıp sistemi oluşturdu; Culpeper, "Singles" güçlü yorumlarıyla birleştiğinde, zamanında tıbbi tedavi için geniş çapta okunan bir kaynaktı.

Miras[değiştir | kaynağı değiştir]

Culpeper'in çevirileri ve şifalı otları kullanma yaklaşımı, erken Kuzey Amerika kolonilerinde tıp ve hatta modern ilaçlar üzerinde geniş bir etkiye sahip olmuştur.^[10] Culpeper, Amerika'da bulunan şifalı bitkileri tartışan Latince belgeleri tercüme eden ilk kişilerden biriydi. "Bitki"si o kadar itibar görüyordu ki, tarif ettiği türler Yeni Dünya'ya İngiltere'den getirildi.^[10] Culpeper, Digitalis'in botanik öncüsü olan ve kalp rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılan yüksük otunun tıbbi kullanımını anlattı. Etkisi, Kanada, Kuzey Amerika ve ötesinde bir "Culpeper" bitki ve baharat dükkanları zincirinin varlığı ve ilaçlarının New Age ve alternatif holistik tıp uygulayıcıları arasında devam eden popülaritesi ile kanıtlanmıştır.^[11]

Nicholas, Rudyard Kipling'in Puck of Pook's Hill antolojisinin bir parçası olan "Doctor of Medicine" adlı öyküsünde baş kahraman olarak gösteriliyor.

The English Physitian'dan alıntılar[değiştir | kaynağı değiştir]

The English Physitian'da belirtildiği gibi bazı şifalı bitki örnekleri, iddia edilen kullanımları ve hazırlanışları.^[12]

Anemon, ülserasyonları, enfeksiyonları temizlemek ve cüzzam hastalığını iyileştirmek için haricen uygulanan bir su olarak; veya burun deliklerini temizlemek için solunur
Yatak samanı, yağda kaynatılıp uyarıcı olarak haricen sürülür veya afrodizyak olarak tüketilir; ayrıca pıhtılaşmayı uyarmak için harici olarak çiğ olarak uygulanır
Dulavratotu, ezilmiş ve tuzla karıştırılmış, köpek ısırıkları için bir tedavi olarak; gaz çıkarmak için, diş ağrısı için analjezik olarak ve sırtı güçlendirmek için ağızdan alınır
Baş biti veya kumaş veya giysilerdeki istilalar için bir tedavi olarak sodalı suda kaynatılan pamuk otu; baş ağrısı ve öksürük için solunur
Düşük yapan biri olarak doğumu tetiklemek için Dittany ; zehirli silahlar için bir tedavi olarak ve kıymıkları ve kırık kemikleri çıkarmak için; kokunun "zehirli hayvanları" uzaklaştırdığı söylenir. (Bir dittany türü olan Dictamnus albus'un artık alkaloitler, limonoid triterpenoidler, flavonoidler, seskiterpenoidler, kumarinler ve fenilpropan içerdiği bilinmektedir ^[13])
Fleabane, "zehirli canavarların" ısırıkları için ve dumanı sivrisinekleri ve pireleri öldürmek için; ama hamile kadınlar için tehlikeli
Çöpleme, öğütülür ve solunursa hapşırmaya neden olur; gıda ile karıştırıldığında kemirgenleri öldürmek için. (Hellebore'un artık zehirli alkaloidler içerdiği bilinmektedir:^[14] köklerde kardiyak glikozitler ve özellikle yapraklarda ve özsuyunda ranunculin ve protoanemonin.^[15]^[16])
Pelin, doğumu teşvik etmek, doğuma ve doğum sonrasına yardımcı olmak ve doğum sancılarını hafifletmek için
Pennyroyal, kadınların sırtını güçlendirdiği, baş dönmesine yardımcı olduğu ve gazı atmaya yardımcı olduğu için. (Pennyroyal'in aktif bileşeninin artık pulegone olduğu bilinmektedir.)
Tuzlu, gazı atmaya yardımcı olduğu için ve bu nedenle bezelye ve fasulye ile karıştırılır.
Wood Betony, " düşme hastalığı " ve baş ağrıları için, anti- anoretik, "ekşi geğirmelere", kramplara, konvülsiyonlara, morluklara, doğum sonrası, gut hastalığına ve solucanları öldürmeye yardımcı olur

Kısmi eser listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

A Physical Directory, or an Translation of the London Directory (1649) - Royal College of Physicians'ın Pharmacopoeia Londonesis'in çevirisi.
Ebeler Rehberi (1651)
Semeiotics Uranica veya (Hastalıkların Astrolojik Yargısı) (1651)
Felaket Magnatum veya (Monarşinin Düşüşü) (1652)
The English Physitian (1652), daha sonra The Complete Herbal^[1] olarak adlandırıldı
Hastaların Ölümünden Hastalıkların Astrolojik Yargısı (1655)
Aurum Potabile Üzerine Bir İnceleme (1656): Bu kesinlikle Nicholas Culpeper'a ait değildir ve onun yazma tarzından yoksundur. John Heydon'ın kafa karıştırıcı ve tekrarlanan bir çalışması.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d Patrick Curry: "Culpeper, Nicholas (1616–1654)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford, UK: OUP, 2004)
^ I. e. confinement to a sickbed or an astrological chart taken then. [www.Collinsdictionary.com. Retrieved 10 September 2019.]
^ Culpeper, Nicholas (1835). The Complete Herbal. University of California Libraries (1835 bas.). Londra: Thomas Kelly.
^ Lacey Baldwin Smith, A Tudor Tragedy. New York: Pantheon Books, 1961.
^ ^a ^b "Sussex Botanical Recording Society newsletter, pp8-9" (PDF). January 2014. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ Scialabba, George (30 Kasım 2004). "The Worst Medicine; book review of 'Heal Thyself: Nicholas Culpeper and the Seventeenth-Century Struggle to Bring Medicine to the People'". Washington Post (online). 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.
^ Robert Hartle, 2017, The New Churchyard: from Moorfields marsh to Bethlem burial ground, Brokers Row and Liverpool Street, Crossrail: London, p. 177.
^ ^a ^b Culpeper, Nicholas (2001). "The English Physician (1663) with 369 Medicines made of English Herbs; Rare book on CDROM". Herbal 1770 CDROM. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.
^ Arber (2010), s. 261.
^ ^a ^b Sajna, Mike (9 Ekim 1997). "Herbs have a place in modern medicine, lecturer says". University Times, 30(4), University of Pittsburgh. 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.
^ Culpeper, Nicholas (2001). "The English Physician (1663) with 369 Medicines made of English Herbs; Rare book on CDROM". Herbal 1770 CDROM. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.
^ Culpeper, Nicholas (2001). "The English Physician (1663) with 369 Medicines made of English Herbs; Rare book on CDROM". Herbal 1770 CDROM. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.
^ Gao X. (2011). "Chemical constituents of plants from the genus Dictamnus". Chemistry and Biodiversity. 8 (7): 1234-1244. doi:10.1002/cbdv.201000132. PMID 21766445.
^ Cary (24 Mart 2013). "Hellebores – deer resistant and made for shade" (İngilizce). Gannett Co., Inc. The Journal News; White Plains, N.Y.
^ "Helleborus niger – Christmas Rose". Cornell University, College of Agriculture and Life Sciences. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Helleborus orientalis". NC State University. 14 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nicholas Culpeper çalışmaları – Gutenberg Projesi
Culpeper's The English Physitian (1652) 2 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Electronic Texts in the History of Medicine – Medical Library – Yale University 28 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
The Complete Herbal (1653) 18 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
This Sceptered Isle (BBC)
Biography of Culpeper 7 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Culpeper's Astrologo-Physical Discourse of the Human Virtues in the Body of Man 26 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Opus Astrologicum, Nicholas Culpeper (PDF 2 MB) 18 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Directory for Midwives, Nicholas Culpeper (PDF 14,3 MB) 18 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Directory Astrological Judgment of Diseases, Nicholas Culpeper (PDF 8,8 MB) 18 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Nicholas Culpeper çalışmaları (kamu malı sesli kitaplar)

[ODNB-1] Patrick Curry: "Culpeper, Nicholas (1616–1654)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford, UK: OUP, 2004)

[2] I. e. confinement to a sickbed or an astrological chart taken then. [www.Collinsdictionary.com. Retrieved 10 September 2019.]

[3] Culpeper, Nicholas (1835). The Complete Herbal. University of California Libraries (1835 bas.). Londra: Thomas Kelly.

[4] Lacey Baldwin Smith, A Tudor Tragedy. New York: Pantheon Books, 1961.

[Harmes_2014-5] "Sussex Botanical Recording Society newsletter, pp8-9" (PDF). January 2014. 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[6] Scialabba, George (30 Kasım 2004). "The Worst Medicine; book review of 'Heal Thyself: Nicholas Culpeper and the Seventeenth-Century Struggle to Bring Medicine to the People'". Washington Post (online). 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.

[7] Robert Hartle, 2017, The New Churchyard: from Moorfields marsh to Bethlem burial ground, Brokers Row and Liverpool Street, Crossrail: London, p. 177.

[EP2-8] Culpeper, Nicholas (2001). "The English Physician (1663) with 369 Medicines made of English Herbs; Rare book on CDROM". Herbal 1770 CDROM. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.

[FOOTNOTEArber2010261-9] Arber (2010), s. 261.

[Sanja2-10] Sajna, Mike (9 Ekim 1997). "Herbs have a place in modern medicine, lecturer says". University Times, 30(4), University of Pittsburgh. 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.

[EP4-11] Culpeper, Nicholas (2001). "The English Physician (1663) with 369 Medicines made of English Herbs; Rare book on CDROM". Herbal 1770 CDROM. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.

[EP5-12] Culpeper, Nicholas (2001). "The English Physician (1663) with 369 Medicines made of English Herbs; Rare book on CDROM". Herbal 1770 CDROM. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2007.

[13] Gao X. (2011). "Chemical constituents of plants from the genus Dictamnus". Chemistry and Biodiversity. 8 (7): 1234-1244. doi:10.1002/cbdv.201000132. PMID 21766445.

[14] Cary (24 Mart 2013). "Hellebores – deer resistant and made for shade" (İngilizce). Gannett Co., Inc. The Journal News; White Plains, N.Y.

[Cornell-15] "Helleborus niger – Christmas Rose". Cornell University, College of Agriculture and Life Sciences. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[NC_State-16] "Helleborus orientalis". NC State University. 14 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Nicholas Culpeper nedir?, Nicholas Culpeper anlamı nedir?, Nicholas Culpeper ne demektir?