Filistin pasaportu
Veren kuruluş	Filistin
Belge türü	Pasaport
Amaç	Kimlik doğrulama ve seyahat

Filistin Otoritesi pasaportu 1993 Oslo Anlaşması kapsamında Filistin Yönetimi'nin 2 Nisan 1995 yılından bu yana uluslararası seyahat amacı ile Filistin topraklarında yaşayan Filistin vatandaşları için Filistin Otoritesi tarafından verilen seyahat belgesidir. Sadece Batı Şeria'daki Filistin vatandaşlarına verilir. Filistin Otoritesi pasaportu, Filistin'de doğduğunu gösteren bir doğum belgesi ibraz eden herkes tarafından kullanılabilir. Kudüs'te yaşayan Filistinliler ancak Ürdün'den alınan geçici pasaport ve İsrail'den geçici alınma seyahat belgesi taşıyabilmektedirler. Filistin dışında doğan Filistinliler için pasaportun geçerli olup olmadığı hâlen net değildir. Bununla birlikte, pasaport verilmesi İsrail hükûmeti tarafından getirilen ek kısıtlamalara tabidir.^[1] İsrail, Geçici Anlaşma uyarınca güvenlik ihtiyaçları için gerekli olduğunu kabul etmektedir.^[2]

Allenby köprüsü üzerinden Ürdün'e sınır geçişleri için Tasrich denilen kimlik kartı kabul edilmekte, pasaport kabul edilmemektedir. Filistin pasaportu kimlik kartı yerine geçmez. Beş yıllık bir geçerlilik süresi vardır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiliz mandası altındaki Filistin pasaportu 1924 ve 1948 yılları arasında Filistin yüksek komiseri tarafından verilmekteydi. Filistin Yüksek Komiserliği tarafından çıkarılan pasaportun başlığında "Filistin pasaportu" ibaresi yer alıyordu. Bu pasaportlar İngiliz mandasının 15 Mayıs 1948'de feshi ile geçersiz hale geldi.^[3] İsrail ve Ürdün pasaportları, 1948 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra edindikleri vatandaşlığına göre eski İngiliz Mandası'na sunuldu. Özellikle Gazze Şeridi'ndeki ve Suriye ve Lübnan'a sığınan çok sayıda Filistinli Arap, vatansız olarak kaldılar çünkü Mısır, Suriye ve Lübnan, vatandaş olarak entegre olmalarına izin vermedi.

Mısır kontrolündeki Tüm-Filistin Hükümeti 1949-1959 yılları arasında Filistin'de Gazze Şeridi ve Mısır sakinlerine Tüm-Filistin pasaportunu dağıttı. Bununla birlikte, pasaport sahiplerinin Mısır'a özgürce geçmesine izin verilmedi. Bu arada Ürdün, Batı Şeria'yı ilhak etti ve Batı Şeria'daki Filistin sakinleri Ürdün vatandaşı oldu ve Ürdün pasaportu alma hakkına sahip oldular.

İsrail, Ürdün'den Batı Şeria'yı aldığı 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra, orada yaşayan Filistinli Arapların Ürdün pasaportlarına başvurma ve Ürdün'de yaşama hakları devam etti. Aslında Ürdün'de yaşayan Filistinli mültecilerin de tam Ürdün vatandaşları olduğu düşünülüyordu. Temmuz 1988'de Ürdün'ün, Batı Şeria ile olan tüm yasal ve idari bağları koptu. Ürdün'de yaşayan herhangi bir Filistinli bir Ürdün vatandaşı olmaya devam edecekti; Ancak bundan böyle Batı Şeria sakini olmazdı bu bölgede artık ikamet edemezdi.

Ürdün, Batı Şeria'daki Filistinlilere pasaport çıkarmayı sürdürdü, ancak bu sadece seyahat amaçlıydı ve vatandaşlığın göstergesi değildi.

Batı Şeria'da düzenli Ürdün pasaportuna sahip olan Filistinlilere eskilerin geçmesi üzerine geçici olanlar verildi ve Filistinliler tarafından Ürdün'e girişi zaman açısından sınırlı oldu ve sadece turizm amaçlı olarak değerlendirildi.

1993 Oslo Anlaşmalarından iki yıl sonra, 2 Nisan 1995'te Filistin Otoritesi, Gazze ve Şerdi'nin kendi kendini yöneten bölgelerinde Filistin Otoritesi pasaportunu halka dağıtmaya başladı. Bu pasaport İsrail Sivil Yönetiminin özel kimlik numarasını koruyordu.^[4]

Yaser Arafat'ın imzasını taşıyan ilk diplomatik pasaportu Filistinli bir politikacı (El Fetih) ve Filistin-İsrail görüşmelerinde baş müzakereci olan Saeb Erekat almıştır. Mart 2009'a gelindiğinde, Filistin pasaportu koyu yeşil renkte ve üç yıl için geçerli idi. Pasaportlar Fransa'da imal edilmiştir.

Pasaportun Anlamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Filistinliler pasaportu 'ulusun önemli simgesi' olarak görüyorlar.^[5] Pasaportların diğer ülkeler tarafından tanınması, Filistin Devletinin ve / veya Filistin vatandaşlığının ve milliyetinin tanınması için delil olarak gösterildi. 1997 yılı itibarıyla, Filistin makamları Filistin Devleti adına bir pasaport çıkarmamıştı.^[6] Amerika Birleşik Devletleri Hükûmeti, Filistin Otoritesi pasaportunu seyahat belgeleri olarak tanırken, onları vatandaşlık hakkı olarak görmemektedir. Mısır, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri (Mayıs 2002), yalnızca geçerli vize veya diğer gerekli belgeler ile birlikte, pasaport sahiplerine ülkelerine seyahat etmek için izin vereceklerini belirtmişlerdir.

Japonya Adalet Bakanlığı, Japonya'nın 2007 Ekim ayında bir resmî açıklamayla Filistin milliyetini tanıdığını açıkladı: Filistin Otoritesi kendini tam teşekküllü bir devlet haline getirdi ve kendi pasaportlarını çıkardığı için Filistinlileri kabul etmeye karar verdik. şeklinde bir açıklama yapmıştır. Kararda, Filistinlilere artık vatansız olarak davranılmamaları yönünde bir iktidar partisine vatandaşlığına ilişkin bir panel tarafından bir öneri geldi.^[7]

Temmuz 2012'de, Mısır yönetimi, Filistin vatandaşlarına vizeyi kaldırdığını duyurmuştur. Böylelikle Filistin vatandaşları vizesiz Mısır'a seyahat edebilmektedirler. Bu vize muafiyeti Gazze Şeridi'ndeki vatandaşların yanı sıra, Batı Şeria ve Kudüs'teki Filistinliler için de geçerli olmuştur.^[8]

Henley Vize Kısıtlamaları Endeksi'nin 2016 yayınına göre Filistin vatandaşları sınır kapısında vize alarak veya vizesiz 37 ülkeye seyahat edebilirler.^[9] Bu sayede Filistin vatandaşları Dünya'da seyahat özgürlüğü açısından 101. sırada yer almaktadır.^[10]

Filistin Yönetimi pasaportunu kabul eden Ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 1998 itibarıyla Filistin Yönetimi pasaportu aşağıdaki 43 devlet tarafından seyahat belgesi olarak kabul edildi.

Cezayir, Avusturya, Bahreyn, Bangladeş, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Çin, Kolombiya, Kıbrıs Cumhuriyeti, Danimarka, Mısır, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Hindistan, İtalya, Ürdün, Kazakistan, Malta, Fas, Hollanda, Pakistan, Peru, Polonya, Portekiz, Katar, Romanya, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, İspanya, İsveç, İsviçre, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, B.A.Eİngiltere, ABD ve Yemen.

Filistin Yönetimi pasaportunu kabul etmeyen ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanada Filistin Hükûmeti tarafından verilen tüm pasaportları kabul etmemektedir. Lübnan ve Suriye ise, Suriye Göç Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmadığı sürece Filistin pasaportlarını kabul etmemektedirler.

Vize gereksinimleri haritası[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Filistin pasaportu İngilizce Wikipedia maddesi

1. ^ INS Resource Information Center (20 Mayıs 2002). "Palestinian Territory, Occupied" (PDF). UNHCR. 21 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2009. 
2. ^ UNHCR 17 Dec 1998: Palestine/Occupied Territories: Information On Passports Issued By The Palestine National Authority 12 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. ^ Artz, 1997 p. 77 5 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
4. ^ Parsons, Nigel Craig (2005). The politics of the Palestinian Authority: from Oslo to al-Aqsa. Routledge. s. 298. ISBN 978-0-415-94440-3. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
5. ^ Jordan Times, 25 Jan. 1995
6. ^ Segal in Kapitan, 1997, p. 231 8 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
7. ^ See Japan to recognize Palestinian nationality, KUNA, 10/5/2007 [1]; Yomiuri, Government to recognize Palestinian ‘nationality’, Saturday, October 6, 2007; and Japan News Review, Government to recognize Palestinian ‘nationality’, October 6, 2007, [2] 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2012. 
9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2016. 
10. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.