Mary Martin
Mary Martin, 1939
Doğum	Mary Virginia Martin 1 Aralık 1913(1913-12-01) Weatherford, Teksas, ABD
Ölüm	3 Kasım 1990 (76 yaşında) Rancho Mirage, Kaliforniya, ABD
Ölüm sebebi	Kalın bağırsak kanseri
Defin yeri	Green-Wood Mezarlığı, Weatherford, Teksas, ABD
Milliyet	Amerikan
Meslek	oyuncu, Şarkıcı
Etkin yıllar	1938–1985
Evlilik	Benjamin Hagman (1930–1936; boşandılar) Richard Halliday (1940–1973; Halliday'in ölümüne kadar)
Çocuk(lar)	Larry Hagman Hellen Halliday
Ödüller	En iyi kadın oyuncu (mini-dizilerde) 1955 Peter Pan En iyi kadın oyuncu (müzikallerde) 1950 South Pacific 1955 Peter Pan 1960 The Sound of Music 1989 Kennedy Center Honors

Mary Virginia Martin (d. 1 Aralık 1913 - ö. 3 Kasım 1990) Amerikalı bir oyuncu ve şarkıcıdır. Birçok akılda kalan ve orijinal rolde oynadı ama en bilinen rolleri South Pacific 'deki Nellie Forbush ve The Sound of Music 'deki Maria karakterleridir. 1989 yılında Kennedy Center Honoree (Kennedy Onur Merkezi) tarafından onurlandırıldı. Ayrıca aktör Larry Hagman'ın annesidir.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Mary Martin'in çocukluğu, kendi yazdığı otobiyografi kitabı olan My Heart Belongs 'da da belirttiği gibi oldukça mutlu geçmişti. Annesi, babası ve kardeşleriyle ilişkileri oldukça yakın ve sıcaktı. Kendi otobiyografi kitabında tanımladığı gibi, genç oyuncuin içgüdüsel bir şekilde müziğe yatkınlığı vardı.

Martin'in babası, Preston Martin bir avukat ve annesi, Juanita Presley bir keman öğretmeniydi. Doktorlar Juanita'nın bir tane daha bebek beklemesinin çok riskli olduğunu söylemesine rağmen, Juanita erkek bir bebeği olsun istiyordu. Erkek bebek yerine Juanita'nın bir kızı oldu, Mary. Mary zamanla erkek gibi davranan bir çocuk oldu. Doğumu tüm komşular arasında büyük bir olay oldu ve tüm komşular Juanita'nın penceresinin önünde, perdenin açılıp bebeğin sağlıklı bir şekilde doğdunun sinyalini vermesini bekledi.

Ailesinin bir ahırı ve meyve bahçesi vardı. Mary ve ablası Geraldine, ağaçlara tırmandıkları ve bolca ata bindikleri bir çocukluk geçirdiler. Mary çocukken babasına resmen tapıyordu. Daha sonradan onu " Uzun, yakışıklı, gümüş saçlı ve şefkat dolu kahverengi gözleri vardı. Annem disiplinliydi ama beni sadece bir bakışıyla meleğe döndürebilen babamdı." (syf. 19) Daha sonradan "Kanunları hiçbir zaman anlayamadım." diyecek olan Martin her cumartesi akşamı babasının çalıştığı mahkeme salonu önünde grubuyla birlikte şarkı söylemeye başladı. Martin'in grubu aynı elbiseyi giymiş üç küçük kızdan oluşan bir trioydu. Martin bu günlerini "Mikrofonumuzun olmadığı o günlerde bile yüksek boru gibi olan sesim tüm meydanı inletirdi. Her zaman bu özelliğimin babamdan bana miras kaldığını düşünmüşümdür." (syf. 19)

Martin çocukluğunda şarkıların sözlerini ezberlemesini kolaylaştıran ve okuldaki testlerde başarılı olmasını sağlayan fotografik bir hafızası olduğunu hatırlar. Martin ilk defa solo söylemenin heyecanını yangın salonunda tattığını ve sesini kalabalığın beğenisine sunduğunu söylemiştir. "Bazen sevgimi seyircilere çok fazla verdiğimi ve bu yüzden ailemi ve en yakın arkadaşlarımı aldattığımı düşünüyorum. Belki birazını onlar için saklayabilirdim. Ama bu benim yapıldığım yol gerçekten yardım edebileceğimi sanmıyorum."(syf. 20) Martin'in yeteneği film izledikçe ve mimiklerini geliştirince daha da gelişti. Martin Ruby Keeler gibi görünüş, oyunculuk ve dans alanlarının üçünde de ödül kazanmak istiyordu ve tamamen Bing Crosby gibi şarkı söylüyordu. " Asla, asla, asla sinir bozucu bir çocukluk geçirdiğimi söyleyemem. Çocukluğum sadece neşeden ibaretti. Annem eskiden devamlı daha önce bu kadar mutlu bir çocuk görmediğini söylerdi- uyandığım her sabah yüzümde hep bir gülümseme olurdu. Bunları hatırlamıyorum ama hiçbir zaman yatağa gitmek, uyumak istemediğimi hatırlıyorum. Çünkü uyuduğumda bir şeyleri kaçırmaktan korkuyordum." (syf. 20)

Evliliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Martin biraz daha büyüyünce lise döneminde; Nashville, Tennessee'de bulunan Ward-Belmont kolejine gönderilmesinden önce Benjamin Jackson Hagman ile çıkmaya başladı. Fanny Brice'ın şarkı söylemeleri yanında, gittiği bu okul katı kurallarıyla ona cansız geliyordu ve kendini hapsolmuş hissediyordu. Bir ziyaret sırasında Mary ve Benjamin, Mary'nin annesini evlenmelerine izin vermesi konusunda ikna ettiler.^[1] Sonunda evlendiler ve Mary 17 yaşında olmasına rağmen yasal olarak evlenmiş, ilk çocuğuna hamile kalmış(Larry Hagman) ve okulu bitirmek için uğraşıyordu. Ama ne olursa olsun yeni bir hayata başladığı için mutluydu. Daha sonradan yaşadığı bu hayatın rol yapmaktan başka hiçbir şey olmadığı fark etti (syf. 39).

Çift balayını Martin'in anne-babasının evinde geçirdi ve Martin'in hayatının rüyası olan bir aile ve onun yanında beyaz çitlerle çevrili ev gerçek oldu. " 17 yaşındaydım. Gerçek sorumlulukları olan evli bir kadın, karışık duyguları olan acınası bir kızdım. Kendimde korkunç derecede bir şeyin olduğunu düşünüyordum çünkü birinin karısı olmaktan zevk almıyordum. Bunların en kötü yanı, yeterince yapacak bir şeyim yoktu" (syf. 39). Onu kurtarmaya gelen ablası Geraldine yani onun tabiriyle "Sister" oldu. Geraldine ona dans öğretmeyi teklif etti. "Sister", Martin'in ilk gerçek dansının bir vals clog olduğunu düşündü. Martin, dans konusunda çok hızlı gelişti ve bir süre sonra kendi dans stüdyosunu açtı. Burada Martin kendi dans hareketlerini bulmaya ve filmlerde gördüğü ünlü dansçıların hareketlerini taklit etmeye başladı. Ayrıca burada "Sister's Vals Clog'u buldu. " Bir şeyler yapmak istiyor, bir şeyler yaratmak istiyordum." (syf. 44).

Erken Dönem Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla dans hareketi öğrenme isteği, onun Kaliforniya'daki bir dans okulu olan Franchon and Marco School of the Theatre 'a kabul edilmesini ve daha sonra Mineral Wells, Teksas'ta kendi dans stüdyosunu açmasına sebep oldu. Martin'e her cumartesi akşamı lobide şarkı söylemesi karşılığında stüdyo kurabilmesi için bir balo salonu verildi. Martin burada mikrofonla nasıl şarkı söyleyeceğini ve Blues şarkılarına nasıl eşlik edileceğini öğrendi. İşteki bir gününde Martin yanlışlıkla seçmelerin yapıldığı başka bir odaya yürüdü. Orada Martin'e direkt olarak “So Red Rose” şarkısını hangi anahtardan söylemek istediğini sordular. Martin'in anahtarın ne olduğu konusunda hiçbir fikri yoktu. Ama Martin şarkıyı bodoslama bir şekilde söyledi ve bunun sonucunda önce San Francisco'da yer alan Fox Tiyatroları'nda sonra da Los Angeles'ta bulunan Paramount Tiyatroları'nda “So Red Rose” adlı şarkıyı söylemesi için işe alındı. Bu işin ufak bir ayrıntısı vardı- Martin şarkıyı bir çift kanatın arasından söylemeliydi. Böylece Martin yakında sahnenin merkezinde bulunacağını bilmeden ilk kez profesyonel bir sahne şovu yaptı.

Bir süre sonra Martin stüdyosunun dans etmenin günah olduğunu düşünen bir adam tarafından yakıldığını öğrendi.^[2] Martin mutsuzluğunu çevresine göstermeye başladı. Babası bu sıralarda Martin'e bir öğüt verdi; evlenmek için daha çok gençti. Martin oğlu Larry'de olmak üzere hayatındaki her şeyi geride bırakarak Hollywood'a gitti ve boşanma işlerini babası üstlendi. Hollywood'da Martin kendini seçmelerin arasına attı ve zamanla "Audition Mary" olarak tanınmaya başladı. İlk profesyonel seçmesine ulusal bir radyoda çalışmak için girdi.^[3] Martin Hollywood'daki bu ilk profesyonel seçmesinde "'Indian Love Call'" adlı şarkıyı söyledi. Şarkıyı söyledikten sonra Martin'in tabiriyle "Uzun, haşın ve dağ gibi bakışlı bir adam" ona onda özel bir şeylerin olduğunu söyledi. Bu adam Oscar Hammerstein II'dı(syf. 58–59). Bu işaret sonrası Mary'nin kariyeri başladı.

Geç Dönem Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Mary Martin şov dünyasına girebilmek için iki yıl boyunca mücadele verdi. Mücadeleci genç bir oyuncu olarak Martin bu dünyada kendine yer edinebilmek için birçok komik ve bazen korkunç olan olaylara dayandı. Bu olayların içinde araba kazaları, vokal eğitimi ve farkında olmadan Oscar Hammerstein II önünde şarkı söylemesi de yer alır. Martin'e Broadway tiyatrosu için son fırsatı ünlü bir prodüktör olan Lawrence Schwab verdi.

Martin baba soyadını kullanarak, Dallas'ta bir radyoda ve Los Angeles'taki bazı gece kulüplerinde çalıştı. Martin'in gece kulübündeki performansı sırasında bir tiyatro prodüktörü onu görür ve beğenir. Daha sonra Martin'i New York'taki bir tiyatronun oyuncu kadrosuna alır. Bu prodüksiyon sahne alamadı ama Martin Cole Porter'ın Leave It to Me! adlı yapımında bir rol kapmayı becerdi. Bu prodüksiyondaki rolü sayesinde Martin Broadway'de tanınan bir oyuncu oldu ve "My Heart Belongs to Daddy" adlı şarkıyı yorumlayışı ulusal medyada dikkat topladı. İkinci sahnede söylediği bu şarkı sayesinde Martin bir gecede yıldız oldu.^[4] Martin bu şarkısını Night and Day adlı Cole Porter'ın anlatıldığı 1946 yapımı filmde de yeniden söyledi. Martin bu filmde kendisini oynadı. Cole Porter'ın seçmelerine katılan Mary o seçmelerde bu şarkıyı söyledi. Cole Porter'ı ise Cary Grant canlandırdı.

"My Heart Belongs to Daddy" Martin'in kariyerini tam on ikiden vurdu ve bu şarkı Martin için çok önemli bir hal aldı. Öyle ki Martin hastanede yatan ve komada olan babasına bile bu şarkıyı söyledi. Martin babasının öldüğünü hemen öğrenemedi. Martin'in babasının ölümü gazete başlıklarına şu şekilde yansıdı: "Daddy Girl Sings About Daddy as Daddy Dies". Martin işleri özellikle de yer aldığı şov yüzünden babasının cenazesine bile katılamadı.^[5]

Martin One Touch of Venus 'deki performansıyla 1943 yılında Donaldson Ödülünü ve New York Film Eleştirmenleri Ödülünü aldı. Tony Özel Ödülünü ise 1948 yılında "orijinal tiyatrosunu sadece New York'a değil ülkenin geneline yaydığı" için aldı. 1955 ve 1956'da ise ilk Tony Ödülünü Peter Pan adlı müzikaldeki performansı sayesinde aldı. Daha sonradan aynı rolün televizyon uyarlamasından ise bir Emmy Ödülü kazandı. Martin ayrıca South Pacific ve 1959'da The Sound of Music 'daki rolleri içinde Tony Ödülü kazandı.

Martin kariyerinde toplam dokuz filmde rol aldı ve tüm bu rolleri 1938 ve 1943 yılları arasında canlandırdı.^[6] Martin genelde yıldız olduğu müzikallerin film versiyonlarında da oynadı. Martin bir keresinde "film çekmekten eğlenmediğini çünkü film çekerken canlı performanslarında olduğu gibi seyirciliyle bir bağ kuramadığını" söylemiştir. Sahne performansına yakın bir performans sergileyebileceği en yakın yapımı televizyon için çektiği "Peter Pan"'dır (Martin 1954'te aynı yapımın müzikal versiyonu sayesinde yıldızlaşmıştı, bu yapım ise NBC kanalında daha sonra da RCA'da renkli olarak 1955, 1956 ve 1960 yılında yayınlandı.) Martin teatral filmlerde yer almaktansa televizyonda yer almaktan daha fazla zevk alıyordu ve bu yüzden sık sık televizyonda yer alıyordu. Martin'in son filmi 1953 yapımı MGM'nin Main Street to Broadway filmindeki kendini canlandırdığı kısa bir roldü.^[7]

Martin 1980 yılında Londra'daki "Royal Variety Performance"'da South Pacific yapımında "Honeybun" karakterini canlandırdı.

Martin 1982'de San Francisco'dayken bir trafik kazasına karıştı. Bu kazada iki kaburgası ve pelvis kemiği kırıldı ayrıca akciğer'i delindi. Bu kazaya aynı zamanda Janet Gaynor'da karışmıştı. Gaynor kazadan iki yıl sonra kazadan kalma yaralarınındaki komplikasyonlar sonucu yaşamına veda etti. Gaynor'un kocası Paul Gregory kazadan kurtuldu ama Martin'in basın danışmanı kazada yaşamını yitirdi.^[8][9]

Martin açılışını Carol Channing ile Legends adlı yapımda yer aldı. Bu yapım bir yıl süren ulusal bir turne yaptı. Yapım ilk kez 9 Ocak 1986 tarihinde Dallas'ta oynandı.

Martin'e kariyeri için 1989 yılında "Kennedy Center Honors" layık görüldü.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Martin, 3 Kasım 1990'da Rancho Mirage, Kaliforniya'daki evinde, 77. doğum gününden bir ay önce kalın bağırsak kanserinden öldü.^[10] Martin Weatherford, Teksas'ta yer alan East Greenwood Mezarlığına gömüldü.

İşleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Sahne İşleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Leave It to Me! (1938) (Broadway)
• One Touch of Venus (1943) (Broadway)
• Pacific 1860 (1946) (Londra)
• Lute Song (1946) (Broadway)
• Annie Get Your Gun (1947) (ulusal turne)
• South Pacific (1949) (Broadway)
• South Pacific (1951) (Londra)
• Kind Sir (1953) (Broadway)
• Peter Pan (1954) (Broadway)
• The Skin of Our Teeth (1955) (Broadway, Washington, DC ve Paris)
• The Sound of Music (1959) (Broadway)
• Jennie (1963) (Broadway)
• Hello, Dolly! (1965) (Londra ve dünya turnesi)
• I Do! I Do! (1966) (Broadway ve ulusal turne)
• Together on Broadway: Mary Martin & Ethel Merman (1977) (Broadway)
• Do You Turn Somersaults? (1978) (Broadway ve uusal turne)
• Legends (1986) (ulusal turne)

Referansları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• IMDb'de Mary Martin
• Davis, Ronald L. (2008). Mary Martin, Broadway Legend. University of Oklahoma Press. ISBN 978-0-8061-3905-0.  http://books.google.com/books?id=HE1wn61VpMEC&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0 30 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Free preview at Amazon.