Biyoloji
Yaşam bilimi
Dizin Ana hatlar Sözlük Tarih (Zaman çizelgesi)
Temel bileşenler Hücre teorisi Ekosistem Evrim Filogenetik Yaşamın özellikleri Adaptasyon Enerji işlemesi Büyüme Düzen Düzenleme Üreme Çevreye verilen tepki Yaşamın üst âlemleri ve âlemleri Arkea Bakteri Ökaryotlar (Hayvanlar, Mantarlar, Bitkiler, Protistler)
Dallar Abiyogenez Aerobiyoloji Agronomi Agrostoloji Anatomi Astrobiyoloji Bakteriyoloji Beslenme Bilişsel biyoloji Biyocoğrafya Biyofizik Biyoenformatik Biyoistatistik Biyojeoloji Biyokimya Biyomekanik Biyomühendislik Biyosemiyotik Biyoteknoloji Botanik Dendroloji Deniz biyolojisi Ekolojik genetik Ekoloji Embriyoloji Entomoloji Epidemiyoloji Epigenetik Etoloji Evrimsel biyoloji Farmakoloji Fikoloji Filogenetik Fizyoloji Fotobiyoloji Gelişim biyolojisi Genetik Genomik Gerontoloji Gelişimsel plastisite Herpetoloji Hesaplamalı biyoloji Histoloji Hücresel mikrobiyoloji İhtiyoloji İmmünoloji İnsan biyolojisi Jeobiyoloji Kimyasal biyoloji Koruma biyolojisi Kriyobiyoloji Kronobiyoloji Kuantum biyolojisi Lipidoloji Matematiksel biyoloji Mammaloji Mikoloji Mikrobiyoloji Moleküler biyoloji Morfoloji Neontoloji Nörobilim Ornitoloji Ontojeni Osteoloji Paleontoloji Parazitoloji Patoloji Pomoloji Primatoloji Proteomik Protistoloji Radyobiyoloji Sentetik biyoloji Sistematik Sistem biyolojisi Sitogenetik Sitoloji Sosyobiyoloji Taksonomi Tarım bilimi Tatlı su biyolojisi Teratoloji Toksikoloji Üreme biyolojisi Virofizik Viroloji Yapısal biyoloji Zenobiyoloji Zooloji
Araştırma Biyolog (liste) Biyoloji ödülleri listesi Dergiler listesi Araştırma yöntemleri listesi Çözülmemiş problemler listesi
Uygulamalar Tarım bilimi Biyomedikal bilimler Sağlık teknolojisi
Kategori
g t d

Hücre teorisi, 1858 yılında Alman Patolog Rudolf Virchow'un bitkiler ve hayvanların yani tüm canlıların hücre ya da hücrelerden meydana geldiğini yine bu hücrelerin sahip olduğu genetik bilgilerin de oluşan diğer hücrelere aktarıldığını savunarak ortaya çıkardığı kuramdır (Omnis cellula e cellula: tüm hücrelerin anası hücrelerdir).^[1]

Hücre teorisi[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hücre 3 kısımdan oluşmaktadır.
• Tüm canlı organizmalar hücrelerden oluşur. (En küçük bakterilerden en büyük insan ve hayvanlara kadar)
• Amoeba gibi çok küçük bakteriler tek bir hücreden oluşur. Bunlara unicellular organizma (Uni, bir anlamına gelir) ya da mikroorganizma denir.

19. yüzyılda Alman bilim insanları Theodar Schwann ve Matthias Schleiden’in ayrı ayrı çalışmaları hücre teorisini doğurmuştur. Schleiden, 1838'de yayınladığı incelemesinde, hücrelerin nasıl oluştuğunu açıklamaya çalışmış ve hücrenin gelişmesinde çekirdeğin temel rol oynadığına ilişkin bir hipotez ileri sürmüştür. Her hücrenin ikili bir yaşam sürdüğünü, bunlardan birinin yalnızca kendi gelişmesiyle ilgili ve bağımsız bir hayat olduğunu, diğer yaşamının ise bitki dokusunun bir parçası gibi görev yaptığını söylemiştir.

Yani yaprağa, gövdeye ya da köke ait olabilen herhangi bir bitki hücresi, küçük ve bağımsız bir organizma gibi iş görür. Her hücre aynı zamanda ait olduğu daha büyük organizmanın yaşamına yardımcı olur.

Schleiden bitki hücrelerinde çalışırken, Schwann hayvan hücreleri ile çalışmıştır. Schwann, kurbağa hücreleri üzerine yaptığı gözlemlerden bazılarının, Schleiden’in bitki hücresi fikrine kolayca uygulanabileceğini görmüştür. Schwann, kuş yumurtasından kas teline kadar çeşitli hayvan dokularını inceleyerek hipotezi denemiş ve gözlemleri kendisini aşağıdaki genelleştirmeye götürmüştür.

“…tüm dokuların birimleri hücrelerden oluşur. Organizmaların, farklı da olsa, bu birimlerinin gelişmesi için genel bir prensibi vardır. Bu da hücrelerin oluşumu prensibidir.”

Schleiden ve Schwann ne hücreyi bulmuşlar, ne de adlandırmışlardır. Ancak, temel fikri alarak, canlıların hücrelerden oluştuğunu, hücrelerin bağımsız hareket etmelerine karşın, birlikte çalıştıklarını ileri sürmüşlerdir. Bir hücreli organizmalardan meşe ağaçlarına ve insana kadar tüm canlıların hücrelerden oluştuğunu söyleyen bu temel varsayım, hücre teorisidir.

Alman fizikçi ve biyoloğu olan Rudolf Virchow 1885'te hücrelerin daima hücre bölünmesi ile çoğaldıkları fikrini genelleştirmiştir. Virchow’un bildirisi Lâtince “omnis cellula a cellula” olarak söylenir ve her hücrenin başka bir hücreden geldiği anlamındadır. Bu genelleştirme Abiyogenez tartışmalarını da sonlandırmıştır. Bu bildiri aynı zamanda birkaç yıl sonra Darwin tarafından ortaya atılan evrim fikri için de bir temel oluşturmuş olup, hücre teorisinin ikinci temel varsayımıdır.

1879'a kadar yeni mercekler geliştirilmiştir. Alman biyolog Walther Flemming geliştirilmiş mercekler takılı mikroskopla, hücre bölünmesinde, çekirdekte meydana gelen olayları izleyebilmiştir. Olaya, iplik şeklindeki kromozomlar nedeniyle mitoz adını vermiştir.

Hücre teorisinin tarihi, fikirlerle bilimsel gözlemler arasındaki ilgiyi gösteren iyi bir örnektir. İnsan gözlemlerinin çok ilerisinde olan şeyleri açıklamaya çalıştığında yanlışlıklar yapmıştır. Yine de, yanlış fikirlerin olması, hiç fikir olmamasından iyidir. Çünkü, bu yanlış fikirler başkalarını da aynı problemler üzerinde düşünmeye, daha birçok deneyler yapılmasına yöneltir. Hücre teorisi ve evrim teorisi, biyolojinin iki temel genelleştirmesidir. Üçüncü temel teori gen teorisidir. Bu üç teori, her biri bir diğerini destekleyerek, birbirleriyle ilgili fikirlerden oluşmuş geniş bir yapı oluştururlar.

Hücre teorisinin tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Hücre ilk olarak Robert Hooke tarafından 1665 yılında adlandırıldı. İlk olarak mikroskopta ölü mantar dokusunu inceledi. Gördüğü boş odacıklara hücre (cellula) adını verdi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]