Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim

Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim
Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim
Doğum	14 Eylül 1486; Nettersheim, Köln Elektörlüğü, Kutsal Roma İmparatorluğu
Ölüm	18 Şubat 1535 (48 yaşında); Grenoble, Fransa Krallığı
Mezun olduğu okul(lar)	Köln Üniversitesi
Meslek	Okült yazar, teolog, hekim, hukuk uzmanı ve asker

Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim (/əˈɡrɪpə/ ; Almanca: [aˈgʀɪpa] ; 14 Eylül 1486 - 18 Şubat 1535) bir Alman hezârfen, doktor, hukuk bilgini, asker, ilahiyatçı ve okült yazardır. Agrippa'nın 1533'te yayınlanan Okült Felsefenin Üç Kitabı, ağırlıklı olarak Kabala, Hermetizm ve neo-Platonizm'den etkilenerek yazılmış bir kitaptır. Cornelius Agrippa'nın bu kitabı erken modern dönemin okültistlerini geniş çapta etkiledi ve kitap Köln engizisyonu tarafından sapkınlık olarak kınandı.^[1]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Agrippa, 14 Eylül 1486'da Köln yakınlarındaki Nettersheim'da orta soylu bir ailede dünyaya geldi.^[2] Ailesinin birçok üyesi Habsburg Hanedanı'nın hizmetindeydi. Agrippa, magister artium derecesini aldığı 1499'dan 1502'ye (13-16 yaş) kadar Köln Üniversitesi'nde okudu.^[2] Köln Üniversitesi, Thomizm düşüncesinin merkezlerinden biriydi ve edebiyat fakültesi, baskın Thomistler ve Albertistler arasında bölünmüştü. Agrippa'nın okültizme olan ilgisinin bu Albertist etkiden kaynaklanmış olması muhtemeldir.^[3] Agrippa, Albert'in Spekulum'unu ilk okült çalışma metinlerinden biri olarak adlandırmıştır.^[3] Daha sonra, görünüşe göre okült ile ilgili gizli bir toplulukta yer aldığı Paris'te okudu.^[2]

1508'de Agrippa paralı asker olarak çalışmak için İspanya'ya gitti.^[2] Seyahatlerine Valensiya, Balear Adaları, Sardunya, Napoli, Avignon ve Lyon üzerinden devam etti.^[2] Kendisine Ritter ya da şövalye unvanını veren Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian'ın ordusunda yüzbaşı olarak görev yaptı.^[2]

Agrippa'nın akademik kariyeri 1509'da, Franche-Comté valisi Avusturyalı Margaret ve Besançon başpiskoposu ve Dole Üniversitesi şansölyesi Antoine de Vergy'nin himayesi altında başladı.^[3] Üniversitede İbranice bilgini Johann Reuchlin'in De verbo mirifico adlı eseri üzerine bir ders dizisi verme olanağı edindi.^[3] Dole Üniversitesi'nde çalıştığı sıralarda Agrippa kabalistik düşünceleri kullanarak kadınların üstünlüğünü göstermeyi amaçlayan De nobilitate et praecellentia foeminae sexus (Kadın cinsinin asaleti ve mükemmelliği üzerine) isimli eserini kaleme aldı.^[2]^[3] Kitap muhtemelen velinimeti olan Margaret'i etkileme amacını taşıyordu.^[3] Agrippa'nın dersleri ilgi gördü ve bu dersler sayesinde teoloji doktorası unvanını kazandı.^[2] Ancak, Fransisken başrahibi Jean Catilinet tarafından "Yahudileşmiş bir sapkın" olmakla suçlandı ve 1510'da Dôle'den ayrılmak zorunda kaldı.^[2]

1509-1510 kışında Agrippa Almanya'ya döndü ve Würzburg'da Hümanist Johannes Trithemius ile çalıştı.^[2] 8 Nisan 1510'da, De occulta philosophia'nın ("Okült Felsefe Üzerine") o sıralarda hala yayınlanmamış olan ilk taslağını, Agrippa'nın okült çalışmalarını gizli tutmasını tavsiye eden arkadaşı Trithemius'a adadı.^[2] Hollanda'ya giderek tekrar imparator Maximilian'ın emri altına girdi. 1510'da kral, Agrippa'yı diplomatik bir görevle İngiltere'ye gönderdi; burada, St Paul Katedrali'nin dekanı hümanist ve Platonist John Colet'in konuğu oldu ve burada Dole Üniversitesi'nden ayrılmasını sağlayan Catilinet'in kendisine yönelttiği suçlamalara yanıt verdi. (Expostulatio super Expositione sua in librum De verbo mirifico)^[2]^[4] Cevabında, "Ben bir Hristiyanım ama Yahudi Hahamları sevmem" yazarak, kendi Hristiyan inancının Yahudi düşüncesini takdir etmesiyle bağdaşmadığını savundu.^[2] Agrippa daha sonra Köln'e döndü ve üniversitenin ilahiyat fakültesinde münazaralara katıldı.^[2]

Agrippa, Maximilian'ı 1511'de İtalya'ya kadar takip etti ve bir ilahiyatçı olarak, Papa II. Julius tarafından çağrılan bir konseye karşı bazı kardinaller tarafından yönetilen ayrılıkçı Pisa konseyine (1512) katıldı. Yedi yıl boyunca kısmen Montferrat Markisi IX. William'ın, kısmen de Savoy Dükü III. Charles'in yanında asker olarak hizmet verdi; bu süreler boyunca muhtemelen teoloji ve tıp alanında kendini geliştirdi.^[4] Kuzey İtalya'da bulunduğu süre boyunca Agrippa, Agostino Ricci ve belki de Paolo Ricci ile temasa geçti ve filozoflar Marsilio Ficino ve Giovanni Pico della Mirandola'nın ve kabalistik eserleri inceledi.^[2] 1515'te Pavia Üniversitesi'nde Hermes Trismegistus'un Pimander'i üzerine ders verdi, ancak bu dersler Fransa Kralı I. Francis'in zaferleri nedeniyle aniden sona erdi.^[4]

1518'de destekleyicilerinden birinin veya birkaçının çabalarıyla Metz kasabasının avukatı ve hatibi konumunu kazandı. Dôle şehrinde olduğu gibi burada da kısa süre sonra düşünceleri rahiplerin görüşleriyle çatışmaya girdi: Özellikle cadı olarak suçlanan bir kadını savunması onu engizisyoncu Nicholas Savin ile bir tartışmaya soktu.^[4] Bunun sonucunda 1520'de görevinden ayrılarak şehri terk etti ve iki sene kalacağı Köln'e döndü.^[4] Daha sonra Cenevre ve Freiburg'da kısa bir süre hekimlik yaptı, ancak 1524'te I.Francis'in annesi Louise of Savoy'a hekim olarak atanması üzerine Lyon'a gitti.^[4] 1528'de bu görevinden de ayrıldı ve bu sıralarda VIII. Henry'nin Aragonlu Catherine'i boşamasının meşruluğu konusundaki anlaşmazlığa katılmaya davet edildi; ama o, Savoy düşesi ve Hollanda naibi Margaret tarafından yapılan bir teklifi tercih etti ve imparator V. Charles'in arşivcisi ve tarihçisi oldu.^[4]

Margaret'in 1530'da ölümü konumunu zayıflattı ve aynı zamanda bazı yazılarının yayınlanması düşmanlarında yeniden nefret uyandırdı; ancak Brüksel'de borç nedeniyle kısa bir hapis cezasına çarptırıldıktan sonra Köln ve Bonn'da, Köln başpiskoposu Hermann of Wied'in koruması altında yaşadı. Eserlerini yayınlayarak, De occulta philosophia'nın basımını durdurmaya çalışan Engizisyon'un düşmanlığını kazandığındı.^[4] Daha sonra Fransa'ya gitti ve burada kraliçe hakkında bazı küçük düşürücü sözler ettiği gerekçesiyle I. Francis tarafından tutuklandı; ama kısa bir süre sonra serbest bırakıldı ve 18 Şubat 1535'te Grenoble'da öldü.^[4] Agrippa üç kez evlenmişti ve geniş bir aileye sahipti.^[4]

Almanya, Fransa ve İtalya'daki gezici hayatı boyunca Agrippa ilahiyatçı, doktor, hukuk uzmanı ve asker olarak çalıştı. Agrippa bir süre, muhtemelen İtalya'da bir asker olarak, I. Maximilian'ın hizmetinde çalıştı, ancak zamanını esas olarak okült bilim çalışmalarına ve yaşamı boyunca onu çeşitli zulümlere maruz bırakan sorunlu teolojik hukuki sorunlara adadı; çoğunlukla yukarı tasvir edilen tarzlarla suçlandı: Hayatı boyunca bir sapkınlıktan başka tür sapkınlıklara varıncaya kadar birçok suçlamalara maruz kaldı.

Cadılık suçlamasıyla insanların zulme maruz kalmasına karşı olduğu bilinmesine rağmen, Agrippa'nın yaşamı boyunca büyüsel veya okült sanatlara ilgisi veya bu sanatlara uygulaması nedeniyle ciddi şekilde suçlandığına, çok daha az bir olasılıklıkla zulme uğradığına dair hiçbir kanıt yoktur.^[5] Elbette, olumsuz bir şekilde alıntı yapmak imkansızdır, ancak bugüne kadarki en iyi biyo-bibliyografik çalışma olan Nauert'in çalışmasında böyle bir zulme dair hiçbir belirti yoktur ve Van der Poel'in çeşitli suçlamaları dikkatli bir şekilde incelemesiyle bu suçlamaların tamamen başka teolojik sorunlara dayandığını gösterir.

Bazı araştırmacılara göre: "Daha 1525 gibi erken bir tarihte ve yine 1533 gibi geç bir tarihte (ölümünden iki yıl önce) Agrippa, antik çağdaki kaynaklarından çağdaş pratiğine kadar büyünün bütününü açık ve net bir şekilde reddetti. "Bazı yönler belirsizliğini koruyor, ancak bazıları bu reddedişin samimi olduğuna inanıyor(korkudan, parodi olarak veya başka bir şekilde değil).^[6] Yakın zamanda yapılan araştırmalar (aşağıda Lehrich, Nauert ve Van der Poel'de bulunduğu Ek Okumalar bölümüne bakınız) Agrippa'nın büyü pratiklerine karşı reddini ya da tanımamasının göründüğü gibi olmadığı konusunda hemfikirdir: Agrippa büyüyü hiçbir zaman bütünüyle reddetmedi, fakat Okült felsefe isimli eserindeki ilk el yazmalarını daha sonraki başka bir formla değiştirdi.

Okült Felsefenin Üçüncü Kitabında Agrippa şu sonuca varır:^[7]

“

Fakat daha hala gençken yazdığım ve üç geniş kitaptan oluşan Okült felsefe ismini verdiğim kitabım gençlik merakımın hatalarından ortaya çıkmıştır. Bugün artık çok daha fazla tedbirle doluyum ve bu sözümü geri almayla geri adım atmaya istekliyim. Geçmişte çok fazla zaman ve emek harcadım bu tür batıllara. Sonunda başkalarını bu yıkımdan kurtaracak kadar bilge biri haline geldim. Çünkü her kim olursa olsun ne hakikatle harekete geçer, ne de tanrının gücüyle; sadece kötü ruhların etkisiyle oluşan sözde kehanet ve kutsallıkla ilerleyen şeytanların aldatmalarıdır ortada olan. Büyüsel batıllar, şeytan çıkarmalar, efsunculuklar, başka satanik işler, putperestlik aldatmacaları, hayali böbürlenmeler ve fantazmalar, mucizeler yapabildiğini söyleyenlerin böbürlenmeleri, diyebilirim ki tüm bunlar Simon Magus, Jannes ve Jambres [musa karşısında büyü yapanlar] ile beraber sonsuz ateşin azabıyla cezalandırılacaklardır.

”

Öğrencisi Johann Weyer'in 1563 tarihli De praestigiis daemonum kitabına göre Agrippa, 1535'te Grenoble'da öldü.^[8] Augustin Calmet, Agrippa'nın ölümüne yakın anlarda köpeğinin Rhône Nehrine atladığını yazar; bu olayın etkisiyle bu köpeğin şeytan olduğuna dair düşünceler ortaya çıkmıştır.^[9]

Yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Agrippa belki de en çok kitapları ile tanınır. Kitaplarının eksik bir listesi aşağıdadır:

De incertitudine et vanitate scientiarum atque artium declamatio invectiva (Bilim ve Sanatın Belirsizliğine ve Kibirine Saldıran nutuk, 1526; Köln'de basılmıştır 1527), Bilimin üzücü durumuna karşı şüpheci bir hiciv. Pyrrhonik şüpheciliğin fideist tarzında yeniden canlandırılmasının önemli bir ürünü olan bu kitap, sonradan Montaigne, Descartes ve Goethe gibi düşünürler ve yazarlar üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır.^{[kaynak belirtilmeli]}
Declamatio de nobilitate et praecellentia foeminei sexus (Kadınların soyluluğu ve üstünlüğü üzerine söylev, 1529^[10]), kadınların teolojik ve ahlaki üstünlüğünü ilan eden bir kitaptır.^[11]
De occulta philosophia libri tres (Okült Felsefeye İlişkin Üç Kitap, Kitap 1, Paris 1531'de basılmıştır; Kitaplar 2-3, Köln'de 1533). Agrippa'nın birçok açıdan en önemli eseri olan okült ve büyüsel düşüncenin bu özeti, De vanitate'de önerilen şüpheciliğe bir çözüm arar. Kısacası, Agrippa, doğal dünyanın göksel ve ilahi olanla Neoplatonik katılım yoluyla birleştiği sentetik bir büyü vizyonunu savundu; öyle ki normalde yasal olan doğal büyü aslında nihai olarak Tanrı'dan kaynaklanan bir tür şeytani büyü tarafından doğrulanır. Bu yolla Agrippa, Hristiyan inancının tam bir doğrulamasında şüphecilik tarafından ortaya çıkan tüm epistemolojik sorunları çözebilecek bir büyü önerdi.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Lehrich, Christopher I. Şeytanların ve Meleklerin Dili. Leiden ve Boston: Brill, 2003:90-04-13574-X . Agrippa'nın okült düşüncesinin tek derinlemesine bilimsel çalışması.
Morley, Henry. "Cornelius Agrippa: Henry Cornelius Agrippa von Nettesheim'ın Hayatı" Cilt. Ben, Londra: Chapman & Hall, 1856.
Nauert, Charles G. Agrippa ve Rönesans Düşüncesinin Krizi. Urbana: Illinois Press Üniversitesi, 1965: ASIN B000BANHI6. İlk ciddi biyo-bibliyografik çalışma.
van der Poel, Marc. Cornelius Agrippa, Hümanist İlahiyatçı ve Beyanları. Leiden ve Boston: Brill, 1997:90-04-10756-8 . Agrippa'nın küçük nutuklarının ve De vanitate'in Neo-Latin bir filolog tarafından detaylı incelenmesi.
Yates, Frances A. Giordano Bruno ve Hermetik Gelenek . University of Chicago Press, 1964:0-226-95007-7 . Hermetizm bağlamında Agrippa'nın okült düşüncelerinin bilimsel bir özetini sunar.
McDonald, Grantley. 'Cornelius Agrippa'nın Aşk Okulu: Rönesans'ta Platon'un Sempozyumu Öğretimi', Geç Ortaçağ ve Erken Modern Avrupa'da Toplumsal Cinsiyet Uygulamaları, ed. Peter Sherlock ve Megan Cassidy-Welch (Turnhout: Brepols, 2008), s. 151-75. Agrippa'nın aşk konusundaki üniversite söylevlerinden birinin Neoplatonik ve Kabalistik bir bakış açısıyla incelenmesi. [1] 19 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Works by or about Heinrich Cornelius Agrippa at Internet Archive
Works by Heinrich Cornelius Agrippa at LibriVox (public domain audiobooks)
Compagni, Vittoria Perrone (18 Mart 2021). "Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim". Zalta, Edward N. (Ed.). Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Website devoted to Agrippa's Life
Writings of Agrippa 29 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Article in the Catholic Encyclopedia 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Online Galleries, History of Science Collections, University of Oklahoma Libraries 14 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. High resolution images of works by and/or portraits of Agrippa in .jpg and .tiff format.
Magische Werke 17 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – From the Harry Houdini Collection 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the Library of Congress
De occulta philosophia 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – From the Collections at the Library of Congress
De occulta philosophia. Book 4 17 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – From the Collections at the Library of Congress
Querelle | Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim 1 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Querelle.ca is a website devoted to the works of authors contributing to the pro-woman side of the querelle des femmes.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Bailey, Michael D., and Durrant, Jonathan. Historical Dictionary of Witchcraft. United Kingdom, Scarecrow Press, 2012.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Valente, Michaela "Agrippa, Heinrich Cornelius". In: Dictionary of Gnosis and Western Esotericism (Wouter J. Hanegraaff, ed.), pp. 4-8. Brill, 2006. 90-04-15231-8.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Goodrick-Clarke, Nicholas, The Western Esoteric Traditions', 2008, 0195320999, p. 55
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Agrippa Von Nettesheim, Henry Cornelius". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
^ The Oxford Companion to English Literature, 6th Edition. Edited by Margaret Drabble, Oxford University Press, 2000 Pp12
^ "(p.71)". Compilerpress.atfreeweb.com. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.
^ Tyson, Donald (1992). Three Books of Occult Philosophy. Llewellyn Publications. s. 706. ISBN 978-0875428321.
^ Weyer, Johann (date unknown). De praestigiis daemonum. Student of Agrippa.
^ Treatise on the Apparitions of Spirits and on Vampires or Revenants. 1751. s. 162. Agrippa had a demon who waited upon him in the shape of a dog. This dog, says Paulus Jovius, seeing his master about to expire, threw himself into the Rhone
^ "Gallica - Agrippa, Henri Corneille (1486-1535). Henrici Cornelii Agrippae De nobilitate et praecellentia foeminei sexus 1529" (Latince). Visualiseur.bnf.fr. 17 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.
^ "Agrippa: Declamatio de nobilitate & precellentia Fœminei sexus. (1529)". Esotericarchives.com. 13 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.

[1] Bailey, Michael D., and Durrant, Jonathan. Historical Dictionary of Witchcraft. United Kingdom, Scarecrow Press, 2012.

[valente-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Valente, Michaela "Agrippa, Heinrich Cornelius". In: Dictionary of Gnosis and Western Esotericism (Wouter J. Hanegraaff, ed.), pp. 4-8. Brill, 2006. 90-04-15231-8.

[twet55-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Goodrick-Clarke, Nicholas, The Western Esoteric Traditions', 2008, 0195320999, p. 55

[eb1911-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Agrippa Von Nettesheim, Henry Cornelius". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.

[5] The Oxford Companion to English Literature, 6th Edition. Edited by Margaret Drabble, Oxford University Press, 2000 Pp12

[6] "(p.71)". Compilerpress.atfreeweb.com. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.

[7] Tyson, Donald (1992). Three Books of Occult Philosophy. Llewellyn Publications. s. 706. ISBN 978-0875428321.

[weyer-8] Weyer, Johann (date unknown). De praestigiis daemonum. Student of Agrippa.

[9] Treatise on the Apparitions of Spirits and on Vampires or Revenants. 1751. s. 162. Agrippa had a demon who waited upon him in the shape of a dog. This dog, says Paulus Jovius, seeing his master about to expire, threw himself into the Rhone

[10] "Gallica - Agrippa, Henri Corneille (1486-1535). Henrici Cornelii Agrippae De nobilitate et praecellentia foeminei sexus 1529" (Latince). Visualiseur.bnf.fr. 17 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.

[11] "Agrippa: Declamatio de nobilitate & precellentia Fœminei sexus. (1529)". Esotericarchives.com. 13 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Heinrich Cornelius Agrippa nedir?, Heinrich Cornelius Agrippa anlamı nedir?, Heinrich Cornelius Agrippa ne demektir?