Hantılar

Hantılar
(Vogul Kavmi)
	Hanti adam. Tomsk, 2005.
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
	Hantıca , Rusça
Din
	Şamanizm, Ortodoks Kilisesi

Kantı veya Hantı (eski literatürde: Ostyaklar) kendilerince Kantı, Kande, Kantek (Kantı), tarihte Yugra olarak bilinen Rusya'ya bağlı Kantı–Mansı Otonom Okrug içinde yaşayan yerli halk. Mansiler ile birlikte yaşarlar. Hantıca ve Mansice Rusça ile birlikte resmi bir durum elde etmiştir. 2010 yılı Rusya nüfus sayımında,^[6] 30,943 kişi kendilerini Hantı(Kantı) olarak belirtmişlerdir. Onların, 26,694 kişi Tümen Oblastında, onun 17,128 kişi kadarı da Hantı–Mansi Özerk Okruğunda bulunmaktadır. 8,760 kişi ise Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda yaşamaktadır. Tomsk Oblastında 873 kişi, Komi Cumhuriyetinde ise 88 Hantı yaşamaktadır.^[7]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Hantılar Ugor kavimlerindendir. Komi-Zıryan dilinde yögra ('Kantı') demektir. Eski Rusçada geçen Ostyaklar da Kantılardan gelir. as-kho, Ob (as) akarsuyundan kişi manasına gelir.^[8]

Kantılar, 1440-1570 yılları arası bir Türk hanlığı olan Sibirya Kağanlığı içinde idiler.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Hantılar taygada genellikle avcılık, toplayıcılık ile geçimlerini sağlarlar.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2002 yılı sayımına göre Hantıların yerleşimlere göre nüfusları :^[9]

Hantı-Mansi Özerk Okrugu:

Hаntı-Mаnsiysk şehri — 2076
Kаzım köyü — 716
Russkinskаya köyü — 673
Surgut şehri — 568
Bеryоzоvо — 533
Nijnеvаrtоvsk şehri — 513
Kışik köyü — 435
Kоrliki köyü — 396
köy Pоlnоvаt — 394
Bеlоyarskiy — 362
köy Bоlçаrı — 346
şehir Lyantоr — 339
köy Ugut — 338
köy Tеgi — 324
köy Vаnzеvаt — 323
köy Kаyukоvа — 297
köy Kоndinskое — 294
köy Оktyabrskое — 290
köy Vаrеgаn — 283
köy Аgаn — 241
köy Şеrkаlı — 240
köy Lаryak — 208
şehir Nеftеyugаnsk — 200
köy İgrim — 192
köy Yuilsk — 184
köy Kоçеvаya — 181
köy Bоlşоy Аtlım — 177
köy Sıtоminо — 170
köy Nijnеsоrtımskiy — 156
köy Оhtеurе — 153
köy Lеmpinо — 143
şehir Nyagаn — 142
köy Tаurоvа — 140
köy Pеrеgryоbnое — 136
köy Priоbе — 124
köy Çеhlоmеy — 117
köy Sоgоm — 117
köy Mеjdurеçеnskiy — 116
köy Tаylаkоvа — 111
şehir Kоgаlım — 104
köy Аltаy — 101

Yamalo-Nenets Özerk Okrugu:

şehir Sаlеhаrd — 909
köy Muji — 722
köy Оvgоrt — 569
köy Şurışkаrı — 537
köy Kаtrоvоj — 454
köy Аksаrkа — 449
köy Lоphаri — 369
köy Gоrki — 367
köy Pitlyar — 358
köy Hаrsаim — 258
köy Аzоvı — 243
köy Yamgоrt — 216
köy Zеlyоnıy Yar — 215
şehir Lаbıtnаngi — 211
köy Pеlvоj — 174
köy Sаlеmаn — 169
köy Şçuçе — 166
köy Vоsyahоvо — 163
köy Pаnаеvsk — 139
köy Tiltim — 117
köy Ust-Vоykаrı — 112
köy Bеlоyarsk — 109
köy Tоvоpоgоl — 109
şehir Tаrkо-Sаlе — 103

Tоmskаya оblаst:

köy Аlеksаndrоvskое — 139
şehir Strеjеvоy — ?

Tyumеnskаya оblаst:

şehir Tyumеn — 324

Sаnkt-Pеtеrburg:

şehir Sаnkt-Pеtеrburg — 103

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года". 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Всероссийская перепись населения 2002 года". 2 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009.
^ Агентство Республики Казахстан по статистике. Перепись 2009. 1 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Национальный состав населения 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
^ "Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку". Государственный комитет статистики Украины. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2022.
^ "Перепись населения Республики Беларусь 2009 года. НАСЕЛЕНИЕ ПО НАЦИОНАЛЬНОСТИ И РОДНОМУ ЯЗЫКУ" (PDF). belstat.gov.by. 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gks.ru isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.
^ M. Vasmer, Etimologicheskii slovar russkogo yazyka, Vol. III (Moscow, 1971), p. 167.
^ http://std.gmcrоsstata.ru/wеbapi/оpеndatabasе?id=vpn2002_pеrt^{[ölü/kırık bağlantı]} Bаzа mikrоdаnnıh Vsеrоssiyskоy pеrеpisi nаsеlеniya 2002 gоdа

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hantı-Mansiysk şehrinin resmî sitesi12 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Rusya Araştırmaları Merkezi — Norveç, Rusya halklarını araştırma merkezi
Khants6 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Some pictures of Khants' bird and fishery traps
Kızılkitap: Hantılar25 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Survival International11 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ural halkları: Hantılar veya Ostyaklar24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[пер.2010-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года". 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.

[perepis-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f "Всероссийская перепись населения 2002 года". 2 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009.

[Каз2009-3] Агентство Республики Казахстан по статистике. Перепись 2009. 1 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Национальный состав населения 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

[4] "Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку". Государственный комитет статистики Украины. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2022.

[5] "Перепись населения Республики Беларусь 2009 года. НАСЕЛЕНИЕ ПО НАЦИОНАЛЬНОСТИ И РОДНОМУ ЯЗЫКУ" (PDF). belstat.gov.by. 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.

[gks.ru-6] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; gks.ru isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[7] "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.

[8] M. Vasmer, Etimologicheskii slovar russkogo yazyka, Vol. III (Moscow, 1971), p. 167.

[9] ttp://std.gmcrоsstata.ru/wеbapi/оpеndatabasе?id=vpn2002_pеrt^{[ölü/kırık bağlantı]} Bаzа mikrоdаnnıh Vsеrоssiyskоy pеrеpisi nаsеlеniya 2002 gоdа

[6]

[7]

[8]

[9]

g t d Rusya'nın federal bölümleri
Cumhuriyetler	Adige Altay Başkurdistan Buryatya Çeçenistan Çuvaşistan Dağıstan Hakasya İnguşetya Kabardino-Balkarya Karelya Kırım³ Komi Kalmukya Karaçay-Çerkesya Mari El Mordovya Kuzey Osetya-Alanya Saha Tataristan Tuva Udmurtya
Kraylar	Altay Habarovsk Kamçatka Krasnodar Krasnoyarsk Perm Primorskiy Stavropol Zabaykalskiy
Oblastlar	Amur Arhangelsk Astrahan Belgorod Bryansk Çelyabinsk İrkutsk İvanovo Kaliningrad Kaluga Kemerovo Kirov Kostroma Kurgan Kursk Leningrad Lipetsk Magadan Moskova Murmansk Nijniy Novgorod Novgorod Novosibirsk Omsk Orenburg Oryol Penza Pskov Rostov Ryazan Sahalin Samara Saratov Smolensk Sverdlovsk Tambov Tomsk Tula Tver Tümen Ulyanovsk Vladimir Volgograd Vologda Voronej Yaroslavl
Federal şehirler	Moskova Sankt-Peterburg Sivastopol³
Özerk oblastlar	Yahudi
Özerk okruglar	Çukotka Hantı-Mansi¹ Nenets² Yamalo-Nenets¹
¹Tümen Oblastı'na bağlıdır. ²Arhangelsk Oblastı'na bağlıdır. ³ Kırım'ın ve Sivastopol şehrinin durumu Mart 2014'ten bu yana Rusya ile Ukrayna arasında ihtilaftadır. Ukrayna Kırım'ın kendisinin özerk cumhuriyetlerinden biri, Sivastopol'u ise özel statülü şehir olarak tanımakta, diğer taraftan Rusya ise Kırım'ı kendi federal birimi, Sivastopol'u ise kendi federal şehri olarak tanımaktadır.

Hantılar nedir?, Hantılar anlamı nedir?, Hantılar ne demektir?