Celâyir Sultanlığı

Celâyir Sultanlığı
جلايريان
Jalāyīrīyān
Celayirîler
Celâyir Sultanlığı جلايريان ; Jalāyīrīyān; Celayirîler
1340-1432
	Tüm Krallıklar Kitabı tarafından Pers ve Saldania şehrine atfedilen bayrak muhtemelen Celayirlilere aitti
	Günümüzün Irak ve Irak-ı Acem'inde kurulmuş olan Yağla-Er/Yağlık-Er Oğulları Devleti ile komşularının haritası.
Başkent	Bağdat
Yaygın dil(ler)	Azerice Farsça Arapça
Hükûmet	Monarşi
• 1336-1356
• 1336-1356	Büyük Hasan
• 1424-1432	II. Hüseyin
Tarihçe
• Kuruluşu
• Kuruluşu	1340
• I. Uvays'in Tebriz'i geri alması	1357
• İç savaşı	1374-1382
• Timur İmparatorluğu tarafında yıkılması	1392-1404
• Karakoyunlular tarafında yenilmesi	1410
• Dağılışı	1432
Öncüller	Ardıllar
	İlhanlılar
Karakoyunlular
Büyük Timur İmparatorluğu

Celâyirîler,^[1] (Türkçe: Yağla-Er/Yağlık-Er Oğulları); 1330'larda bugünkü Irak ve İran topraklarında İlhanlılar Devletinde önemli mevkiye sahip olan Türkleşmiş^[2] Moğol Celayir boyunun önderi Büyük Hasan tarafından kurulmuş devlet.

İlhanlılar Devleti'nin dağılmasının ardından Büyük Hasan, Tebriz başta olmak üzere Azerbaycan bölgesinin hakimiyeti için Küçük Hasan ile savaşmış fakat yenilerek Irak istikametine çekilmek zorunda kalmış ve orada devletini kurmuştur.

Celayirîlerler Timur'un Beş Yıl Seferi karşısında Karakoyunlular ile birlikte Timur İmparatorluğuna karşı direnmiş ancak yenilerek Bağdat'ı kaybetmiştir. Ahmed, önce Osmanlı Devleti'ne ve sonra Mısır'a Memlûk Devleti'nin yanına sığınmıştır.

Ahmed, Timur'un ölümünün ardından 1405'te tekrar devleti kurmuş ve Tebriz'i geri almaya çalışmıştır. Fakat 1410'da Karakoyunlu sultanı Kara Yusuf tarafından yenilerek idam edilmiştir.

Celayirîlerin Sultanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük Hasan (1336 - 1356)
Şeyh I. Uveys (1356 - 1374)
Hasan (1374)
I. Hüseyin (1374 - 1382)
Bayazıd (Celayirî) (1382 - 1384)
Ahmed Celâyir (1382 - 1410)
Şah Veled (1410-1411)
Mahmud (Celayirî) (1411-1415)
II. Uvays (1415-1421)
Muhammed (1421-1422)
II. Mahmud (1422-1424)
II. Hüseyin (1424-1432)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Ürekli, Muzaffer (1993). CELYİRLİLER (PDF). 7. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi. ss. 64-65. ISBN 978-9-7538-9434-0.
^ GÖKÇEK, Mehmet Fatih (30 Ekim 2015). "Avnî'nin Târîh-i Feth-i Kalʻa-ı Bağdâd an-Yed-i Sultân Murâd Hân-ı Râbi' İbn Sultân Ahmed Hân İsimli Kasidesi". Mavi Atlas. 0 (5): 1. doi:10.18795/ma.78493. ISSN 2148-5232.

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Öztuna, Yılmaz, (1996) Hanedanlar ve Devletler Cilt: 1, Ankara:Kültür Bakanlığı,

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Online "Encyclopedia Iranica" websitesi "Jalayerids" maddesi 16 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[Celâyir-1] Ürekli, Muzaffer (1993). CELYİRLİLER (PDF). 7. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi. ss. 64-65. ISBN 978-9-7538-9434-0.

[2] GÖKÇEK, Mehmet Fatih (30 Ekim 2015). "Avnî'nin Târîh-i Feth-i Kalʻa-ı Bağdâd an-Yed-i Sultân Murâd Hân-ı Râbi' İbn Sultân Ahmed Hân İsimli Kasidesi". Mavi Atlas. 0 (5): 1. doi:10.18795/ma.78493. ISSN 2148-5232.

[1]

[2]

g t d İlhanlı hükümdarları
İlhanlılar	Hülagû Han (1256–1265) • Abaka Han (1265–1282) • Ahmed Teküder (1282–1284) • Argun Han (1284–1291) • Geyhatu Han (1291–1295) • Baydu Han (1295) • Gazan Han (1295–1304) • Olcaytu (1304–1316) • Ebu Said Bahadır (1316–1335)
Börçigin	Arpa Han (1335–1336)
İlhanlılar	Musa Han (1336)
İlhanlılar (Celayir Sultanlığı)	Muhammed Han (1336–1338) • Cihan Timur (1339–1340)
İlhanlılar (Çobanoğulları)	Satıbey Hatun (1338–1339) • Süleyman Han (1339–1343) • II. Gazan Han (1356–1357)
Bilinmeyen (Çobanoğulları)	Anuşirvan (1344–1356)
Börçigin	Toga Timur Han (1335–1353) • Lokman Han (1353–1388)

Celayirliler nedir?, Celayirliler anlamı nedir?, Celayirliler ne demektir?