Basilosaurus

*Basilosaurus*
Yaşadığı dönem aralığı: 40-35 myö
Bartoniyen-Oligosen^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Basilosaurus; Yaşadığı dönem aralığı: 40-35 myö; Bartoniyen-Oligosen PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	Basilosaurus isis'in montelenmiş iskeleti, Museum d'Histoire Naturelle de Nantes, Fransa
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Cetacea
Familya:	†Basilosauridae
Alt familya:	†Basilosaurinae
Cins:	†Basilosaurus; Harlan, 1834
Türler
	B. cetoides (tip tür); Owen, 1839 B. isis; Andrews, 1904 B. drazindai ?; Gingerich vd. 1997
Sinonimler
	Alabamornis (Abel 1906); Hydrarchos (Koch, 1845); Zeuglodon (Owen, 1939);

Basilosaurus ("kral kertenkele"), küçük arka ayaklara sahip bir Orta Eosen arkaik balinasıdır. Modern balinalarınki gibi küçük pelvis, omur sütununa olan bağlantısını kaybetmiştir. Ön ayakları da küçüktür ve sadece dalgalı yüzmenin kontrolünde işlev görebilirdi. Bu yüzden, Basilosaurus, bir balina kuyruğuna sahip olmalıdır ve kendisi ile birlikte modern deniz memelilerinin hareket tarzı nihayet evrimleşmişti.^[2] Basilosaurus fosilleri; ABD, Fas, Pakistan, Ürdün, Tunus ve Mısır'da bulundu.^[1]

Morfoloji ve yaşam şekli[değiştir | kaynağı değiştir]

Basilosaurus, muhtemelen sığ tropikal denizlerde balıklarla ve diğer deniz canlılarıyla beslenen bir devdi. Modern balinaların aksine, basilosaurların esnek bir dirseği vardı. Fosil kafataslarında gözlenen dişlerdeki aşınma, Basilosaurus'un büyük hayvanları avladığını gösterir.^[3]

Basilosaurus, 20 metreden fazla uzunluğa sahipti ve kafatası yaklaşık 1.5 metre uzunluğundaydı.^[3]^[4] Modern balinalardan farklı olarak küçücük kafası ve uzun, ince gövdesi nedeniyle klasik bir deniz yılanına benziyor olmalıydı. Bu onun tuhaf adını açıklar: 'saurus' son eki bir sürüngen anlamına gelir ve kalıntılarının başlangıçta bir deniz yılanına ait olduğu düşünülmüştür. Alt ekstremite ve ayak bileği büyük ölçüde kaynaştı. Bu arka bacak yüzmede işe yaramazdı ama çiftleşme rehberi olarak kullanılmış olabilir. Baş nispeten küçüktür ve dişler tarak benzeri küçük sivri uçlara sahiptir. Basilosaurus'un çağdaşı, modern balinaların daha olası atası ve daha yunus benzeri olan Dorudon'dur.^[5]

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Basilosaurus, bilinen Eosen archaeocet balinaların en büyüğüdür. Aynı zamanda, sürüngen olduğunu düşünen Harlan (1834) tarafından isimlendirilen ve tanımlanan ilk archaeocettir. Tip türü, B. cetoides, adını ilk kez Zeuglodon cetoides (Euglodon, Basilosaurus'un küçük eşanlamlısıdır) olarak adlandıran Owen (1839) tarafından verilmiştir. Harlan'ın orijinal Basilosaurus örneği Louisiana'nın Yazoo Clay oluşumundan (Körfez Kıyısı evreleri bağlamında Jackson) geldi ve 39.4-36 milyon yıl önce kalibre edilen Priaboniyen geç Eosen yaşındaydı. Basilosaurus cetoides, osteolojik olarak en iyi bilinen achaeocetlerden biridir. Cinsin ikinci bir türü olan B. isis, Andrews'de Beadnell tarafından tanımlanmıştır. Mısır'dan en son Bartoniyen alçak deniz standında biriken tortularda iyi bilinmektedir (En son orta Eosen: 39.6-39.4).^[6]

Gingerich vd. (1979)'ne göre:

Sınıf Mammalia
- Takım Cetacea^[a]
  - Familya Basilosauridae
    - Cins Basilisaurus

Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış sistematik[değiştir | kaynağı değiştir]

Spaulding vd. (2009) tarafından oluşturulmuş kladogram.^[7]

Cetancodontamorpha

	†Entelodontidae

	†Andrewsarchus

Whippomorpha

Hippopotamoidea

	†Anthracotheriidae

	Hippopotamidae

†Basilosaurus

	Odontoceti

	Mysticeti

Basilosaurinae iç sistematiği[değiştir | kaynağı değiştir]

†Basilosaurinae

	†Basilosaurus

	†Basiloterus

	†Eocetus

†Platyosphys

†Basilotritus

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Güncel olarak balinalar (cetacea), çift toynaklılar (artiodactyla) içinde su aygırlarının kardeş grubu bir infra takım olarak sınıflandırılır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Basilosaurus". paleobiodb.org. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
^ The Origin and Evolution of Mammals. By T S Kemp (2005) sf. 265
^ ^a ^b Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life. American Museum of Natural History. New York, N.Y.: DK Publishing in association with the American Museum of Natural History. 2008. s. 275. ISBN 978-0-7566-3836-8. OCLC 181602635.
^ "Basilosaurus | fossil mammal genus". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
^ M.J. Benton Vertebrate palaeontology (2015) sf. 373
^ Philip D. Gingerich, Muhammad Arif, M. Akram Bhatti, Mohammad Anwar & Willian J. Sanders (1 Eylül 1979). "Basilosaurus drazindai and Basiloterus hussaini, New Archaeoceti (Mammalia, Cetacea) from the Middle Eocene Drazinda Formation, with a Revised Interpretation of Ages of Whale-Bearing Strata in the Kirthar Group of the Sulaiman Range, Punjab (Pakistan)". 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
^ Spaulding, Michelle; O'Leary, Maureen A.; Gatesy, John (23 Eylül 2009). "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLOS ONE (İngilizce). 4 (9): e7062. doi:10.1371/journal.pone.0007062. ISSN 1932-6203. PMC 2740860 $2. PMID 19774069. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Kemp, T. S. (2005). The origin and evolution of mammals. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-154517-7. OCLC 232311794. 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
Benton, M. J. (2015). Vertebrate palaeontology. Fourth edition. John Sibbick. West Sussex, England. ISBN 978-1-118-40763-9. OCLC 889316918.

Tarih öncesi balina ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[7] Güncel olarak balinalar (cetacea), çift toynaklılar (artiodactyla) içinde su aygırlarının kardeş grubu bir infra takım olarak sınıflandırılır.

[pbdb-1] "Basilosaurus". paleobiodb.org. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.

[tkemp-2] The Origin and Evolution of Mammals. By T S Kemp (2005) sf. 265

[:0-3] Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life. American Museum of Natural History. New York, N.Y.: DK Publishing in association with the American Museum of Natural History. 2008. s. 275. ISBN 978-0-7566-3836-8. OCLC 181602635.

[4] "Basilosaurus | fossil mammal genus". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.

[5] M.J. Benton Vertebrate palaeontology (2015) sf. 373

[6] Philip D. Gingerich, Muhammad Arif, M. Akram Bhatti, Mohammad Anwar & Willian J. Sanders (1 Eylül 1979). "Basilosaurus drazindai and Basiloterus hussaini, New Archaeoceti (Mammalia, Cetacea) from the Middle Eocene Drazinda Formation, with a Revised Interpretation of Ages of Whale-Bearing Strata in the Kirthar Group of the Sulaiman Range, Punjab (Pakistan)". 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.

[8] Spaulding, Michelle; O'Leary, Maureen A.; Gatesy, John (23 Eylül 2009). "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLOS ONE (İngilizce). 4 (9): e7062. doi:10.1371/journal.pone.0007062. ISSN 1932-6203. PMC 2740860 $2. PMID 19774069. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

Basilosaurus nedir?, Basilosaurus anlamı nedir?, Basilosaurus ne demektir?