Hocalı soykırımı anıtları ve eserleri

Hocalı soykırımı anıtları ve eserleri, Dünyanın farklı bölgelerinde, 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Hocalı kasabasında, Ermeni silahlı kuvvetleri ve BDT 366. alayı tarafından (çoğunluğu sivil olan ama aynı zamanda silahlı birliklerden de oluşmaktadır) Hocalı katliamının Azerbaycanlı kurbanlarına adanan anıtlar bulunmaktadır.

Almanya[değiştir | kaynağı değiştir]

Hocalı Katliamı Anıtı, Almanya'nın Steglitz-Zehlendorf kentindeki Gottfried Benn Kütüphanesi yakınında bulunan Hocalı Katliamı kurbanlarına adanmış halka açık bir anıt bulunmaktadır.^[1]

Anıtın açılışı Ermeni diasporasının protestosu üzerine ertelendi . Almanya Dışişleri Bakanlığı'na çağrılan Azerbaycan'ın Almanya Büyükelçisi Parviz Shahbazov, anıtın "belirli bir ülkeye yönelik olmadığını", ancak "bu tür olayların bir daha olmasını önlemek için savaşa, barış ve halklar arasında daha iyi ilişkilere karşı" olduğunu açıkladı.^[1]

Avustralya[değiştir | kaynağı değiştir]

Melbourne kentinde "Ana Feryadı" isimli bir anıt 2018 yılında bir tören ile açılmıştır

Ana Feryadı Anıtı'nda ilk oladak Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve devlet erkanının katılımıyla resmi tören düzenlendi. Resmi törenin ardından anıt halkın ziyaretine açıldı.

Açılış töreninde Azerbaycan bayrakları ve posterlerle anıtı ziyaret eden halk anıta karanfiller bıraktı. Katliamdan kurtulmayı başaran Hocalı vatandaşları ve hayatını kaybedenlerin yakınları da anıtı ziyaret etmişlerdir. Şehit yakınları ve vatandaşlardan bazıları dualar okumuştur.

Ayrıca Avustralya'da birçok kez Hocalı töreni düzenlenmiştir

Azerbaycan[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin başkenti Bakü'de "Şah İsmail Hatay" metro istasyonunun yanına, Aslan, Teymur ve Mahmud Rüstemov'un yonttuğu 8.6 metre uzunluğundaki Hocalı katliam anıtı bulunmaktadır. Açılış töreni, trajedinin 16. yıldönümü olan 26 Şubat 2008'de gerçekleşti.^[2]^[3]

Bosna Hersek[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2012'de, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kızı ve "Hocalı'nın Adaleti" kampanyasını da başlatan Leyla Aliyeva'nın çabalarıyla Saraybosna'da katliam kurbanları için bir anıtın açılışı gerçekleştirildi^[4]

Hollanda[değiştir | kaynağı değiştir]

Lahey Kamperfoeliestraat Parkı'ndaki Hocalı katliamı anıtı, Hollanda-Azeri-Türk Kültür Derneği'nin girişimiyle ve Azerbaycan Yurtdışında Yaşayan Azerilerle Çalışma Devlet Komitesi'nin desteğiyle 24 Şubat 2008'de açıldı. Açılış törenini Azerbaycan'ın Hollanda büyükelçisi yönetti. Anıt, Azerbaycan'ın Yurtdışında Yaşayan Azerilerle Çalışma Devlet Komitesi'nin bir temsilcisinin ifadesiyle, bebeğini "Ermeni haydutlarından korumak için" başının üstünde kaldıran bir annenin resmini gösteriyor. Mermerden yapılmış yapı yaklaşık iki metre yüksekliğindedir. 30 yıllığına kiralanan geniş bir alanda bulunan anıtın etrafına büyük bir çiçek bahçesi planlandı.^[5]

Ayrıca Hollanda'ya soykırımı tanıma çağrısı yapılsa da Hollanda'dan herhangi bir cevap gelmemiştir.^[6]

İsrail[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2016'da Haydar Aliyev Vakfı'nın (Azerbaycan'ın başbayanı Mehriban liderliğindeki) Haydar Aliyev Vakfı'nın desteği ve Azerbaycan-İsrail Uluslararası Derneği'nin (AZIZ) çabalarıyla "Hocalı için adalet" kampanyasına dayanarak soykırımın kurbanları anısına Chaim Weizmann ormanında bir anma bahçesi açıldı.^[7]

Meksika[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 2012'de Mexico City'deki Tlaxcoaque meydanında bir anıt açıldı ve meydanın adı Plaza Tlaxcoaque Jodyali olarak değiştirildi.^[8] Ancak parkta bulunan dönemin cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in heykeli ve Meksika'nın Hocalı Soykırımını Katliam olarak nitelendirmesine rağmen soykırım olarak geçmesi tartışmalara neden olmuştur, bunun sonucunda Haydar Aliyev heykeli kaldırıldı ve Soykırım yazısı Katliam olarak değiştirildi.^[9]^[10]

Türkiye[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk anıt başkent Ankara'nın Keçiören belediyesine 2011 yılında inşa edildi.^[11]^[12] Türkiye'de; Isparta, Adana, Uşak ve Çanakkale belediyeleri de Hocalı katliamı kurbanları için anıt yapılması önerisini onayladı.^[13]^[14]^[15]^[16] Şubat 2014'te Uşak'ta Hocalı katliamı kurbanları anıtının açılış töreni yapıldı.^[17]^[18] 23 Nisan 2015 tarihinde İzmit'te başka bir anıtın açılışı yapıldı.^[19] 2016 yılında Denizli'de Hocalı Anıtı inşa edildi.^[20] 2018 yılında Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinde Azerbaycan parkı ve bir anıt daha açılmıştır.

Hocalı Soykırımı anıtı bulunan Türkiye illeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Adana
Ankara
Aydın
Çanakkale
Denizli
İstanbul
İzmir
Isparta
Kahramanmaraş
Kayseri
Kocaeli
Kütahya
Sakarya
Samsun
Şanlıurfa
Tekirdağ
Uşak

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Interview with Salehab Mammadov 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
^ "К годовщине Ходжалы в Баку будет открыт обновленный памятник "Ана Харайи"". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
^ "New memorial to Khojaly tragedy to be erected in Baku". 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
^ В Боснии и Герцеговине будет открыт памятник жертвам Ходжалинского геноцида. 1news.az (Rusça). 25 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2012.
^ Monument to Khojaly victims to open in Hague
^ "Million signatures of Netherlands' citizens sent to county's parliament on recognition of Khojaly Genocide (PHOTO)". Trend News Agency. 19 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2012.
^ "Garden opened in Israel in honor of victims of Khojaly". vestnikkavkaza.net. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
^ В Мехико возведен памятник жертвам Ходжалы – ФОТО. 1news.az (Rusça). 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.
^ "Mexico City Removes Aliyev Statue". 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
^ Kucera, Joshua (30 Ocak 2013). "How Azerbaijan Botched Its Effort To Win Friends in Mexico". Slate Magazine (İngilizce). 18 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
^ "Monument in memory of Khojaly victims to be erected in Ankara city municipality – Today.az". 27 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
^ "Commemorative events on 16th anniversary of Khojaly tragedy to be held in 60 cities – Today.az". 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
^ В одном из городов Турции будет воздвигнут памятник жертвам Ходжалинского геноцида. 1news.az (Rusça). 10 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.
^ В Адане будет установлен памятник жертвам Ходжалинского геноцида. 1news.az (Rusça). 14 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.
^ В Чанагкале планируется установить памятник жертвам Ходжалы. 1news.az (Rusça). 20 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.
^ "Monument to victims of Khojaly genocide to be erected in Turkish Isparta". news.az. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2011.
^ Sh. Nazarli. В Турции установлен памятник жертвам Ходжалинского геноцида 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // SalamNews. February 24, 2014
^ Türkiyənin Uşak şəhərində Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə ucaldılmış abidənin açılışı olub 1 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. // Gun.az. February 19, 2014
^ Khojaly Genocide Memorial Opening in İzmit 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Vesti.az. 23 April 2015.
^ "Denizli'de, Hocalı katliamı anıtı açıldı". 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[ulu-1] Interview with Salehab Mammadov 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)

[2] "К годовщине Ходжалы в Баку будет открыт обновленный памятник "Ана Харайи"". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.

[3] "New memorial to Khojaly tragedy to be erected in Baku". 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.

[4] В Боснии и Герцеговине будет открыт памятник жертвам Ходжалинского геноцида. 1news.az (Rusça). 25 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2012.

[5] Monument to Khojaly victims to open in Hague

[6] "Million signatures of Netherlands' citizens sent to county's parliament on recognition of Khojaly Genocide (PHOTO)". Trend News Agency. 19 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2012.

[7] "Garden opened in Israel in honor of victims of Khojaly". vestnikkavkaza.net. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.

[8] В Мехико возведен памятник жертвам Ходжалы – ФОТО. 1news.az (Rusça). 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.

[9] "Mexico City Removes Aliyev Statue". 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.

[:0-10] Kucera, Joshua (30 Ocak 2013). "How Azerbaijan Botched Its Effort To Win Friends in Mexico". Slate Magazine (İngilizce). 18 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.

[11] "Monument in memory of Khojaly victims to be erected in Ankara city municipality – Today.az". 27 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.

[12] "Commemorative events on 16th anniversary of Khojaly tragedy to be held in 60 cities – Today.az". 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.

[13] В одном из городов Турции будет воздвигнут памятник жертвам Ходжалинского геноцида. 1news.az (Rusça). 10 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.

[14] В Адане будет установлен памятник жертвам Ходжалинского геноцида. 1news.az (Rusça). 14 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.

[15] В Чанагкале планируется установить памятник жертвам Ходжалы. 1news.az (Rusça). 20 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.

[16] "Monument to victims of Khojaly genocide to be erected in Turkish Isparta". news.az. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2011.

[17] Sh. Nazarli. В Турции установлен памятник жертвам Ходжалинского геноцида 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // SalamNews. February 24, 2014

[18] Türkiyənin Uşak şəhərində Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə ucaldılmış abidənin açılışı olub 1 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. // Gun.az. February 19, 2014

[19] Khojaly Genocide Memorial Opening in İzmit 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Vesti.az. 23 April 2015.

[20] "Denizli'de, Hocalı katliamı anıtı açıldı". 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Hocalı soykırımı anıtları ve eserleri nedir?, Hocalı soykırımı anıtları ve eserleri anlamı nedir?, Hocalı soykırımı anıtları ve eserleri ne demektir?