Apollo Projesi

Apollo programı
Ülke	ABD
Organizasyon	NASA
Amaç	Mürettebatlı ay inişi
Durum	Tamamlandı
Program geçmişi
Maliyet	25,4 milyar dolar (1973);
Süre	1961–1972
İlk uçuş	SA-1; 27 Ekim 1961;
İlk mürettebatlı uçuş	Apollo 7; 11 Ekim 1968;
Son uçuş	Apollo 17; 19 Aralık 1972;
Başarılar	32
Başarısızlıklar	2 (Apollo 1 and 13)
Kısmi başarısızlıklar	1 (Apollo 6)
Fırlatma yeri	Cape Kennedy LC-34; Kennedy Uzay Merkezi; White Sands;
Araç bilgisi
Mürettebatlı uzay aracı	Apollo CSM; Apollo LM;
Fırlatma aracı	Little Joe II; Saturn I; Saturn IB; Saturn V;

Apollo Projesi, NASA tarafından gerçekleştirilen insanlı Ay yolculuğu projesi. Gemini Projesi'nden sonraki proje olmakla birlikte Uzay Yarışı ve Soğuk Savaş, Apollo Projesi aşamasına gelinmesinde etkili olmuştur. Proje, Apollo uzay araçları ve Saturn V ile 1961 ile 1975 yılları arasına uygulandı. Apollo Projesi, adını Yunan tanrısı Apollon’dan almıştır.

Apollo uzay gemileri 3 kişilik bir kabin, bir füze ve özitmeli bir kapsülden oluşuyordu. Füze, fırlatma ve manevra amaçlı; kapsül, uzay gemisi ile Ay yüzeyi arasındaki ilişkiyi sağlayabilme amaçlıydı. (Önce uzay gemisi fırlatılarak Ay yörüngesine yerleştirilir, sonra 3 astronottan ikisi kapsüle geçerek Ay yüzeyine bu kapsülün geri itmeli fren sistemi sayesinde Ay'a iner. Görevleri bitince de yörüngede bekleyen uzay gemisine geri dönerler.)

NASA, Ay'a insanlı gemi göndermeden önce insansız Orbiter, Ranger ve Surveyor araçlarını gönderdi. Bunlar yardımı ile Ay'ın yüzeyinde Apollo'nun inişi için uygun yer arandı.

Ay yüzeyine inmeden önce Apollo Projesi'nde görev alanların insan yaşamına gelecek zararı en aza indirgemek amacıyla planladığı bir dizi uçuş sırasında 4 ayrı plan düşünülmüştü:

Doğrudan Yükseliş: Bu plana göre uzay gemisi doğrudan Ay’a fırlatılacaktı ve tüm uzay aracının yapacağı tek iş Ay’a önce inip sonra kalkmak olacaktı. Bu işlem için dönemin en güçlü roketi Nova^{[kaynak belirtilmeli]} roketinden daha güçlü bir rokete gereksinim vardı.

Dünya Yörüngesinde Buluşma: Bu plan; biri uzay gemisini, öteki de yakıtı barındıran iki Saturn V roketinin fırlatma işlemini gerektiriyordu. Uzay gemisi Dünya yörüngesine yerleşecek ve yeterli yakıtla doldurularak Ay’a gidip gelecekti. Yeniden tüm uzay aracı Ay yüzeyine oturacaktı.

Ay Yüzeyinde Buluşma: Bu plan ise, biri itici yakıtı taşıyan ve Ay’a iniş yapacak olan insansız araç ile onu bir süre sonra izleyecek olan insanlı iki uzay gemisinden oluşuyordu. İtici yakıt, insanlı araç Dünya’ya dönmeden insansız araçtan insanlı araca aktarılacaktı.

Ay Yörüngesinde Buluşma: Bu plan seçilen plan olmuştur. Plana göre uzay aracı Komuta Modülü, Hizmet Modülü ve Ay Örümceği'nden oluşuyordu. Komuta Modülü ve Hizmet Modülü üç astronotun 5 günlük Ay yolculuğu için gerekli yaşamsal sistemleri ve araç atmosfere geri dönerken gerekecek olan ısı kalkanını barındırıyordu. Ay Örümceği, ana parçadan Ay yörüngesinde ayrılacak ve iki astronotu Ay yüzeyine iniş için taşıyacaktı. En sonda da Komuta Modülü ile Hizmet Modülü dönecekti. Atmosfere girerken Hizmet Modülü de terk edilecek ve böylelikle Dünya'ya geri dönen tek parça Komuta Modülü olacaktı.

Tüm planları birbiriyle karşılaştırdığımızda Ay Yörüngesinde Buluşma planı uzay aracının yalnızca ufak bir bölümünün Ay’a inişi nedeniyle geri dönüş yolculuğu için fırlatılması gereken kütleyi en aza indiriyordu. Geri fırlatılacak kütle, iniş motoru ve iniş vitesinin de Ay yüzeyinde bırakılmasıyla daha da aza indirgenmiştir.

Projenin uygulanışı boyunca elde edilen birçok başarıya karşın 2 büyük başarısızlık yaşandı. İlki Apollo 1’in fırlatılış provası sırasında 3 astronotun(Gus Grissom, Edward Higgins White ve Roger Chaffee) ölümü, ikincisi ise Apollo 13’ün patlama geçirmesiydi. Bu felaket proje mühendislerinin, uçuş denetçilerinin ve ekip üyelerinin çabaları sayesinde astronotlara bir şey olmadan atlatıldı.

İlk önemli adım 21 Aralık 1968'de fırlatılan Apollo 8'in Ay'ın yörüngesine oturtulması ve Ay çevresinde 10 kez dönmesiyle atıldı. 3 Mart 1969'da Apollo 9 ile Ay'a inmede kullanılacak Ay Örümceği denendi. Apollo'nun ana gövdesinden bir tünelle Ay Örümceği'ne geçilerek ilk kez araç dışına çıkmadan bir araçtan diğerine aktarma yapıldı.

Apollo Projesi'nin en büyük başarısını Apollo 11 gerçekleştirdi. 16 Temmuz 1969'da Cape Kennedy uzay üssünden fırlatılan Apollo 11'in içindeki astronotlardan Neil Armstrong ve Edwin Aldrin 20 Temmuz'da Eagle adlı Ay Örümceği'ne geçtiler ve 21 Temmuz'da sabahın erken saatlerinde Ay'a ayak bastılar. 14 Kasım 1969'da fırlatılan Apollo 12 ile 19 Kasım'da Ay'a 2. kez insan indirme başarısı sağlandı. Apollo 13 Ay yolundayken bir patlama geçirdi ve aracın büyük bölümü parçalandı. Astronotlar güçlükle Dünya'ya geri dönebildiler ve böylece bir felaket atlatılmış oldu. Apollo 15 astronotları uzay aracı ile birlikte götürülen Ay Taşıtı ile Ay yüzeyinde dolaşarak geniş ölçüde örnek topladılar. Apollo 16, yaklaşık 100 kg ağırlığında bir Ay taşı getirdi. Apollo 17 ise 1972 yılının aralığında son Ay seferini gerçekleştirdi.

İnsanlı yolculuklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Görev	Fırlatma Roketi	Fırlatma Aracı	Komutan	Başpilot	Pilot	Komuta-Hizmet Modülü Adı	Ay Örümceği Adı	Fırlatma Tarihi	Fırlatma Zamanı	Görevdeki Süresi
Apollo 1	Saturn IB	AS-204	Grissom	White	Chaffee	-	Ay Örümceği yok	21 Şubat 1967 (Planlanan Tarih)	-	-
Fırlatılamadı. 27 Ocak 1967'de Gus Grissom, Edward White ve Roger Chaffee bir deneme sırasında fırlatma platformunda çıkan yangın sonucunda yaşamlarını yitirdiler.
Görev	Fırlatma Roketi	Fırlatma Aracı	Komutan	Komuta-Hizmet Modülü Pilotu	Ay Örümceği Pilotu	Komuta Modülü Adı	Ay Örümceği Adı	Fırlatma Tarihi	Fırlatma Zamanı	Görevdeki Süresi
Apollo 7	Saturn IB	AS-205	Schirra	Eisele	Cunningham	-	Ay Örümceği yok	11 Ekim 1968	15.02 GMT	10gün 20sa 09dk 03sn
Apollo'nun ve Saturn IB'nin insanlı ilk uzay yolculuğu.
Apollo 8	Saturn V	AS-503	Borman	Lovell	Anders	-	Ay Örümceği yok	21 Aralık 1968	12.51 GMT	06gün 03sa 00dk 42sn
Ay çevresinde insanlı ilk uçuş ve Saturn V'in insanlı ilk uzay yolculuğu.
Apollo 9	Saturn V	AS-504	McDivitt	Scott	Schweickart	Gumdrop	Spider	3 Mart 1969	16.00 GMT	10gün 01sa 00dk 54sn
Ay Örümceği'yle insanlı ilk uzay yolculuğu.
Apollo 10	Saturn V	AS-505	Stafford	Young	Cernan	Charlie Brown	Snoopy	18 Mayıs 1969	16.49 GMT	08gün 00sa 03dk 23sn
Ay Örümceği'yle Ay çevresinde ilk uzay yolculuğu.
Apollo 11	Saturn V	AS-506	Armstrong	Collins	Aldrin	Columbia	Eagle	16 Temmuz 1969	13.32 GMT	08gün 03sa 18dk 35sn
Ay'a ilk kez ayak basılması. 20 Temmuz.
Apollo 12	Saturn V	AS-507	Conrad	Gordon	Bean	Yankee Clipper	Intrepid	14 Kasım 1969	16.22 GMT	10gün 04sa 36dk 24sn

Apollo 13	Saturn V	AS-508	Lovell	Swigert	Haise	Odyssey	Aquarius	11 Nisan 1970	19.13 GMT	05gün 22sa 54dk 41sn
Oksijen tankının yolculuk sırasında patlamasıyla görev iptal edildi. İlk ve -2007 itibarıyla- tek yörüngeye girmeden insanlı Ay yolculuğu.
Apollo 14	Saturn V	AS-509	Shepard	Roosa	Mitchell	Kitty Hawk	Antares	31 Ocak 1971	21.03 GMT	09gün 00sa 01dk 58sn
Merkür-Redstone 3'ün astronotu Alan Shepard'ın Ay'da ilk kez golf oynaması.
Apollo 15	Saturn V	AS-510	Scott	Worden	Irwin	Endeavour	Falcon	26 Temmuz 1971	13.34 GMT	12gün 07sa 11dk 53sn
İlk kez Ay Taşıtının kullanılması.
Apollo 16	Saturn V	AS-511	Young	Mattingly	Duke	Casper	Orion	16 Nisan 1972	17.54 GMT	11gün 01sa 51dk 05sn
Ay'ın yüksek bölgelerine ilk kez iniş.
Apollo 17	Saturn V	AS-512	Cernan	Evans	Schmitt	America	Challenger	7 Aralık 1972	05.33 GMT	12gün 13sa 51dk 59sn
Apollo'nun son Ay yolculuğu, gece fırlatılan ilk uzay aracı.^{[kaynak belirtilmeli]}

İptal edilen görevler[değiştir | kaynağı değiştir]

Görev adı	Komutan	Apollo Komuta-Hizmet Modülü Pilotu	Ay Örümceği Pilotu	Görev Tarihi	İptal edilme tarihi
Apollo 18	Gordon	Brand	Schmitt	Temmuz 1972	2 Eylül 1970
Bütçe kesintisi
Apollo 19	Haise	Pogue	Carr	Şubat 1973	2 Eylül 1970
Bütçe kesintisi
Apollo 20	Conrad	Weitz	Lousma	Aralık 1974	4 Ocak 1970
Fırlatma roketi Skylab'ı fırlatmıştır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Saturn IC roketleri (IC: Intercontinental; Kıtalararası) ve Von Braun
Apollo 16'nın Ay Örümceği
Apollo 11'den Dünya
Apollo A-101 (Saturn-Apollo 6)fırlatma öncesi
Apollo 11 Projesi ile Ay'a ayak basan ikinci insan olan Buzz Aldrin uydunun yüzeyinde Amerika Birleşik Devletleri bayrağını selamlarken.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ United States. Congress. House. Committee on Science and Astronautics. (1973). 1974 NASA authorization: hearings, Ninety-third Congress, first session, on H.R. 4567 7 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Page 1271. Washington: U.S. Govt. Print. Off.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Apollo Projesine ait NASA fotoğrafları 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[ApolloCost-1] United States. Congress. House. Committee on Science and Astronautics. (1973). 1974 NASA authorization: hearings, Ninety-third Congress, first session, on H.R. 4567 7 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Page 1271. Washington: U.S. Govt. Print. Off.

[1]

g t d Apollo Projesi
Mürettebatsız	AS-101 AS-102 AS-201 AS-202 Apollo 4 Apollo 5 Apollo 6
Mürettebatlı	Apollo 1 Apollo 7 Apollo 8 Apollo 9 Apollo 10 Apollo 11 Apollo 12 Apollo 13 Apollo 14 Apollo 15 Apollo 16 Apollo 17
Satürn'ün geliştirilmesi	Satürn-Apollo 1 SA-2 SA-3 SA-4 SA-5 AS-203 Apollo 4 Apollo 6
Pegasus uçuşları	AS-103 AS-104 AS-105
Apollo sonrası kapsül kullanımı	Skylab 2 3 4 Apollo-Soyuz

Apollo Projesi nedir?, Apollo Projesi anlamı nedir?, Apollo Projesi ne demektir?