Luna programı

Luna uzay programı
Луна Космическая Программа; Luna Kosmicheskaya Programma
	Ay üzerindeki Luna iniş alanları kırmızı renkte işaretlenmiştir; Apollo görevleri yeşil renkte ve Surveyor görevleri sarı renkte işaretlenmiştir.
Ülke	Sovyetler Birliği
Amaç	Mürettebatsız Ay araştırması
Durum	Tamamlandı
Program geçmişi
Süre	1958–1976
İlk uçuş	Luna E-1 No.1; 23 Eylül 1958;
Son uçuş	Luna 24; 22 Ağustos 1976;
Başarılar	15
Başarısızlıklar	29
Kısmi başarısızlıklar	0
Fırlatma yeri	Baykonur Uzay Üssü
Araç bilgisi
Fırlatma aracı	Luna 8K72; Molniya-L; Molniya-M; Proton-K/D-1;

Luna programı (Rusça bir kelime olan "Luna"nın anlamı "Ay"dır), zaman zaman Lunik ya da Lunnik olarak telaffuz edilen, Sovyetler Birliği tarafından 1959'dan 1976'ya kadar Ay'a yollanan robotik uzay araçları programıdır.^[1] Bu program sayesinde Ay'daki; toprağın kimyasal yapısı, yer çekimi, sıcaklık ve radyasyon miktarı hakkında bilgiler elde edilmiştir. Proje kapsamında, toplamda 24 araç görev almıştır.

ABD ile Sovyetler Birliği arasında yaklaşık 10 yıl süre Ay yarışını Temmuz 1969'da ABD, Apollo 11 ile kazanmıştı. Bundan sonra ABD uzay çalışmalarını biraz yavaşlatırken Sovyet Rusya uzay programlarını aksatmadan, hatta geliştirerek sürdürdü. SSCB'nin büyük programın bir bölümünü de 1959'da başlatan Luna programı oluşturuyordu. Bu programın bir öğesi olan Luna 16 adlı uzay aracı, 20 Eylül 1970'te aya indi. İndikten 26 saat sonra, uzay aracı, altındaki toprağı delmeye başladı. 35 cm derinden 101 gr. toprak örneği aldı. Toprağı sırtında getirdiği dönüş kapsülüne yerleştirdi. Kısa bir süre sonra kapsül kendi roketini ateşledi, Luna-16'dan ayrıldı ve Dünya'ya dönüş yolculuğuna başladı. 24 Eylül'de ay toprağı taşıyan kapsül paraşütle Kazakistan topraklarına iniş yaptı. SSCB, bu etkileyici girşimi aslında Apollo 11'in aya indiği gün, Luna 15 ile gerçekleştirmeyi planlamıştı. Böylece hem bütün dünyayı bir kez daha şaşırtacak hem de Amerikalılardan önce ay toprağını getireceklerdi. Ne var ki Luna 15, iniş sırasında Ay'daki dağlara çarparak parçalandı. Bu görev de 1,5 yıl sonra Luna 16'ya kaldı.

Görevler[değiştir | kaynağı değiştir]

Luna 1958A
- Başlatma hatası, 23 Eylül 1958
- Lunar impact attempt
Luna 1958B
- Başlatma hatası, 11 Ekim 1958
- Lunar impact attempt
Luna 1958C
- Başlatma hatası, 4 Aralık 1958
- Lunar impact attempt
Luna 1958D
- Başlatma hatası, 17 Aralık 1958
- Lunar impact attempt
Luna 1
- 2 Ocak 1959'da fırlatıld
- Lunar (Impact) Flyby
Luna 1959A
- Başlatma hatası, 18 Haziran 1959
- Lunar impact attempt
Luna 2
- 12 Eylül 1959'da fırlatıldı
- Lunar impact 14 Eylül 1959
- Latitude 29.10 N, Longitude 0.00 - Palus Putredinis
Luna 3
- 4 Ekim 1959'da fırlatıldı
- Lunar Flyby
Luna 1960A
- Başlatma hatası, 15 Nisan 1960
- Lunar flyby attempt
Luna 1960B
- Başlatma hatası, 19 Nisan 1960
- Lunar flyby attempt
Luna - Sputnik 25
- 4 Ocak 1963'te fırlatıldı (yörüngeden çıkamadı ve sadece bir gün sonra atmosfere geri döndü)
- Soft landing attempt
Luna 1963B
- Başlatma hatası, 3 Şubat 1963
- Soft landing attempt
Luna 4
- 2 Nisan 1963'te fırlatıldı
- Lunar Flyby (Soft landing attempt)
Luna 1964A
- Başlatma hatası, 21 Mart 1964
- Soft landing attempt
Luna 1964B
- Başlatma hatası, 20 Nisan 1964
- Soft landing attempt
Luna - Cosmos 60
- 12 Mart 1965'te fırlatıldı (yörüngeden çıkamadı ve sadece beş gün sonra atmosfere geri döndü)
- Soft landing attempt
Luna 1965A
- Başlatma hatası, 10 Nisan 1965
- Soft landing attempt
Luna 5
- 9 Mayıs 1965'te fırlatıldı
- Lunar impact (yumuşak iniş denemesi) - Bulutlar Denizi
Luna 6
- 8 Haziran 1965'te fırlatıldı
- Attempted Lander - Missed Moon
Luna 7
- 4 Ekim 1965'te fırlatıldı
- Lunar Impact - Oceanus Procellarum
Luna 8
- 3 Aralık 1965'te fırlatıldı
- Lunar Impact - Fırtınalar Denizi
Luna 9
- 31 Ocak 1966'da fırlatıldı
- 3 Şubat 1966'da Ay'a iniş yaptı
- Latitude 7.08 N, Longitude 295.63 E - Oceanus Procellarum
Luna - Cosmos 111
- 1 Mart 1966'da fırlatıldı (yörüngeden çıkamadı ve sadece iki gün sonra atmosfere geri döndü)
- Lunar orbit attempt
Luna 10
- 31 Mart 1966'da fırlatıldı
- Lunar Orbiter
Luna 1966A
- Başlatma hatası, 30 Nisan 1966
- Lunar Orbiter attempt
Luna 11
- 24 Ağustos 1966'da fırlatıldı
- Lunar Orbiter
Luna 12
- 22 Ekim 1966'da fırlatıldı
- Lunar Orbiter
Luna 13
- 21 Aralık 1966'da fırlatıldı
- 24 Aralık 1966'da Ay'a iniş yaptı
- Latitude 18.87 N, 297.95 E - Oceanus Procellarum
Luna 1968A
- Başlatma hatası, 7 Şubat 1968
- Lunar Orbiter attempt
Luna 14
- 7 Nisan 1968'de fırlatıldı
- Lunar Orbiter
Luna 1969A
- Başlatma hatası, 19 Şubat 1969
- Lunar Rover attempt
Luna 1969B
- Başlatma hatası, 15 Nisan 1969
- Lunar Sample Return attempt
Luna 1969C
- Başlatma hatası, 14 Haziran 1969
- Lunar Sample Return attempt
Luna 15
- 13 Haziran 1969'da fırlatıldı
- Lunar Orbiter (attempted lander)
Luna - Cosmos 300
- 23 Eylül 1969'da fırlatıldı
- Lunar Sample Return attempt (yörüngeden çıkamadı ve sadece dört gün sonra atmosfere geri döndü)
Luna - Cosmos 305
- 22 Ekim 1969'da fırlatıldı
- Lunar Sample Return attempt (yörüngeden çıkamadı ve sadece iki gün sonra atmosfere geri döndü)
Luna 1970A
- Başlatma hatası, 6 Şubat 1970
- Lunar Sample Return attempt
Luna 1970B
- Başlatma hatası, 19 Şubat 1970
- Lunar Orbiter attempt
Luna 16
- 12 Eylül 1970'te fırlatıldı
- 20 Eylül 1970'te Ay'a iniş yaptı
- Latitude 0.68 S, Longitude 56.30 E - Mare Fecunditatis
- Lunar Sample Return to Earth 24 Eylül 1970
Luna 17/Lunokhod 1
- 10 Kasım 1970'te fırlatıldı
- 17 Kasım 1970'te Ay'a iniş yaptı
- Latitude 38.28 N, Longitude 325.00 E - Mare Imbrium
- Lunar Rover - Lunokhod 1
Luna 18
- 2 Eylül 1971'de fırlatıldı
- Lunar Impact (Lunar Sample Return attempt)
- Latitude 3.57 N, Longitude 50.50 E - Mare Fecunditatis
Luna 19
- 28 Eylül 1971'de fırlatıldı
- Lunar Orbiter
Luna 20
- 14 Şubat 1972'de fırlatıldı
- 21 Şubat 1972'de Ay'a iniş yaptı
- Latitude 3.57 N, Longitude 56.50 E - Mare Fecunditatis
- Lunar Sample Return to Earth 25 Şubat 1972
Luna 21/Lunokhod 2
- 8 Ocak 1973'te fırlatıldı
- Moon 15 Ocak 1973'te Ay'a iniş yaptı
- Latitude 25.85 N, Longitude 30.45 E - LeMonnier Crater
- Lunar Rover - Lunokhod 2
Luna 22
- 29 Mayıs 1974'te fırlatıldı
- Lunar Orbiter
Luna 23
- 28 Ekim 1974'te fırlatıldı
- Lunar Lander (Lunar Sample Return attempt) - Mare Crisium
Luna 1975A
- 16 Ekim 1975'te fırlatma başarısız oldu
- Lunar Sample Return attempt - Mare Crisium
Luna 24
- 9 Ağustos 1976'da fırlatıldı
- 18 Ağustos 1976'da Ay'a iniş yaptı
- Latitude 12.25 N, Longitude 62.20 E - Mare Crisium
- Lunar Sample Return- Mare Crisium

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Teitel, Amy Shira (30 Ocak 2016). "How Russia Beat the U.S. to the Moon". The Daily Beast (İngilizce). 22 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Lunar and Planetary Department Moscow University25 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Luna Series (USSR) Profile by NASA's Solar System Exploration8 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Soviet Lunar Images16 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Exploring the Moon: Luna Missions14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Teitel, Amy Shira (30 Ocak 2016). "How Russia Beat the U.S. to the Moon". The Daily Beast (İngilizce). 22 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.

[1]

Luna programı nedir?, Luna programı anlamı nedir?, Luna programı ne demektir?

Luna programı nedir?, Luna programı anlamı nedir?, Luna programı ne demektir?

Luna programı

Görevler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]