Amerikan jeofizik birliği, 144 ülkeden 62.000'den fazla üyeden oluşmaktadır. Dünya, atmosfer, okyanus, hidrolojik, uzay ve gezegen bilimcilerinden oluşturulan ve kar amacı gütmeyen kuruluştur. Amerikan jeofizik birliği'nin faaliyetleri, dünya ve uzay bilimleri dahilindeki disiplinlere, uluslararası alanlarda bilimsel bilgilerin düzenlenmesine ve yayılmasına odaklanmıştır. Jeofizik bilimleri dört temel alanı içerir: atmosfer bilimleri, okyanus bilimleri, katı dünya bilimleri, hidrolojik bilimler ve uzay bilimleri. Merkez binası Washington D.C.' deki Florida Caddesi'nde bulunmaktadır.^[1]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikan jeofizik birliği, Aralık 1919'da Ulusal Araştırma Konseyi tarafından Amerika Birleşik Devletleri'ni Uluslararası Jeodezi ve Jeofizik Birliği'nde (IUGG) temsil etmek üzere kurulmuştur. İlk başkanı Amerika Birleşik Devletleri Sahil ve Jeodezi Araştırması'ndan (USCGS) William Bowie olmuştur.^[2][3] 50 yıldan fazla süredir Ulusal Bilimler Akademisi'nin tüzel kişiliği olmayan bağlı bir kuruluşu olarak faaliyet göstermiştir. 29 Haziran 1972'de, Amerikan jeofizik birliği Kolombiya Bölgesi'ne dahil edilmiştir ve üyelik dünya çapında bilim adamlarına ve öğrencilere açılmıştır.^[4]

Amerikan jeofizik birliğinin amacı "saf" jeofiziği teşvik etmektir. Washington Carnegie Enstitüsü'nden Robert S. Woodward başkanlığındaki bir komitenin mart 1919 raporunda; jeofizik, "sınır bölgeleri" koleksiyonu olarak tanımlanmıştır. Bunlar; astronomi, jeodezi, jeoloji, meteoroloji, oşinografi, sismoloji, karasal manyetizma, karasal elektrik, gelgitler ve volkanolojidir. Daha sonra Amerikan jeofizik birliği yedi bölüm altında organize edilmiştir. bu yedi bölüm jeodezi, sismoloji, meteoroloji, karasal manyetizma/elektrik, oşinografi, volkanoloji ve jeofizik kimyadır. Amerikan jeofizik birliği'ne hidroloji 1930'da ve tektonik fizik 1940'ta eklenmiştir. Norman Levi Bowen ikinci ismi önerirken tanıdık bir temayı çağrıştırmıştır. B "tektonik problemlerinin çözümü için jeofizik, fizik ve jeoloji arasındaki bu yeni sınır çizgisini belirlemek".^[5]

Amerikan jeofizik birliği'nin ilk toplantısı 23 Nisan 1920'de gerçekleştir ve 25 üye katılmıştır. 1930 yılına kadar üye sayısı sınırlandırılmıştır. 1932'de 2 ABD doları tutarındaki ilk yıllık aidat uygulamaya koyulmuştur.^[5] Üye sayısı 1950'de 4600'e çıkmıştır. Üye sayısı yükselişi 1980'de 13.000 ve 1990'da 26.000 olmuştur.^[6] 2018 yılı itibarıyla 137 ülkeden 62.000 üyesi bulunmaktadır.^[7]

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkanlar ^[8][9]

• William Bowie (1920-1922)
• Louis Agricola Bauer (1022-1924)
• Harry F. Reid (1924-1926)
• Henry S. Washington (1926-1928)
• William Bowie (1929-1932)
• William Jackson Humphreys (1932-1935)
• Nicholas H. Heck (1935-1938)
• Richard M. Field (1938-1941)
• Walter C. Lowdermilk (1941-1944)
• Leason H. Adams (1944-1947)
• Oscar Edward Meinzer (1947-1948)
• Walter Hermann Bucher (1948-1953)
• James B. Macelwane (1953-1956)
• Maurice Ewing (1956-1959)
• Lloyd V. Berkner (1959-1961)
• Thomas F. Malone (1961-1964)
• George P. Woollard (1964-1966)
• William C. Ackermann (1966-1968)
• Helmut Landsberg (1968-1970)
• Homer E. Newell, Jr. (1970-1972)
• Philip H. Abelson (1972-1974)
• Frank Press (1974-1976)
• Arthur E. Maxwell (1976-1978)
• Allan V. Cox (1978-1980)
• John T. Wilson (1980-1982)
• James Van Allen (1982-1984)
• Charles L. Drake (1984-1986)
• Peter S. Eagleson (1986-1988)
• Don L. Anderson (1988-1990)
• Brent Dalrymple (1990-1992)
• Ralph J. Cicerone (1992-1994)
• Marcia Neugebauer (1994-1996)
• Sean Solomon (1996-1998)
• John A. Knauss (1998-2000)
• Marcia McNutt (2000-2002)
• Robert E. Dickenson (2002-2004)
• John A. Orcutt (2004-2006)
• Tim Killeen (2006-2008)
• Tim Grove (2008-2010)
• Mike McPhaden (2010-2013)
• Carol Finn (2013-2014)
• Margaret Leinen (2015-2016)
• Eric A. Davidson (2016-2017)
• Robin Bell (2019- Günümüz)

Yürütme Direktörleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1919'dan beri 40'tan fazla başkan Amerikan jeofizik birliği'ne bilimsel liderlik sağlamıştır. Operasyonel liderlik sadece dört kişi tarafından sağlanmıştır. İlk olarak, 1925'te sekreter olarak seçilen ve görevinin adını "Genel Sekreter" olarak değiştiren John Adam Fleming'dir. Carnegie Enstitüsü'nde Karasal Manyetizma departmanında çalışırken gönüllü olarak görev yapmıştır. 1943'te Amerikan jeofizik birliği 2.000'e yakın üye sayısından dolayı tam zamanlı profesyonel bir yöneticiye ihtiyacı olduğunu fark etmiştir. Görevin adı "Yönetici Sekreter" olarak değiştirilmiştir ve Waldo E. Smith işe alınmıştır. 1970 yılına kadar görev yapmıştır. Ardından Athelstan Spilhaus, Jr. yönetici direktör olarak işe alınmıştır.^[9][10] 2010 yılında Christine McEntee yönetici direktör olarak seçilmiştir.^[8] Madalyalar Fleming ve Smith'in adını almıştır.^[9]

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikan jeofizik birliği çeşitli ödüller, madalyalar ve burslar almıştır.

• Afrika Dünya veya Okyanus Bilimlerinde Araştırma Mükemmelliği Ödülü almıştır. Bu ödül her yıl yer veya okyanus bilimlerinde araştırmalara olağanüstü katkılar sağlamanın önemini ve gelecekteki yararını gösteren önemli çalışmaları tamamladığı için Afrika kıtasından erken kariyere sahip bir bilim insanına verilmektedir.
• Büyükelçi Ödül toplumsal etki, dünya ve uzay topluluğuna hizmet, bilimsel liderlik ve yetenek/kariyer havuzunun tanıtımı alanlarından bir veya daha fazlasına olağanüstü katkıları için her yıl beş kişiye verilmektedir.
• İklim bilimindeki iletişimi için İklim İletişimi Ödülü verilmiştir.
• Amerikan Jeofizik Birliği yayınlarıyla ilgili yeni bilgileri veya kavramları kamuoyunun dikkatine sunduğu, hakkındaki yanlış anlamaları belirlediği ve düzelttiği ayrıca genel izleyiciler için erişilebilir ve ilginç hale getirirken doğruluktan ödün vermediği için San Francisco Chronicle'ın bilim editörünün adını taşıyan David Perlman Ödülü verilmiştir.
• Bir ekip, birey veya grup tarafından jeofizik eğitiminde öğretmenler mükemmelliğe sürekli bağlılık göstermişlerdir. Jeofizik eğitim üzerinde herhangi bir düzeyde (anaokulundan lisansüstü seviyeye kadar) önemli bir etkisi olan, seçkin öğretmenler ve eğitmenler olan veya profesyonel hizmet yoluyla jeofizik eğitim üzerinde uzun süreli, olumlu bir etki yaratan eğitimcilere Jeofizik Eğitiminde Mükemmellik Ödülü verilmiştir.
• Dünya ve uzay bilimlerini ilerletmeye ve bilimi daha az tercih edilen ülkelerde toplumun yararına kullanmaya olağanüstü bir katkı sağlanmıştır. Amerikan Jeofizik Birliğinde bulunan bireysel bir bilim insanını veya küçük bir ekibi takdir etmek için Uluslararası Ödül verilmiştir.

Madalyalar ^[11][değiştir | kaynağı değiştir]

• 1984' de kurulan Charles A. Whıtten Madalyası, dünyanın ve gezegenlerin biçimi ve dinamikleri üzerine araştırmalarda olağanüstü başarıları nedeniyle kıdemli bir bilim insanına çift sayılı yıllarda verilmektedir. Bu ödülün sahipleri tipik olarak jeodezi, doğrusal olmayan jeofizik, gezegen bilimleri, sismoloji veya tektonofizik disiplinlerinde çalışmaktadırlar.
• 2016'da kurulan Devendra Lal Memorial Madalyası, gelişmekte olan bir ülkeye ait ve bu ülkede çalışan bir bilim insanı tarafından dünya ve uzay bilimlerinde olağanüstü araştırmaların tanınması amacıyla kariyerinin başındaki veya ortasındaki bir bilim insanına her yıl verilmektedir. Bu ödülün sahipleriherhangi bir dünya ve uzay bilimi disiplininde çalışabilir.
• 1984'te kurulan Harry H. Hess Madalyası, dünyanın ve diğer gezegenlerin yapısı ve evrimi üzerine araştırmalarındaki üstün başarıları nedeniyle her yıl kıdemli bir bilim insanına verilmektedir. Bu ödülü alanlar genellikle dünya ve gezegen yüzey işlemleri, mineral kaya fiziği, gezegen bilimleri, dünyanın derin iç kısımlarının incelenmesi, tektonofizik, volkanoloji, jeokimya ve petroloji disiplinlerinde araştırma yapmaktadır.
• 1995'te kurulan Inge Lehmann Madalyası, dünyanın manto ve çekirdeğinin yapısını, bileşimini ve dinamiklerini anlamadaki olağanüstü katkılarından dolayı her yıl kıdemli bir bilim adamına verilmektedir. Bu ödülün sahipleri tipik olarak jeomanyetizma, paleomanyetizma ve elektromanyetizma, mineral kaya fiziği, sismoloji, dünyanın derin iç yapısının incelenmesi ve tektonofizik disiplinlerinde araştırma yürütmektedir.
• 1961'de kurulan James B. Macelwane Madalyası, her yıl üç ila beş erken kariyer sahibi olan bilim insanına, dünya ve uzay bilimine önemli katkılarından dolayı verilmektedir. Madalya için adayların araştırmasının derinliği ve genişliği, etkisi, yaratıcılığı, hizmet, erişim ve çeşitliliğine göre seçilmektedir.
• 2017'de kurulan Joanne Simpson Madalyası, dünya ve uzay bilimine yaptıkları önemli katkılardan ötürü her yıl iki ila üç kariyerinin ortasındaki bilim insanına verilmektedir. Bu ödülün sahipleri, herhangi bir dünya ve uzay bilimi disiplininde çalışabilmektedir.
• 1960'ta kurulan John Adam Fleming Madalyası, jeomanyetizma, atmosferik elektrik, havacılık, uzay fiziği ve ilgili bilimlerdeki orijinal araştırma ve teknik liderliğinin tanınması için her yıl bir bilim insanına verilmektedir.
• 1974'te kurulan ve Birleşik Devletler Donanması tarafından desteklenen Maurice Ewing Madalyası, okyanus bilimlerine, oşinografi mühendisliği, teknoloji ve enstrümantasyonun ilerlemesi ve deniz bilimlerine üstün hizmet için verilmektedir. Önemli orijinal katkıların tanınması için her yıl bir bilim insanına verilmektedir.
• 1974'te kurulan Robert E. Horton Madalyası, hidrolojiye olağanüstü katkılarından dolayı her yıl bir bilim insanına verilmektedir. Madalya sahipleri tipik olarak biyojeobilimler, kriyosfer, dünya ve gezegen yüzey süreçleri, hidroloji, doğrusal olmayan jeofizik ve yakın yüzey jeofiziği disiplinlerinin birinde çalışmaktadır.

Bölümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikan jeofizik birliği, gönüllüleri yönetmek, liderler geliştirmek ve bilim adamlarını onurlandırmak için ana yapıyı sağlayan 25 bölüme ayrılmıştır. Bu bölümler aynı zamanda dünya ve uzay bilimi içindeki bilimin genişliğini de yansıtmaktadır. Atmosfer ve uzay elektriği, atmosfer bilimleri, biyojeobilimler, kriyosfer bilimleri, dünya ve gezegen yüzey süreçleri, dünya ve uzay bilimi bilişimidir.

Eğitim verilen bölümler jeodezi, jeosağlık, yerçekimi, paleomanyetizma ve elektromanyetizmadır. Ayrıca hidroloji, mineral ve kaya fiziği, doğal tehlikeler, yakın yüzey jeofiziği, doğrusal olmayan jeofizik, okyanus bilimleri, paleoşinografi, gezegen bilimleri, sismoloji, toplumsal etkiler ve politika bilimleri, uzay fiziği ve aeronomi, dünyanın derin içinin incelenmesi, tektonofizik, volkanoloji, jeokimya ve petrololoji bölümleri de mevcuttur.^[12][13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]