Altı Ok

Altı Ok, Cumhuriyet Halk Partisi'nin temel ilkelerini temsil eden simgedir.^[1] Aynı zamanda kırmızı zemin üzerine beyaz Altı Ok simgesi partinin bayrağı olarak kullanılmaktadır.^[1]

Tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'nin kurucu ideolojisi olan Kemalizm'in altı temel ilkelesinin her biri simgede bir ok olarak yer almaktadır. 1933'te kullanılmaya başlayan simge, Türk eğitimci İsmail Hakkı Tonguç tarafından tasarlanmıştır.^[3] Oklardan en uzun olanı diğerlerinden farklı olarak çentiklidir.^[4]

1927'de cumhuriyetçilik, halkçılık, laiklik ve milliyetçilik olarak tanımlanan dört ilkeye, 10-18 Mayıs 1931 tarihlerindeki üçüncü parti kurultayında devletçilik ve inkılapçılık ilkeleri eklenerek "altı ok" kavramı benimsenmiştir. Şubat 1937'de yapılan bir anayasa değişikliğiyle bu ilkeler Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na da eklenmiştir.

Kırmızı zemin üzerinde altı beyaz ok, 1931'de CHP'nin (o zamanki adı "Cumhuriyet Halk Fırkası" [CHF] idi) simgesi olarak benimsenmiştir. 1983'te kurulan Halkçı Parti (HP) ile Sosyal Demokrasi Partisi'nin (SODEP) 1985'te birleşmesi neticesinde kurulan ve 1995'te CHP'ye katılan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP), ambleminde Altı Ok'a yer vermiştir. 1981'de kapatıldıktan yaklaşık 11 yıl sonra (1992) yeniden kurulan CHP ise aynı simgeyi kullanmaya devam etmektedir.

Altı Ok'un ihtiva ettiği değerler tarihsel olarak değişime uğramakla birlikte son olarak CHP'nin 2015 yılı parti programında tanımlanmıştır.^[5]

Altı Ok İlkeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

CHP'ye göre Altı Ok:

Cumhuriyetçilik[değiştir | kaynağı değiştir]

"Cumhuriyet, tarihimizdeki en köklü dönüşümdür. Egemenliğin kaynağını ulusta bulan anlayıştır; saltanat kavramının yıkılması ve milli iradeye dayalı devlet düzeninin gerçekleştirilmesidir. Milli irade, iktidarıyla, muhalefetiyle tüm halkı kapsar. CHP Cumhuriyetçidir; Türkiye Cumhuriyeti tüm yurttaşların ilke ve ideal beraberliği üzerinde kurulmuştur. Cumhuriyet, gücünü, bu beraberliği oluşturan tüm insanların, hakları, eşitliği ve bütünlüğü ilkesinden almaktadır. Cumhuriyetçilik; tebaanın yerini yurttaşın almasıdır."^[5]

Milliyetçillik[değiştir | kaynağı değiştir]

"CHP, Atatürk milliyetçiliğini benimsemektedir: Türkiye Cumhuriyeti din, dil, ırk ve etnik köken temelleri üzerinde değil, siyasal bilinç ve ideal beraberliği zemininde kurulmuştur. Milliyetçilik, ırk, köken, din, mezhep, bölgecilik, kavimcilik anlayışlarının, ulusal düzeyde aşılmasıdır. Türkiye hiçbir zaman ırk, kan ve kafatası esasına göre yönetilen bir devlet olmamıştır, olmayacaktır. Ülkenin sorunlarının çözümüne ırk temelinde değil yurttaş temelinde yaklaşmaktayız. Türkiye’nin bölünmesine ve parçalanmasına yönelik tüm düşünceleri CHP kesinlikle reddeder.

CHP sosyal demokrat anlayışın gereği olarak iktisaden ve siyasi açıdan güçlü sınıfın bu güce sahip olmayan sınıflar üzerinde egemenlik kurmasını reddeder. Bizim Milliyetçiliğimiz; Çoğulculuk anlayışını benimser, tüm etnik ve kültürel kimliklere saygılıdır. Hangi kökenden gelirse gelsin, hangi dili konuşursa konuşsun ve hangi inancı paylaşırsa paylaşsın, tüm yurttaşların hukuk önündeki eşitliğidir, bütün vatandaşların ülkenin sahibi olduğu anlayışıdır. 14 farklı etnik kökenler arasında bir tercih ve ayrım ölçüsü olarak değerlendirilemez.

Tüm etnik ve inanç farklılıklarını kapsayan, bu farklılıkların Türkiye’nin ulusal bütünlüğü çerçevesinde bir zenginlik olduğunu benimseyen, bireysel haklara çağdaş anlayışla sahip çıkan, demokratik farklılaşma özgürlüğünü tanıyan, farklılık içinde bütünleşmeyi öngören, ulusal birliği korumayı hedefleyen bütünlük idealini tanımlayan kapsayıcı bir değerdir. Devletin ırkı olmaz, devlet tüm etnik kimliklere eşit mesafede durur, kültürel çoğulculuğun güvencesini oluşturur görüşüne sahip çıkar. Farklı etnik kökenlere sahip yurttaşlarımızın karşılaştıkları sorunların ülke bütünlüğü içinde ve çağdaş bir yaklaşımla çözüme kavuşturulmasını benimser.

'Bireysel Kültürel Haklara Saygı' ilkesini savunur. Türkiye Cumhuriyeti’ni oluşturan tüm yurttaşların birliğinin ve güvenliğinin, ülkenin bağımsızlığının ve egemenliğinin, Türkiye’nin toprakları ve halkı ile bütünlüğünün koşulsuz olarak korunmasını öngörür."^[5]

Halkçılık[değiştir | kaynağı değiştir]

"CHP Halkçıdır: CHP’nin halkçılık anlayışı; siyasal meşruiyetin temelinin halkın iradesi olduğunu kabul etmektir. Bazı sınıf ve zümrelerin ekonomik ve siyasal imtiyazlarının kaldırılmasıdır, sahipsizlerin sahibi olmaktır, çözümleri halk için, halkla beraber bulmaktır"^[5]

Devletçilik[değiştir | kaynağı değiştir]

"CHP Devletçidir: CHP’nin devletçiliği, devletin halka hizmet için yapılanmasını, katılımcı yönetimi, demokratik hukuk devletini öngörür. Bizim Devletçilik anlayışımız; Yurttaş, devlet için değil; devlet, yurttaş için, anlayışının yaşama geçirilmesidir. Devletin tüm ekonomik, sosyal ve siyasal hedeflerinin odağında insanın olmasıdır. Özel yararlarla toplumsal yararlar arasındaki dengenin sağlıklı oluşması için getirilmiş bir güvencedir.

Örgütlü sosyal piyasa ekonomisine karşı değildir. Piyasaların hata yapabileceği gerçeğinden hareketle devletin düzenleyici ve denetleyici rolünün önemini kabul eder. Piyasaların halkın iradesinin üzerine çıkarak devlete yön verme çabalarına karşıdır"^[5]

Laiklik[değiştir | kaynağı değiştir]

"Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı tutulmasıdır. İnanç ve vicdan özgürlüğünün omurgası, toplumdaki farklı inançların barış içinde birlikte yaşamalarının ön koşulu ve güvencesidir. Cumhuriyetin ve demokrasinin, ulusal bütünlüğün ve iç barışın temel değeridir. Devletin ve kurumlarının, toplumun, hukukun ve eğitimin laik olması, asla ödün veremeyeceğimiz temel kuraldır.

Laiklik ilkesinin temel amacı aklın özgürleştirilmesidir. CHP için laiklik; Ulusal bütünlük ile iç barışın, çağdaşlık ile bilimselliğin temel taşıdır. Bu anlayışla, siyasetin dini istismar etmesine kesinlikle karşıdır. Ne dinin siyasallaştırılması, ne de siyasetin dinselleştirilmesini kabul etmez. Devlet din ve inançlar karşısında eşit mesafededir. Devletin dini olmaz. Din kamusal alanın değil, özel alanın olgusudur.

Cumhuriyetin, bilimselliğin, demokrasinin, iç barışın, insan haklarının ve ulusal bütünlüğün temel taşıdır. İnsan haklarının, kadın-erkek eşitliğinin, çağdaşlığın ve modernleşmenin güvencesidir. Bütün bu özellikleriyle anayasamızın değiştirilemez ve vazgeçilemez hükmüdür."^[5]

Devrimcilik (İnkılapçılık)[değiştir | kaynağı değiştir]

"CHP Devrimcidir: CHP’nin devrimciliği, kurucumuz Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhuriyeti kurarak başlattığı çağdaş medeniyeti hedefleyen kökten değişim sürecinin devam ettirilmesidir, çağı paylaşmadır, geleceğe atılımdır. Bu anlayışla, CHP, halkla birlikte, halktan güç ve yetki alarak, demokratik hukuk devleti kurallarına ve barışçı yöntemlere bağlı kalarak devrimciliği sürdürür.

CHP’nin Devrimciliği; Çağdaş düşüncelere açılarak yenilikleri kavrayıp benimsemek; bunu süreklilik içinde bir yaşam ve yönetim biçimine dönüştürmektir. Kuralları ve kendini sorgulayarak, daha iyiye ve doğruya ulaşmanın yollarını açmak, bu çerçevede gelişimin yöntem ve araçlarını oluşturmaktır. Özü itibarıyla gençliğin enerjisini ve dinamizmini değişimin itici gücüne dönüştürmek, gençliğin değişim ve yenilik vizyonunu topluma aşılamaktır."^[5]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Cumhuriyet Halk Partisi Tüzüğü" (PDF). Cumhuriyet Halk Partisi. 10 Mart 2018. 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
^ "C. H. F.nın bayrağı ve büyük bayram". www.wikilala.com. Cumhuriyet. 19 Ekim 1933. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
^ Uyar, Hakkı. "1930'lar Türkiye'sinde Kemalizm Algılamaları" (PDF). Dokuz Eylül Üniversitesi. s. 3. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
^ Oçak, Zeliha (2019). "CHP'nin Logosu Altı Ok'un Siyasal ve Kültürel Temsillerinin Kemalizm'in Kültür ve Ekonomi Politikalarının Demokratik Eleştirileri Bağlamında İncelemesi" (PDF). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "CHP Parti Programı" (PDF). 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.

[tuzuk-1] "Cumhuriyet Halk Partisi Tüzüğü" (PDF). Cumhuriyet Halk Partisi. 10 Mart 2018. 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.

[2] "C. H. F.nın bayrağı ve büyük bayram". www.wikilala.com. Cumhuriyet. 19 Ekim 1933. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.

[3] Uyar, Hakkı. "1930'lar Türkiye'sinde Kemalizm Algılamaları" (PDF). Dokuz Eylül Üniversitesi. s. 3. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.

[4] Oçak, Zeliha (2019). "CHP'nin Logosu Altı Ok'un Siyasal ve Kültürel Temsillerinin Kemalizm'in Kültür ve Ekonomi Politikalarının Demokratik Eleştirileri Bağlamında İncelemesi" (PDF). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.

[:0-5] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "CHP Parti Programı" (PDF). 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Altı Ok nedir?, Altı Ok anlamı nedir?, Altı Ok ne demektir?