Aladağlar Millî Parkı
Alan türü	Millî park
Kapladığı alan	55,064 ha
Kuruluş tarihi	21 Nisan 1995
Kontrol kuruluşu	Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
İnternet sitesi aladaglar.tabiat.gov.tr
Yelatan Bölgesi
En yüksek noktası
Yükseklik	Kızılkaya Dağı - 3.771 m (12.372 ft)
Koordinatlar	37°48′27″K 35°14′1″D / 37.80750°K 35.23361°D / 37.80750; 35.23361
Coğrafya
Konum	Adana, Kayseri ve Niğde, Türkiye
Sıradağ	Toros Dağları
Türkiye' deki konumu

Aladağlar, Kayseri-Niğde-Adana illeri arasında bulunan dağ sırası, bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliği bakımından zengindir. Bu nedenle dağın 54.524 hektarlık bölümü ilk önce Hacer Ormanı Tabiat Parkı adı altında koruma altına alınmıştır, ardından 1995 yılında biraz daha geniş bir yüz ölçümüyle millî park ilan edilmiştir.

Tanıtım[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz Bölgesi'nde, Niğde, Kayseri, Adana illeri sınırları içinde Aladağlar üzerinde yer almaktadır. 1995 yılında ilan edilmiştir. Yüzölçümü 55.065 hektardır. Toros sıradağlarının en yüksek zirvelerine sahip olan Aladağlar jeolojik olarak da Türkiye'nin en ilginç yerlerinden biridir. Buzul Gölleri ve Kapuzbaşı Şelaleleri görülmeye değer yerlerdir. Millî parkın düşük rakımlı kesimlerinde kızılçam bulunurken, yüksek kesimlerde sedir, karaçam ve göknar toplulukları bulunmaktadır. Ağaç sınırının üzerinde ise kayalar arasında yetişen alpin çayırlar mevcuttur. Alanın florasında endemik bitki türleri oldukça fazladır.^[1] Millî parkta yaban keçisi, yaban domuzu, kurt, çakal, sansar, gelengi gibi memeliler bulunur. Ayrıca kaya kartalı ve küçük kartal gibi kartal türleri ile sakallı akbaba, kızıl akbaba ve küçük akbaba bulunur.^[1] Kuş gözlemcilerinin özellikle görmek için geldiği urkeklik de bölgede üreyen önemli kuşlar arasındadır.

Aladağlar'ın güney kısımda Akdeniz İklimi, kuzey kısımlarında Karasal iklim hâkimdir. Güney bölümde kızılçam, sedir, karaçam, Toros göknarı yaygındır. Kuzey yamaçlarda, İran-Turan bitki topluluğuna ait bozkır türleri yaygındır. Kuzey bölümlerde insan baskısıyla Antropojen bozkır alanları artmaktadır.^[2]

İlk baharda eriyen karlardan dolayı Aladağlar'da birçok göl oluşur, ama kurak yaz mevsiminde bu göllerden çoğu buharlaşıp yok olur. Yalnızca yer altı suları ile de beslenen birkaç göl kalır. Aladağlar içinde birçok gölün bulunduğu genişçe bir kazanı andırır.

Kalker kayalardan oluşan Aladağlar'da Emli, Barazama vadileri ve güney yamaçları dışında ormanlık alan görülmez. Dağda alpin bitki toplulukları gelişmiştir.

Aladağlar, hem Türkiye'den hem de diğer ülkelerden dağcıların Türkiye'de en çok rağbet ettikleri yerlerden biridir. Alanda dağcılık, yürüyüş, kuş gözlemciliği, kampçılık gibi aktiviteler yapılmaktadır. Yüksek kaya duvarları, derin vadiler ve buzul gölleri önemli çekim noktalarındandır.

Dağcılık faaliyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

En yüksek doruğu 3771 metre yüksekliğindeki Kızılkaya'dır.^[3] Aladağlar'da, tırmanışlar için 3700 metre üzerinde dört doruğun yanı sıra 3500 metrenin üzerinde 50'den fazla doruk vardır. Bu doruklar Niğde il sınırları içinde devam eden Toros dağ kıvrımlarının (Orta Toroslar) en yüksek doruklarıdır.

Bölgede 100 yıldan fazla süredir profesyonel dağcılık yapılmaktadır. Kaydedilen ilk tırmanış jeolog Franz Schaffer’in 1901 yılında gerçekleştirdiği Alacabaşı çıkışıdır.^[4] Bilimsel amaçlı gerçekleştirilen bu seyahati takiben Avrupalı tırmanıcılar Georg Künne, Wilhelm Martin ve Marianne Martin tarafından 1927 yazında bölgeye bir ekspedisyon gerçekleştirilmiştir ve Demirkazık, Kızılkaya, Eznevit, Kaldı ve Alaca zirvelerinin ilk çıkışları yapılmıştır.^[4]

Her mevsimde tırmanış gerçekleştirmek mümkündür. Ancak dağcıların bu kararı kendi bilgi, deneyim ve fiziksel yeterliliklerine göre karar vermesi gerekir. Kışın yoğun kar, tipi ve rüzgar görülür, sıcaklıklar uzun süre donma noktasının altında seyreder. Sıcaklıkların yükselmesiyle birlikte ilkbahar mevsimi en fazla çığın görüldüğü zamanlardır. Şubat-mayıs arasında tırmanış yapacak kişilerin çığ koşullarına özellikle dikkat etmesi gerekir. Havaların ısındığı, kar miktarının azaldığı ve günlerin daha uzun olduğu haziran ve temmuz aylarında tırmanış faaliyetleri artar. Bu dönemde su kaynakları da boldur. Ağustos ve eylül ayları hava koşullarının en stabil olduğu, yağışın çok az görüldüğü aylardır. Bu aylar da tırmanışa uygun olsa da, yaz sonuna doğru su kaynaklarının kurumasından dolayı tırmanışçılar yanlarında ihtiyaçları olan suyu taşımak zorundadırlar.

Tırmanış yapacak kişilerin olası acil durumlarda iletişimi sağlamak adına tırmanışlarını jandarmaya bilgilendirmesi gerekmektedir. Bunun haricinde, Uludağ'da yaşanan bir kaza sonrası Türkiye genelinde dağcılık amacıyla gerçekleştirilen her türlü tırmanış için önceden yazılı izin alınması gerektiğine dair bir genelge yayınlanmıştır. Ancak bu genelge beraberinde tartışmaları da beraberinde getirmiş, pek çok dağcı tırmanış izninin dağcılığın ruhuna aykırı olduğunu belirtmiştir.^[5] 2022 Aralık itibarıyla bu uygulamada tutarsızlıklar vardır.

Bölgede farklı derece ve zorluklarda pek çok tırmanış rotası bulunmaktadır. Ziyaretçiler eğer deneyim sahibi değillerse olası kazaları önlemek adına tırmanışlarını sadece rehber eşliğinde gerçekleştirmeleri gerekir. Millî park sınırlarının hemen dışında, kuzeyde Çukurbağ ve Demirkazık köylerinde, güneyde ise Ulupınar ve Kapuzbaşı köylerinde aktif pek çok turizm firması, rehber ile pansiyon ve bungalov tipi konaklama tesisi vardır.

Kazalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tutulan kayıtlara göre Aladağlar, Türkiye'de en çok dağ kazasının yaşandığı bölgedir. Bunun en büyük sebebi, diğer dağlara kıyasla bölgeye daha fazla sayıda eğitim, tırmanış ve yürüyüş amaçlı faaliyet düzenlenmesi denebilir. Türkiye'deki ölümlü dağ kazaları en çok düşme ve çığ sebebiyle gerçekleşmiştir.^[6] Bölgede kaydedilen ilk ölümlü kaza 1956 yılında olmuştur ve Engin Kongar hayatını kaybetmiştir.^[6]

Tırmanış[değiştir | kaynağı değiştir]

Demirkazık Tırmanışı: Aladağların en önemli zirvelerinden olan Demirkazık (3757 m) tırmanışı için Çukurbağ köyünden yaya olarak 1,5 saat uzaklıktaki Sokullupınar kamp yeri olarak seçilir. Kamp yerinden doruğa tırmanış ve dönüş normal olarak 10-12 saat sürer. Aladağlar'da birden fazla tırmanış yapacaklar Yedigöller bölgesini ya da Çelikbuyduran mevkiini kamp yeri olarak seçebilirler. Çukurbağ köyü Yedigöller arası yaya olarak 10-12 saattir. Yedigöllerden Emler Zirvesi, (3723 m) Kızılkaya, (3771m) Direktaş (3510 m) zirvelerinde çeşitli rotalardan tırmanmak mümkündür. Demirkazık köyünde İl Özel İdaresi tarafından yaptırılmış olan 100 yataklı yeni ve modern bir dağ evi bulunmaktadır. Burada yemek ve duş imkânı olduğu gibi, bir kütüphane ve dinlenme salonu da mevcuttur. Dağ evinden hareket edilerek birçok spor ve geleneksel tırmanış rotalarının bulunduğu Cımbar Boğazı'na ulaşmak ve Demirkazık (3756) ile Küçük Demirkazık (3425m) zirvelerine tırmanmak mümkündür.

Ayrıca, Çukurbağ köyünden hareketle 1,5-2 saatlik bir yürüyüş sonunda Emli vadisi girişine varılır. Buradan da Kaldı (3734 m), Güzeller (3461 m) ve Alaca (3588 m) zirvelerine tırmanmak mümkündür.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Millî Park’a Adana, Kayseri ve Niğde illerini çevreleyen karayolu, havayolu ve demiryolu ile ulaşılabilir. Milli Park İstanbul'a 795 km, Ankara'ya 365 km, Adana'ya ise 160 km mesafededir. Demirkazık köyüne ulaşım, Niğde ve Adana’dan Çamardı otobüsleri ile sağlanmaktadır. Kayseri-Yahyalı arası 66 km, Niğde-Çamardı arası 65 km, Adana-Çamardı arası ise 160 km'dir. En yakın havalimanı Şakirpaşa Havalimanı'dır. Demiryolu ile ulaşmak isteyenler Niğde istasyonunda indikten sonra karayoluyla devam etmelidir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Türkiye'deki dağlar listesi
• Türkiye'deki yanardağlar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Aladağlar ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

• - Aladağlar 22 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.