Kaçkar Dağları Millî Parkı
Kaçkar Dağları Millî Parkı (Türkiye)
Tür	Millî Park
Konum	Rize Erzurum Artvin
Yüzölçümü	51.550 hektar
Açılış	1994
Durum	Faaliyette
Resmî site	Kaçkar Dağları Millî Parkı

Kaçkar Dağları Millî Parkı büyük bölümü Rizenin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerine uzanan millî park. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuştur.

Temel bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alan; korunmuş doğal ekosistem, alüvyal ormanlar, alpin çayırlıklar, çalı toplulukları, yaşlı ormanlar, güncel buzullar ve oluşturduğu şekiller ile yörede yüzyıllar içinde oluşan otantik kırsal hayat ve kültürü ile korunmaya değer bulunmuştur.^[1]

Yörede tarihi değere sahip eser ve kalıntılar ile kültürel değerler yer almaktadır. Zir kale, Kale-i Balâ, Elevit kalıntıları, Çat Köprüsü, tarihi konaklar, Vartivor ve Hodoçur yayla şenlikleri, bunlardan bazılarıdır.^[2]

Fiziksel Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Alp Orejonezi sırasında oluşan dağlık kütleler genelde granitik ve granit kayaçlardan oluşur. Türkiye'de Pleistosen devrinde buzullaşmanın görüldüğü ve halen aktif buzullaşmanın görüldüğü sınırlı alanlardan biridir. 9 buzul vadisi, asılı vadiler, buzul gölleri, moren set gölleri, sirkler, buzul vadileri ve morenler bulunur. Dağların yükseklerinde 0.5 hektardan büyük 79 tane buzul gölü bulunur.

Doğal Yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]

Millî park alanında nemli dere, orman, alpin ve subalpin ile bataklık ve sucul vejetasyon tipleri belirlenmiştir. Endemizmin yüksekliği ile dünyada 25 önemli ekolojik bölgeden biri kabul edilir.^[2]

Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]

Alanda 30 memeli türü tespit edilmiştir: Gelincik, ağaç sansarı, sansar, porsuk, vaşak, su samuru, karaca, çengel boynuzlu dağ keçisi, kurt, ayı, yaban keçisi, yaban domuzu. 12 takıma ait 136 kuş türü belirlenmiştir. Bunlardan 92'si kesin koruma altındaki, 34 adeti korunan fauna türleri listesindedir.

Flora[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgede bulunan 2500 bitki taksonundan, 160'ı bölge, 300'ü Türkiye açısından endemiktir. Orman gülünün 3000 m yükseklikte görüldüğü tek yerdir.^[3] Doğu Karadeniz meşesi (Quercus pontica) relikt (kalıntı) bir tür olması açısından önemlidir.^[4]

300-1500 metreler arasında geniş yapraklı ormanlar görülür. Gürgen, kayın, kestane, ıhlamur, meşe türleri bu ormanları oluşturur. Alçaklardaki çalı türleri psödomaki biçimindedir. 1500 metreden yüksek alanlarda Doğu Karadenize özgü doğu ladini, Doğu karadeniz göknarı, sarıçam saf ve karışık ormanlar oluştururlar. Bu iğne yapraklı türler arasına yer yer huş türleri ve titrek kavak karışır. Ormanların yerini 2400 metreden sonra alpin bitkiler alır. 2400–2850 m arasındaki kuzey yamaçlarda, kafkas orman gülü, mersin yapraklı ayı üzümü en çok rastlanan türlerdir. Kafkas orman gülü yanında, eğri çayırsaçı (Deshampsia flexuosa), yabani zambak, dağ lahanası (Polyganum bistorta), altınbaşak (Solidago virgo-aurea) gibi otsu türler görülür. Otların yüzeyi kapatamadığı kayalık alanlarda yosun ve likenler rastlanır.^[5]

Orman Ekosistemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

51.550 hektarlık millî parkın, 10.300 hektarlık kısmı ormanlarla kaplıdır. Bu ormanların %27'si bozuk, %73'ü mormal ormandır. Yusufeli sınırlarında 89 hektarlık Sarıçam ormanı bulunur.

• Alüvyal Ormanlar:Fırtına deresinin denize döküldüğü noktadan Çat mahallesine kadar olan alanda derenin taşıdığı alüvyon malzemenin birikmesiyle oluşmuş akarsu taraçaları oluşmuştur. İçinde kızılağaçlarında bulunduğu bu ormanlar derin kök yapılarıyla toprağı erozyona karşı korumaktadır. Vadinin üst kısımlardan taşkın ve sellerle gelen malzemeyi tutmakta, erozyonu önlemektedir. Toprağı koruyan ormanlar bu alanlarda tarım yapılmasına da imkân sunmaktadır.^[1]
• Şimşir Ormanları: Çoğunluğu dere boylarında bir bölümü yamaçlarda topluluklar halinde bulunurlar. Şimşir ağaçları 8–32 cm çapa, 8–9 m uzunluğa kadar ulaşabilmektedir. Bu ormanlar biyolojik kaynak olmalarının yanında estetik değer açısından önemlidir.^[1]
• Yaşlı ormanlar: Ağaç kesiminin ve işletmenin olmadığı, ağaçların çoğunun doğal erişkinliğe ulaştığı, ortamda canlı ağaçlarla birlikte devrilmiş, ayakta kuru, çürümekte olan ağaçların bir arada bulunduğu ormandır. Fırtına vadisi ile yan vadisi olan Palovit vadisinin Doğal Yaşlı Ormanları Türkiye'nin en iyi korunmuş doğal ormanlarındandır. Vadi yamaçlarının çok sarp olması ağaç kesimini engellemiş, yaşlı, anıt ağaçlar, zamanımıza kadar ulaşmıştır. Fırtına vadisinde bulunan 4603 hektarlık Doğal yaşlı orman Avrupa'daki acil daha iyi korumaya ihtiyacı olan 100 ormandan biri olduğu kabul edilmiştir.^[1]

Alanın kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yörenin rekreasyonel imkânları şu gruplarda toplanabilir: Doğa yürüyüşü, kanoçuluk, doğa Doğa fotoğrafçılığı, dağcılık, zirve tırmanışı, sportif balıkçılık, kayaklı yürüyüşler, kayak, piknik imkânı, doğa kampı, dağ bisikletçiliği, yaban hayatı ve kuş gözlemciliği, boğa şenlikleri ve yayla şenlikleri, kaplıca sağlık turizmi, Ekstrem spor türleri.

Kaçkar Dağları Milli Parkı Uzun Devreli Gelişim Planı hazırlanmış, tur güzergâhları, çadırlı kamp yerleri belirlenmiştir.^[6]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadeniz sahil yolundan milli parka Çamlıhemşin'den ulaşılmaktadır. Rize Çamlıhemşin uzaklığı 62 km, Çamlıhemşin-Ayder 17 kmdir. Güneyden ulaşmak için Erzurum-Artvin karayolunu kullanmak gerekir. Sarıgöl, Altıparmak, Yaylalar köyleri üzerinden ulaşım sağlanabilir.^[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]