Yirmili sayı sistemi

Maya rakamları, 20 tabanlı bir sistemdir.

Yirmili /vɪˈdʒɛsɪməl/ veya 20 tabanlı sayı sistemi yirmiye dayalı bir sayı sistemidir (ondalık rakam sisteminin on sayısına dayanması gibi). Vigesimal Latince vicesimus sıfatından türetilmiştir.

Rakamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirmili rakam sisteminde, yirmi ayrı rakam (veya rakam sembolleri) kullanılır, bu, gündelik hayatta sıklıkla kullandığımız ondalık sistemden on daha fazla sayı anlamına gelir. Ekstra gerekli sembolleri bulmanın modern yöntemlerinden biri, onu A₂₀harfi (₂₀, taban 20anlamına gelir) olarak, on dokuzu J₂₀ olarak yazmak ve alfabenin karşılık gelen harfleri arasındaki sayıları bu sisteme göre yazmaktır. Bu, "A – F" harfleriyle 9'un üzerinde on altılık sayılar yazmanın yaygın bilgisayar bilimi uygulamasına benzemektedir. Daha az yaygın olan bir başka yöntem de "I" harfini atlar", I₂₀ ifadesinin on sekiz ile bir arasında karışıklığa neden olmasını önlemek için on sekiz J₂₀ olarak, on dokuz K₂₀ olarak ifade edilir. Yirmi sayısı 10₂₀ olarak yazılır.

Dönüştürme tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirmili çarpım tablosu
1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F	G	H	I	J	10
2	4	6	8	A	C	E	G	I	10	12	14	16	18	1A	1C	1E	1G	1I	20
3	6	9	C	F	I	11	14	17	1A	1D	1G	1J	22	25	28	2B	2E	2H	30
4	8	C	G	10	14	18	1C	1G	20	24	28	2C	2G	30	34	38	3C	3G	40
5	A	F	10	15	1A	1F	20	25	2A	2F	30	35	3A	3F	40	45	4A	4F	50
6	C	I	14	1A	1G	22	28	2E	30	36	3C	3I	44	4A	4G	52	58	5E	60
7	E	11	18	1F	22	29	2G	33	3A	3H	44	4B	4I	55	5C	5J	66	6D	70
8	G	14	1C	20	28	2G	34	3C	40	48	4G	54	5C	60	68	6G	74	7C	80
9	I	17	1G	25	2E	33	3C	41	4A	4J	58	5H	66	6F	74	7D	82	8B	90
A	10	1A	20	2A	30	3A	40	4A	50	5A	60	6A	70	7A	80	8A	90	9A	A0
B	12	1D	24	2F	36	3H	48	4J	5A	61	6C	73	7E	85	8G	97	9I	A9	B0
C	14	1G	28	30	3C	44	4G	58	60	6C	74	7G	88	90	9C	A4	AG	B8	C0
D	16	1J	2C	35	3I	4B	54	5H	6A	73	7G	89	92	9F	A8	B1	BE	C7	D0
E	18	22	2G	3A	44	4I	5C	66	70	7E	88	92	9G	AA	B4	BI	CC	D6	E0
F	1A	25	30	3F	4A	55	60	6F	7A	85	90	9F	AA	B5	C0	CF	DA	E5	F0
G	1C	28	34	40	4G	5C	68	74	80	8G	9C	A8	B4	C0	CG	DC	E8	F4	G0
H	1E	2B	38	45	52	5J	6G	7D	8A	97	A4	B1	BI	CF	DC	E9	F6	G3	H0
I	1G	2E	3C	4A	58	66	74	82	90	9I	AG	BE	CC	DA	E8	F6	G4	H2	I0
J	1I	2H	3G	4F	5E	6D	7C	8B	9A	A9	B8	C7	D6	E5	F4	G3	H2	I1	J0
10	20	30	40	50	60	70	80	90	A0	B0	C0	D0	E0	F0	G0	H0	I0	J0	100

Ondalık	Yirmilik
0	0
1	1
2	2
3	3
4	4
5	5
6	6
7	7
8	8
9	9
10	A
11	B
12	C
13	D
14	E
15	F
16	G
17	H
18	I	J
19	J	K

Bu gösterime göre:

20₂₀ ondalık gösterimde kırk anlamına gelmektedir= (2 × 20¹) + (0 × 20⁰)

D0₂₀ ondalık gösterimde 160 anlamına gelmektedir= (13 × 20¹) + (0 × 20⁰)

100₂₀ ondalık gösterimde 400 anlamına gelmektedir= (1 × 20²) + (0 × 20¹) + (0 × 20⁰).

Bu maddenin takip eden bölümlerinde, aksi belirtilmedikçe sayılar ondalık gösterimle ifade edilmiştir. Açık bir ifadeyle, 10, on, 20, yirmi anlamına gelecektir. Yirmili gösterimdeki sayılar, I'nın onsekiz ve J'nin on dokuz anlamına geldiği kuralı kullanmaktadır.

Kesirler[değiştir | kaynağı değiştir]

20, ikiye ve beşe bölünebildiğinden ve üç ile yedinin çarpımı olan 21'e bitişik olduğundan, böylece ilk dört asal sayıyı kapsadığından, pek çok yirmili kesir, sonlanan veya yinelenen basit temsillere sahiptir (üçte biri ondalıktan daha karmaşık olsa da, bir yerine iki rakamın tekrarlanması). Ondalık olarak üçe iki kez bölmek (dokuza bölmek) yalnızca bir basamaklı devirler verir (Örneğin 1/9 = 0,1111 ....), çünkü 9, 10'dan küçük bir sayıdır. Bununla birlikte, 21, 3 ile bölünebilen 20'ye bitişik sayı, 9 ile bölünemez. Yirmili sistemdeki dokuzda altı basamaklı devirler vardır. 20, 10 (iki ve beş) ile aynı asal çarpanlara sahip olduğundan, bir kesir, ancak ve ancak yirmili olarak sona ererse ondalık olarak sona erecektir.

Ondalıkta Tabanın asal çarpanları: 2, 5 Tabanın bir altındaki sayının asal çarpanları: 3 Tabanın bir üstündeki asal çarpanları: 11			Yirmilikte Tabanın asal çarpanları: 2, 5 Tabanın bir altındaki sayının asal çarpanları: J Tabanın bir üstündeki asal çarpanları: 3, 7
Çarpım	Paydanın asal çarpanları	Konumsal temsil	Konumsal temsil	Paydanın asal çarpanları	Çarpım
1/2	2	0.5	0.A	2	1/2
1/3	3	0.3333... = 0.3	0.6D6D... = 0.6D	3	1/3
1/4	2	0.25	0.5	2	1/4
1/5	5	0.2	0.4	5	1/5
1/6	2, 3	0.16	0.36D	2, 3	1/6
1/7	7	0.142857	0.2H	7	1/7
1/8	2	0.125	0.2A	2	1/8
1/9	3	0.1	0.248HFB	3	1/9
1/10	2, 5	0.1	0.2	2, 5	1/A
1/11	11	0.09	0.1G759	B	1/B
1/12	2, 3	0.083	0.1D6	2, 3	1/C
1/13	13	0.076923	0.1AF7DGI94C63	D	1/D
1/14	2, 7	0.0714285	0.18B	2, 7	1/E
1/15	3, 5	0.06	0.16D	3, 5	1/F
1/16	2	0.0625	0.15	2	1/G
1/17	17	0.0588235294117647	0.13ABF5HCIG984E27	H	1/H
1/18	2, 3	0.05	0.1248HFB	2, 3	1/I
1/19	19	0.052631578947368421	0.1	J	1/J
1/20	2, 5	0.05	0.1	2, 5	1/10

Döngüsel sayılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirminin asal çarpanlara ayrılmış hali 2²×5'tir, bu yüzden mükemmel bir kuvvet değildir. Bununla birlikte, karesiz bölüm 5, 1 ile uyumludur (mod 4). Dolayısıyla, Artin'in basit kökler hakkındaki varsayımına göre, yirmili sonsuz sayıda döngüsel asal sayıya sahiptir, ancak döngüsel olan asalların çarpımı mutlaka ~%37.395 değildir. Belirli bir baz kümesindeki çeşitli kesirlerin tekrar eden devirlerinin uzunluklarını hesaplayan bir UnrealScript programı, ilk 15.456 asalın ~%39.344'ünün yirmili sistemde döngüsel olduğunu ortaya çıkardı.

Gerçek sayılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cebirsel irrasyonel sayı	Ondalık olarak	Yirmili olarak
√2 (bir birim karenin köşegeninin uzunluğu)	1.41421356237309. . .	1.85DE37JGF09H6. . .
√3 (bir birim küpün köşegeninin uzunluğu)	1.73205080756887. . .	1. ECG82BDDF5617. . .
√5 (1 köşegeninin uzunluğu × 2 dikdörtgen)	2.2360679774997. . .	2.4E8AHAB3JHGIB. . .
$φ$ (phi, altın oran =1+√5/2	1.6180339887498. . .	1. C7458F5BJII95. . .
Transandantal irrasyonel sayı	Ondalık olarak	Yirmili olarak
$π$ (pi, çevrenin çapa oranı)	3.14159265358979. . .	3.2GCEG9GBHJ9D2. . .
$e$ (doğal logaritmanın tabanı)	2.7182818284590452. . .	2. E7651H08B0C95. . .
$γ$ (harmonik seriler ile doğal logaritma arasındaki sınırlayıcı fark)	0,5772156649015328606. . .	0. BAHEA2B19BDIBI. . .

Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Pek çok Avrupa dilinde, 20, en azından belirli sayıların isimlerinin dil yapısına göre bir temel olarak kullanılır (20, 400, 8000 vb.güçlere dayanan kapsamlı bir tutarlı yirmili sistem olsa da., genellikle kullanılmaz).

Coğrafi alanları kodlamak için kullanılan Açık Konum Kodu, koordinatların temel 20 kodlamasını kullanır.^[1]

Afrika[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirmili sistemler Afrika'da, örneğin Yoruba'da yaygındır.

Ogún, 20, temel sayısal blok. Ogójì, 40, (Ogún-meji) = 20 çarpı 2 (èjì). Ogota, 60, (Ogún-mẹ̀ta) = 20 çarpı 3 (ẹ̀ta). Ogorin, 80, (Ogún-mẹ̀rin) = 20, 4 (ẹ̀rin) ile çarpılır. Ogorun, 100, (Ogún-màrún) = 20, 5 (àrún) ile çarpılır.

16 (Ẹẹ́rìndílógún) = 20'den 4 az.

17 (Etadinlogun) = 20'den 3 az.

18 (Eejidinlogun) = 20'den 2 az.

19 (Okandinlogun) = 20'den 1 az.

21 (Okanlelogun) = 20'den 1 fazla.

22 (Eejilelogun) = 20'den 2 fazla.

23 (Etalelogun) = 20'den 3 fazla.

24 (Erinlelogun) = 20'den 4 fazla.

25 (Aarunlelogun) = 20'den 5 fazla.

Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirmi, Maya ve Aztek sayı sistemlerinde bir temeldi. Mayalar yirminin kuvvetleri için şu isimleri kullandı: kal (20), bak (20² = 400), pic (20³ = 8,000), calab (20⁴ = 160.000), kinchil (20⁵ = 3.200.000) ve alau (20⁶ = 64.000.000). Ayrıca bkz. Maya rakamları ve Maya takvimi, Maya dilleri, Yukatek Mayacası. Aztekler bu sayılaı cempoalli (1 × 20), centzontli (1 × 400), cenxiquipilli (1 × 8.000), cempoalxiquipilli (1 × 20 × 8.000 = 160.000), centzonxiquipilli (1 × 400 × 8.000 = 3.200.000) ve cempoaltzonxiquipilli (1 × 20 × 400 × 8.000 = 64.000.000) olarak adlandırdı. ce(n/m) ön eki "bir" anlamına gelir ("yüz" ve "bin" gibi) ve gücün diğer katlarının adlarını almak için karşılık gelen sayı ile değiştirilirdi. Örneğin, ome (2) × poalli (20) = ompoalli (40), ome (2) × tzontli (400) = ontzontli (800). poalli (ve xiquipilli) kelimesindeki -li eki ve tzontli kelimesindeki -tli eki sadece kelimenin sonuna eklenen gramer isim sonekleridir; böylece poalli, tzontli ve xiquipilli poaltzonxiquipilli ile birlikte bileşik (* poallitzontlixiquipilli) bir kelime üretilirdi. (Ayrıca bkz Nahuatl dili.)
Tlingit insanları 20 sayı tabanını kullandı.
Kaktovik Inupiaq rakamları 20 tabanlı bir sistem kullanır. 1994'te Alaska, Kaktovik'ten öğrenciler, 1994 yılında Kaktovik Inupiaq rakamlarını buldular. Rakamlar geliştirilmeden önce Inuit isimleri gözden düşüyordu.^[2]

Inuit rakamları
𝋀	𝋁	𝋂	𝋃	𝋄	𝋅	𝋆	𝋇	𝋈	𝋉	𝋊	𝋋	𝋌	𝋍	𝋎	𝋏	𝋐	𝋑	𝋒	𝋓
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19

Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

Bhutan'ın ulusal dili olan Dzongkha, 20, 400, 8.000 ve 160.000'in kuvvetleri için rakamlarla tam bir yirmilik sisteme sahiptir.
Kuzeydoğu Hindistan'daki Meghalaya eyaletinin Güney Garo Tepeleri'nde ve Bangladeş'e komşu bölgelerde konuşulan bir dil olan Atong, günümüzde arkaik olarak kabul edilen tam bir yirmilik sisteme sahiptir.^[3]
Hindistan'da kullanılan bir Munda dili olan Santalicede, "elli" bār isī gäl, yani, "iki tane yirmi ve bir tane on" olarak ifade edilir.^[4] Aynı şekilde, Hindistan'da konuşulan başka bir Munda dili olan Didei'de, karmaşık sayılar 19'a kadar ondalık ve 399'a ondalık-yirmiliktir.^[5]
Burushaski sayı sistemi 20 tabanlıdır . Örneğin, 20 sunak, 40 alto-sunak (2 kere 20), 60 iski-sunak (3 kere 20) vs.
Doğu Asya'da, Ainu dili ayrıca 20 sayısını temel alan bir sayma sistemi kullanır. "hotnep "20,"wanpe etu hotnep ”(İki tu hotnep ve bir on daha) 30 ,“tu hotnep ”(İki yirmilik) 40," ashikne hotnep ”(Beş yirmilik) 100'dür. Çıkarma da yoğun bir şekilde kullanılır, örneğin " shinepesanpe ”(Ona kadar bir tane daha) 9'dur.
Çukçi dili yirmilik sayı sistemine sahiptir.^[6]

Okyanusya[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni Zelanda'nın Maori dilinde, bir savaş partisine atıfta bulunan Te Hokowhitu a Tu (kelimenin tam anlamıyla "Tu'nun yedi 20'si") ve büyük bir savaşçıya atıfta bulunan Tama-hokotahi teriminde görülebilen ("20 savaşçıya denk bir adam")20 tabanlı sistemin kullanımının bazı kanıtları vardır.

Avrupa[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirmi (vingt), Belçika, İsviçre, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ruanda, Aosta Vadisi ve Manş Adaları dışında 70'ten 99'a kadar olan Fransız sayılarının adlarında temel sayı olarak kullanılır. Örneğin, quatre-vingts yani Fransızca "80" anlamındaki kelime, "dört-yirmili" anlamına gelir; Soixante-dix, yani "70" sayısı kelimenin tam anlamıyla "altmış-on" olarak ifade edilir; soixante-quinze ("75") kelimenin tam anlamıyla "altmış-on beş"tir; quatre-vingt-sept ("87") kelimenin tam anlamıyla "dört-yirmili-yedi"dir; quatre-vingt-dix ("90") kelimenin tam anlamıyla "dört-yirmili-on" dur; quatre-vingt-seize ("96") kelimenin tam anlamıyla "dört-yirmili-on altı"dır. Ancak, Belçika, İsviçre, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ruanda, Aosta Vadisi ve Kanal Adaları'nda kullanılan Fransızcada 70 ve 90 sayıları genellikle septante ve nonante adlarına sahiptir. Bu nedenle, 1996 yılı Paris Fransızcasında "mille neuf cent quatre-vingt-seize", ancak Belçika Fransızcasında "mille neuf cent nonante-six" olarak görülür. İsviçre'de "80" quatre-vingts (Cenevre, Neuchâtel, Jura) veya huitante (Vaud, Valais, Fribourg) olarak ifade edilebilir.
Yirmi (tyve), 50'den 99'a kadar olan Danca sayı adlandırmalarında temel sayı olarak kullanılır. Örneğin tres (tresindstyve'nin kısaltılmışı) 3 çarpı 20, yani 60 anlamına gelir. Bununla birlikte, Danimarka rakamları, etimolojik olarak son derece küçük bir şekilde oluşturulmuş olan onlardan bazılarının isimleri olduğu için belirsiz değildir. Örneğin, Fransızca quatre-vingt-seize sayısının aksine, birimler, ondalık sistemin tanımlayıcı bir özelliği olan, her on arasında yalnızca sıfırdan dokuza kadar gider. Ayrıntılar için Danimarka rakamlarına bakın.
Yirmi (ugent), Breton dilinde 40'tan 49'a ve 60'tan 99'a kadar olan sayıların temel sayısı olarak kullanılır. Örneğin, daou-ugent 2 çarpı 20, yani 40 ve triwec'h ha pevar-ugent (kelimenin tam anlamıyla "üç-altı ve dört-yirmi") 3×6 + 4×20, yani 98 anlamında kullanılır. Ancak, 30 tregont olarak ifade edilir, * dek ha ugent ("on ve yirmi") olarak ifade edilmez, 50 hanter-kant ("yarım yüz") olarak ifade edilir.
Yirmi (ugain), Galce dilinde 50'ye kadar (hanner cant) ve 60'tan 100'e (cant) kadar bir temel sayı olarak kullanılır, ancak 20. yüzyılın ikinci yarısında bir ondalık sayma sistemi tercih edilmeye başlandı. Bununla birlikte, yirmilik sistem yalnızca sıra sayıları için kullanılır. Deugain 2 çarpı 20 yani 40, trigain 3 kere 20 yani 60, vb. anlamına gelir. Dau ar bymtheg ar ddeugain 57 (iki yirminin üzerine on beş üzerine iki) anlamına gelir. papur chweugain 1970 yılında on şilin (=120 peni) banknotu için takma kullanılıyordu.
Yirmi (fichead) geleneksel olarak deich ar fhichead ile birlikte temel sayı olarak kullanılır, deich ar fhichead veya fichead 's a deich 30 (yirminin üzerinde on veya yirmi ve on), dà fhichead 40 (iki yirmili), dà fhichead 's a deich 50 (iki yirmi on) / leth-cheud 50 (yarım yüz), trì fichead 60 (üç yirmili), naoidh fichead 180 (dokuz yirmili) gibi kullanılır. Günümüzde okullarda ondalık sistem öğretilmektedir, ancak yirmili sistem birçok kişi tarafından, özellikle daha eski konuşmacılar tarafından hala kullanılmaktadır.
Yirmi (njëzet), Arnavutçada temel sayı olarak kullanılır. 40 için kelime kullanılan dyzet iki çarpı 20 anlamına gelir. İtalya'daki Arbıreşler, 60 için 'trizetë' kullanabilir. Eskiden 'katërzetë' 80 için de kullanılıyordu. Bugün Yunanistan'daki Çam Arnavutları tüm zet sayılarını kullanmaktadır. Temelde 20, 1 zet, 40, 2 zet, 60, 3 zet ve 80, 4 zet anlamına gelmektedir. Arnavutça, Balkanlar'da kuvvetli sayı sisteminin unsurlarını ondalık sistemle yan yana tutan tek dildir. Arnavutçadaki iki sistemin varlığı, Balkanlar'daki Hint-Avrupa öncesi halkların Paleo-Balkan Hint-Avrupa kabilelerinin oluşumuna ve dillerine katkılarını yansıtmaktadır.^[7]
Yirmi (otsi), Gürcü dilinde 30 ile 99 arasındaki sayılar için bir temel sayı olarak kullanılır. Örneğin, 31 (otsdatertmeti) kelimenin tam anlamıyla yirmi ve on bir anlamına gelir. 67 (samotsdashvidi) "üç yirmi ve yedi" olarak söylenir.
Yirmi (tqa) Nahçede temel sayı olarak kullanılır.
Yirmi (hogei) 100'e kadar olan sayılar için Bask dilinde bir temel sayı olarak kullanılır (ehun). 40 (berrogei), 60 (hirurogei) ve 80 (laurogei) sırasıyla "iki yirmilik", "üç yirmilik" ve "dört yirmilik" anlamına gelir. Örneğin, 75 sayısı hirurogeita hamabost olarak adlandırılır, kelime anlamıyla "üç yirmilik ve on beş". Bask milliyetçisi Sabino Arana, konuşulan dile uyması için kuvvetli bir rakam sistemi önerdi^[8] ve alternatif olarak, konuşma dilinde onu ondalık hale getirmek için bir reform^[9] önerdi, ancak her ikisi de çoğunlukla unutuldu.^[10]
Yirmi (dwisti veya dwujsti), İtalya'nın Resia Vadisi'ndeki Sloven dilinin Resian lehçesinde temel sayı olarak kullanılır. 60, trïkrat dwisti (3 × 20), 70 ise trïkrat dwisti nu dësat (3 × 20 + 10), 80 štirikrat dwisti (4 × 20) ve 90 štirikrat dwisti nu dësat (4 × 20) + 10).^[11]^[12]
Eski İngiliz para sisteminde (1971 öncesi), pound başına 20 şilin (her biri 12 peni değerinde) kullanılmaktaydı. 1971'de uygulamaya konulan ondalık sisteme göre (1 pound, eski sistemde 240 peni yerine 100 yeni peni'ye eşittir), hala dolaşımda olan şilin sikkeler 5 peni üzerinden yeniden değerlendi (daha fazla basılmadı ve şilin, 1990'da demonetize edildi).
Emperyal ağırlık sisteminde bir tonda yirmi yüz ağırlık vardır.
İngilizcede, yirmilik sayma Bağımsızlık Bildirgesi'nin imzalanmasına atıfta bulunarak seksen yedi (87) yıl önce anlamına gelen Gettysburg Konuşması'nın ünlü açılışında kullanılmıştır "Dört yirmi ve yedi yıl önce ... " ( $1863-87=1776$ ). Kutsal Kitabın Onaylı Versiyonunda yirmilik ifadesi 130'dan fazla kez kullanılır, ancak yalnızca birden büyük bir sayı ile ön ek aldığında tek bir "yirmilik" her zaman yirmi olarak ifade edilir. Yirmilik teriminin yirminin katlarını belirtmek için kullanılması modern İngilizcede artık kullanılmaz hale geldi.
Diğer dillerde eski İngilizce yirmiliğine benzer terimler vardır, örneğin Danca ve Norveççe snes.
Brython Kelt dillerinin izlerinin kaldığı bazı bölgelerde, çok küçük olan koyun sayım sistemleri günümüze kadar hatırlatılmaktadır.

Yazılım uygulamaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Açık Konum Kodu, coğrafi kodları için temel 20'nin kelime açısından güvenli bir sürümünü kullanır. Bu alfabedeki karakterler, yanlışlıkla sözcük oluşturmayı önlemek için seçildi. Geliştiriciler, kelime oluşturma olasılığı için 30 farklı dilde olası tüm 20 harf kümesini puanladı ve mümkün olduğunca az tanınabilir kelimeden oluşan bir set seçti.^[13] Alfabe ayrıca görsel olarak benzer rakamlardan kaçınarak yazım hatalarını azaltmayı amaçlamaktadır ve büyük / küçük harfe duyarlıdır.

Kelime güvenli Base 20
20 tabanlı sayı	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19
Sayı kodu	2	3	4	5	6	7	8	9	C	F	G	H	J	M	P	Q	R	V	W	X

Mezoamerikan dillerinde örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yucatec Maya ve Nahuatl'da yirminin güçleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yucatec Maya ve Nahuatl'da yirmi güç
Numara	Türkçe	Maya	Nahuatl (modern yazım)	Klasik Nahuatl	Nahuatl kökü	Aztek piktogram
1	Bir	Hun	Se	Ce	Ce
20	Yirmi	K'áal	Sempouali	Cempohualli (Cempoalli)	Pohualli
400	Dört yüz	Bak	Sentsontli	Centzontli	Tzontli
8.000	Sekiz bin	Resim	Senxikipili	Cenxiquipilli	Xiquipilli
160.000	Yüz altmış bin	Calab	Sempoualxikipili	Cempohualxiquipilli	Pohualxiquipilli
3.200.000	Üç milyon iki yüz bin	Kinchil	Sentsonxikipili	Centzonxiquipilli	Tzonxiquipilli
64.000.000	Altmış dört milyon	Alau	Sempoualtzonxikipili	Cempohualtzonxiquipilli	Pohualtzonxiquipilli

Yirmi birim olarak sayma[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu tablo, Maya rakamlarını ve Yukatek Mayacası, Nahuatl'daki modern yazım ve Klasik Nahuatl'daki sayı adlarını göstermektedir.

Birden ona kadar (1 – 10)
1 (bir)	2 (iki)	3 (üç)	4 (dört)	5 (beş)	6 (altı)	7 (yedi)	8 (sekiz)	9 (dokuz)	10 (on)

Hun	Ka'ah	Óox	Kan	Ho'	Wak	Uk	Waxak	Bolon	Lahun
Se	Ome	Yeyi	Naui	Makuili	Chikuasen	Chikome	Chikueyi	Chiknaui	Majtlaktli
Ce	Ome	Yei	Nahui	Macuilli	Chicuace	Chicome	Chicuei	Chicnahui	Matlactli
On birden yirmiye kadar (11 – 20)
11	12	13	14	15	16	17	18	19	20

Buluk	Lahka'a	Óox lahun	Kan lahun	Ho' lahun	Wak lahun	Uk lahun	Waxak lahun	Bolon lahun	Hun k'áal
Majtlaktli onse	Majtlaktli omome	Majtlaktli omeyi	Majtlaktli onnaui	Kaxtoli	Kaxtoli onse	Kaxtoli omome	Kaxtoli omeyi	Kaxtoli onnaui	Sempouali
Matlactli huan ce	Matlactli huan ome	Matlactli huan yei	Matlactli huan nahui	Caxtolli	Caxtolli huan ce	Caxtolli huan ome	Caxtolli huan yei	Caxtolli huan nahui	Cempohualli
Yirmiden otuza kadar (21 – 30)
21	22	23	24	25	26	27	28	29	30

Hump'éel katak hun k'áal	Ka'ah katak hun k'áal	Óox katak hun k'áal	Kan katak hun k'áal	Ho' katak hun k'áal	Wak katak hun k'áal	Uk katak hun k'áal	Waxak katak hun k'áal	Bolon katak hun k'áal	Lahun katak hun k'áal
Sempouali onse	Sempouali omome	Sempouali omeyi	Sempouali onnaui	Sempouali ommakuili	Sempouali onchikuasen	Sempouali onchikome	Sempouali onchikueyi	Sempouali onchiknaui	Sempouali ommajtlaktli
Cempohualli huan ce	Cempohualli huan ome	Cempohualli huan yei	Cempohualli huan nahui	Cempohualli huan macuilli	Cempohualli huan chicuace	Cempohualli huan chicome	Cempohualli huan chicuei	Cempohualli huan chicnahui	Cempohualli huan matlactli
Otuzdan kırka kadar (31 – 40)
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40

Buluk katak hun k'áal	Lahka'a katak hun k'áal	Óox lahun katak hun k'áal	Kan lahun katak hun k'áal	Ho' lahun katak hun k'áal	Wak lahun katak hun k'áal	Uk lahun katak hun k'áal	Waxak lahun katak hun k'áal	Bolon lahun katak hun k'áal	Ka' k'áal
Sempouali ommajtlaktli onse	Sempouali ommajtlaktli omome	Sempouali ommajtlaktli omeyi	Sempouali ommajtlaktli onnaui	Sempouali onkaxtoli	Sempouali onkaxtoli onse	Sempouali onkaxtoli omome	Sempouali onkaxtoli omeyi	Sempouali onkaxtoli onnaui	Ompouali
Cempohualli huan matlactli huan ce	Cempohualli huan matlactli huan ome	Cempohualli huan matlactli huan yei	Cempohualli huan matlactli huan nahui	Cempohualli huan caxtolli	Cempohualli huan caxtolli huan ce	Cempohualli huan caxtolli huan ome	Cempohualli huan caxtolli huan yei	Cempohualli huan caxtolli huan nahui	Ompohualli
Yirmiden iki yüze kadar (20 – 200)
20	40	60	80	100	120	140	160	180	200

Hun k'áal	Ka' k'áal	Óox k'áal	Kan k'áal	Ho' k'áal	Wak k'áal	Uk k'áal	Waxak k'áal	Bolon k'áal	Lahun k'áal
Sempouali	Ompouali	Yepouali	Naupouali	Makuilpouali	Chikuasempouali	Chikompouali	Chikuepouali	Chiknaupouali	Majtlakpouali
Cempohualli	Ompohualli	Yeipohualli	Nauhpohualli	Macuilpohualli	Chicuacepohualli	Chicomepohualli	Chicueipohualli	Chicnahuipohualli	Matlacpohualli
İki yüz yirmiden dört yüze kadar (220 – 400)
220	240	260	280	300	320	340	360	380	400

Buluk k'áal	Lahka'a k'áal	Óox lahun k'áal	Kan lahun k'áal	Ho' lahun k'áal	Wak lahun k'áal	Uk lahun k'áal	Waxak lahun k'áal	Bolon lahun k'áal	Hun bak
Majtlaktli onse pouali	Majtlaktli omome pouali	Majtlaktli omeyi pouali	Majtlaktli onnaui pouali	Kaxtolpouali	Kaxtolli onse pouali	Kaxtolli omome pouali	Kaxtolli omeyi pouali	Kaxtolli onnaui pouali	Sentsontli
Matlactli huan ce pohualli	Matlactli huan ome pohualli	Matlactli huan yei pohualli	Matlactli huan nahui pohualli	Caxtolpohualli	Caxtolli huan ce pohualli	Caxtolli huan ome pohualli	Caxtolli huan yei pohualli	Caxtolli huan nahui pohualli	Centzontli

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Karl Menninger : Sayı sözcükleri ve sayı sembolleri: sayıların kültürel tarihi ; Paul Broneer tarafından gözden geçirilmiş Almanca baskısından çevrilmiştir. Cambridge, Mass .: MIT Press, 1969 (ciltsiz de mevcuttur: New York: Dover, 19920-486-27096-3)
Levi Leonard Conant: Sayı Kavramı: Kökeni ve Gelişimi ; New York, New York: Macmillan & Co, 1931. Gutenberg Projesi E-Kitabı 1 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "google/open-location-code". GitHub (İngilizce). 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.
^ Bartley (January–February 1997). "Making the Old Way Count" (PDF). Sharing Our Pathways. 2 (1): 12-13. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2017.
^ van Breugel, Seino. A grammar of Atong. Leiden, Boston: Brill. Chapter 11
^ Gvozdanović, Jadranka. Numeral Types and Changes Worldwide (1999), p.223.
^ Chatterjee, Suhas. 1963. On Didei nouns, pronouns, numerals, and demonstratives. Chicago: mimeo., 1963. (cf. Munda Bibliography 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the University of Hawaii Department of Linguistics)
^ Comrie, Bernard. "Typology of numeral systems 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Numeral types and changes worldwide. Trends in Linguistics. Studies and monographs 118 (2011).
^ The origin of the Albanians: linguistically investigated. Tiran: Academy of Sciences of Albania. 2006. s. 43. ISBN 978-99943-817-1-5. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
^ Artículos publicados en la 1.ª época de "Euzkadi" : revista de Ciencias, Bellas Artes y Letras de Bilbao por Arana-Goiri´taŕ Sabin: 1901, Artículos publicados en la 1 época de "Euskadi" : revista de Ciencias, Bellas Artes y Letras de Bilbao por Arana-Goiri´ttarr Sabin : 1901, Sabino Arana, 1908, Bilbao, Eléxpuru Hermanos. 102–112 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Artículos ..., Sabino Arana, 112–118 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Efemérides Vascas y Reforma d ela Numeración Euzkérica, Sabino Arana, Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vasca, Bilbao, 1969. Extracted from the magazine Euskal-Erria, 1880 and 1881.
^ Fran Ramovš, Karakteristika slovenskega narečja v Reziji in: Časopis za slovenski jezik, književnost in zgodovino, no 4, 1928, pages: 107-121
^ "Pavle Merku, Ljudje ob teru VI, page: 451". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
^ "Open Location Code: An Open Source Standard for Addresses, Independent of Building Numbers And Street Names". github.com. Google. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[1] "google/open-location-code". GitHub (İngilizce). 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018.

[kakt-2] Bartley (January–February 1997). "Making the Old Way Count" (PDF). Sharing Our Pathways. 2 (1): 12-13. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Şubat 2017.

[3] van Breugel, Seino. A grammar of Atong. Leiden, Boston: Brill. Chapter 11

[4] Gvozdanović, Jadranka. Numeral Types and Changes Worldwide (1999), p.223.

[5] Chatterjee, Suhas. 1963. On Didei nouns, pronouns, numerals, and demonstratives. Chicago: mimeo., 1963. (cf. Munda Bibliography 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the University of Hawaii Department of Linguistics)

[6] Comrie, Bernard. "Typology of numeral systems 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Numeral types and changes worldwide. Trends in Linguistics. Studies and monographs 118 (2011).

[Demiraj-7] The origin of the Albanians: linguistically investigated. Tiran: Academy of Sciences of Albania. 2006. s. 43. ISBN 978-99943-817-1-5. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.

[AranaVigesimal-8] Artículos publicados en la 1.ª época de "Euzkadi" : revista de Ciencias, Bellas Artes y Letras de Bilbao por Arana-Goiri´taŕ Sabin: 1901, Artículos publicados en la 1 época de "Euskadi" : revista de Ciencias, Bellas Artes y Letras de Bilbao por Arana-Goiri´ttarr Sabin : 1901, Sabino Arana, 1908, Bilbao, Eléxpuru Hermanos. 102–112 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[AranaDecimal-9] Artículos ..., Sabino Arana, 112–118 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Arana-10] Efemérides Vascas y Reforma d ela Numeración Euzkérica, Sabino Arana, Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vasca, Bilbao, 1969. Extracted from the magazine Euskal-Erria, 1880 and 1881.

[Romavsh-11] Fran Ramovš, Karakteristika slovenskega narečja v Reziji in: Časopis za slovenski jezik, književnost in zgodovino, no 4, 1928, pages: 107-121

[Merku-12] "Pavle Merku, Ljudje ob teru VI, page: 451". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.

[13] "Open Location Code: An Open Source Standard for Addresses, Independent of Building Numbers And Street Names". github.com. Google. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Yirmili sayı sistemi nedir?, Yirmili sayı sistemi anlamı nedir?, Yirmili sayı sistemi ne demektir?