Rakam sistemleri
Hint-Arap rakam sistemi
Batı Arap Doğu Arap Bengal Gurmukh Hint Sinhala Tamil Bali Birman Cava Dzongka Gucerat Khmer Lao Moğol Tay
Doğu Asya
Çin Suzhou Hokkien Japon Kore Vietnam Çunuk sayma
Alfabetik
Aryabhata Ebced Ermeni Ge'ez Gürcü İbrani Kiril Roma Yunan
Eski
Attika Babil Brahmi Ege Etrüsk Inuit Kharosthi Maya Mısır Muisca Quipu Tarihöncesi
Tabana göre sayı sistemleri
2 3 4 5 6 8 10 12 16 20 60
Non-standard positional numeral systems
Tekli sayılama (1) Signed-digit representation (Balanced ternary) faktöriyel negatif Karmaşık tabanlı sistem (2i) Non-integer representation (φ) mixed
Sayısal sistemler listesi
g t d

Rakam, sayıları yazılı olarak göstermeye yarayan sembollerden her biri. Pek çok dil ve kültürde kullanılan Arap kökenli rakamlar şunlardır:

${\displaystyle \mathbf {0} ,\mathbf {1} ,\mathbf {2} ,\mathbf {3} ,\mathbf {4} ,\mathbf {5} ,\mathbf {6} ,\mathbf {7} ,\mathbf {8} ,\mathbf {9} }$

${\displaystyle {\big \{}}$ 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 ${\displaystyle {\big \}}}$ kümesinin elemanları onluk sayma sisteminin rakamlarıdır. Bir sayının basamaklarının alabileceği sayı değerlerinin kümesi o sayma sisteminin rakamlarını oluşturur. Dolayısıyla farklı sayma sistemlerinin farklı sayıda rakamları vardır. Örneğin sekizlik sayma sisteminde her bir basamak 0 ile 7 arasında sayı değeri alabildiği için rakamları ${\displaystyle {\big \{}}$ 0,1,2,3,4,5,6,7${\displaystyle {\big \}}}$ kümesinin elemanlarıyla belirtilir. Benzer şekilde onaltılık sayma sisteminde rakamlar 0 ile 15 arasındaki sayılardır. Bir sayı yazılırken sayıyı oluşturan rakamlar basamak değerlerine göre sıralanarak yan yana dizilirler. Bu yüzden rakamlar bireysel sembollerle ve sayılar da bu sembollerin ardışık yazılmasıyla ifade edilmektedir. Ondan fazla rakam içeren sayma sistemlerinin 9'dan büyük sayı değerine sahip rakamlarını bireysel sembollerle ifade edebilmek için genelde bu rakamlar harflerle temsil edilirler. Örneğin onaltılık sayı sisteminin rakamları ${\displaystyle {\big \{}}$ 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, A, B, C, D, E, F ${\displaystyle {\big \}}}$ kümesindeki sembollerle ifade edilir. Burada A'dan F'ye harfler sırasıyla 10 ile 15 arasındaki sayıları ifade eden rakamlardır.

Rakam hanesi, basamaklı sayısal sistemlerde sayıları ("2" veya "5") temsil etmek için kullanılan kombinasyonlarda ("25" gibi) kullanılan sayısal semboldür (25 sayısı gibi).

Belirli bir sayı sisteminde, taban bir tam sayı ise, gerekli basamak sayısı daima tabanın mutlak değerine eşit olacaktır. Örneğin, ondalık sistem (taban 10) on basamak (0 ila 9 arası) içerirken, ikili (taban 2) iki basamaklıdır (0 ve 1).

Rakam ve sayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Her farklı rakam bir sayıyı ifade eder, fakat sonsuz sayıda sembol kullanımı gerekeceğinden her sayının sadece bir rakam kullanılarak yazılabildiği bir yazı sistemi yoktur. Sayılar rakamlar ve başka semboller ("-","/", "e", karekök sembolü, pi sembolü...) kullanılarak bildirilir. Örneğin "3" rakamdır, Türk alfabesiyle "üç" olarak ifade edilen sayıyı belirtmek için kullanılır. "Elli dört" bir sayıdır "5" ve "4" rakamları kullanılarak onluk sayma sisteminde "54" olarak ifade edilir. Benzer şekilde -1, -2, -3, -4, -5, -6, -7, -8 ve -9 negatif sayılardır ancak rakam ve "-" sembolü ihtiva etmekle birlikte rakam değillerdir.

Çift ve tek rakamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çift rakamlar: 0, 2, 4, 6 ve 8.

Tek rakamlar: 1, 3, 5, 7 ve 9.

bir sayının çift veya tek olduğunu bölümden kalana bakılarak belirlenebilir. çift rakamlar 2 ile bölündüklerinde 0 kalanını verirler. tek rakamlar ise 2 ile bölündüklerinde 1 kalanını verirler.

Farklı dillerde rakamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sayısal sistem
• Sayı sistemi