Yeni Türk Lirası

Yeni Türk Lirası
	YTL banknotları ve madeni paraları
ISO 4217 Kodu	TRY
Kullanıcı(lar)	Türkiye (31 Aralık 2008'e kadar); KKTC (31 Aralık 2008'e kadar);
Enflasyon	10.61% (Türkiye, Haziran 2008)
Kaynak	Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Enflasyon raporu 2008-III'
Altbirim
1/100	Yeni Kuruş
Sembol	YTL
Madenî paralar	1, 5, 10, 25, 50 yeni kuruş ve 1 yeni lira
Banknotlar	1, 5, 10, 20, 50, 100 yeni lira

Yeni Türk Lirası, 1 Ocak 2005 ile 31 Aralık 2008 tarihleri arasında Türkiye'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin para birimi olmuştur.^[1] Yeni lira, 100 yeni kuruşa bölündü. Sembol YTL ve ISO 4217 kodu TRY idi.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de 1970'lerden 1990'lara kadar yaşanan kronik enflasyon nedeniyle lira ciddi değer kaybı yaşadı. Türkiye gelişmiş ülkelere göre daha yüksek enflasyon oranlarına sahip olmuş ve hiperenflasyon yaşamıştır. 1960'ların sonlarında 1 ABD doları 9 lira olan para birimi, 2001 sonlarında ABD doları başına yaklaşık 1.65 yeni liradan işlem görmeye başladı. Bu, yılda yaklaşık %38'lik bir ortalama enflasyonu temsil ediyordu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bu sorunu "ulusal bir utanç" olarak nitelendirmişti. Türk lirasından sıfır atılmasıyla birlikte, Rumen leyi Temmuz 2005'e kadar dünyanın en az değerli para birimi haline geldi.

Aralık 2003'ün sonlarında Türkiye Büyük Millet Meclisi, para biriminden altı sıfırın kaldırılmasına ve yeni lira oluşturulmasına izin veren bir yasa çıkardı. 1 Ocak 2005'te 1 yeni lira = 1.000.000 eski lira olacak şekilde değiştirilmiştir.

Piyasaya sürüldükten sonra para biriminin resmi adı "Yeni Türk Lirası"ydı, ancak Merkez Bankası'na göre yeni kelimesi yalnızca "geçici" bir önlemdi.^[2] Bir haber ajansı, "yeni" ifadesinin 1 Ocak 2009'da kaldırılacağını bildirdi. Aynı kaynak, banknotların "sahteliği önlemek için farklı şekil ve boyutlarda" olacağını da belirtti. Aynı zamanda yeni bir en yüksek değer olan 200 liranın çıkarılması da düşünülüyordu.^[3]

Madeni paralar[değiştir | kaynağı değiştir]

Madeni paralar 2005 yılında 1, 5, 10, 25 ve 50 yeni kuruş ve 1 yeni lira cinsinden piyasaya sürüldü.

Resim		Kupür değeri	Teknik ölçüleri				Açıklama
Ön	Arka	Kupür değeri	Çap mm	Kalınlık mm	Kütle gr	Alaşım	Kenarı	Ön	Arka
		1 Yeni Kuruş	17	1,65	2,7	Cu 70, Zn 30	Düz	Kupür değeri Ay yıldız Basım yılı	"Türkiye Cumhuriyeti" Atatürk portresi
		5 Yeni Kuruş	19,25	1,7	3,85	Cu 65, Ni 18, Zn 17
		10 Yeni Kuruş	19,25	1,7	3,85
		25 Yeni Kuruş	21,5	1,9	4,00		Tırtıllı
		50 Yeni Kuruş	23,85	1,95	6,9	Halka: Cu 81, Ni 4, Zn 15 Göbek: Cu 75, Ni 15, Zn 10
		1 Yeni Türk Lirası	26,15	1,95	8,3	Halka: Cu 75, Ni 15, Zn 10 Göbek: Cu 81, Ni 4, Zn 15

Banknotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Merkez Bankası tarafından "E-8 Emisyon Grubu" olarak adlandırılan banknotlar, 2005 yılında 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 yeni lira cinsinden piyasaya sürüldü. Alttaki dört banknot eski banknotların yerini alıp çok benzer tasarımlar kullanırken, 50 ve 100 yeni lira banknotların eski para birimindeki karşılığı yoktu. Tüm banknotlar, Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamının farklı noktalarından portrelerini ve Türkiye'deki çeşitli tarihi ve diğer önemli bina ve yerlerin görüntülerini gösterir. Yeni bir banknot serisi olan "E-9 Emisyon Grubu" 1 Ocak 2009'da tedavüle girdi ve E-8 grubu 31 Aralık 2009'dan sonra geçerliliğini kaybetti (31 Aralık 2019'a kadar Merkez Bankası şubelerinde hala kullanılabilir olmasına rağmen). E-9 banknotları, para birimini "yeni lira" yerine "lira" olarak adlandırır ve 200 liralık bir değer içerir.^[4]

Emisyon Banknotları 8
resim		Değer	Boyutlar	Ana renk	Tanım
ön yüz	Tersi	Değer	Boyutlar	Ana renk	ön yüz	Tersi
</img>	</img>	1 lira	160 × 76 mm	Bordo, mavi	Kemal Atatürk	Atatürk Barajı (Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında)
</img>	</img>	5 lira	162 × 76 mm	Pastel sarı ve yeşilimsi kahverengi	Kemal Atatürk	Anıtkabir, Ankara
</img>	</img>	10 lira	162 × 76 mm	Kırmızı	Kemal Atatürk ile Türk Bayrağı silüeti	Piri Reis Haritası
</img>	</img>	20 lira	162 × 76 mm	Yeşil	Kemal Atatürk	Efes Harabeleri
</img>	</img>	50 lira	152 × 81 mm	Turuncu	Kemal Atatürk	Kapadokya
</img>	</img>	100 lira	158 × 81 mm	Mavi	Kemal Atatürk	İshak Paşa Sarayı

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Official Gazette of the Republic of Turkey. "Law on the Currency of the Republic of Turkey". 4 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Central Bank of the Republic of Turkey. "Frequently Asked Questions on YTL". 12 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006.
^ Turkish Daily News (15 Eylül 2006). "TL banknotes to be in circulation in 2009". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006.
^ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (Central Bank of the Republic of Turkey) (8 Mayıs 2007). "Announcement on the Withdrawal of New Turkish Lira Banknotes from Circulation". Official Gazette no. 26516, 8 May 2007, page 103. TCMB. 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2008.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni banknot ve madeni paraların görüntüleri
Resimlerle Türkiye'den madeni paralar
Türk yeni lirası resmi değişim kampanyası
ytl bilgi sitesi 30 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Osmanlı İmparatorluğu paraları 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye Cumhuriyeti banknotları 25 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye Cumhuriyeti madeni paraları ve banknotları 9 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Official Gazette of the Republic of Turkey. "Law on the Currency of the Republic of Turkey". 4 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[2] Central Bank of the Republic of Turkey. "Frequently Asked Questions on YTL". 12 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006.

[3] Turkish Daily News (15 Eylül 2006). "TL banknotes to be in circulation in 2009". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006.

[4] Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (Central Bank of the Republic of Turkey) (8 Mayıs 2007). "Announcement on the Withdrawal of New Turkish Lira Banknotes from Circulation". Official Gazette no. 26516, 8 May 2007, page 103. TCMB. 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2008.

[1]

[2]

[3]

[4]

Yeni Türk Lirası nedir?, Yeni Türk Lirası anlamı nedir?, Yeni Türk Lirası ne demektir?