Teknolojik değişim veya teknolojik ilerleme, teknoloji veya süreçlerin genel buluş, inovasyon ve yayılım sürecidir.^[1][2] Özünde teknolojik değişim, süreçler de dahil olmak üzere teknolojilerin icat edilmesini ve bunların araştırma ve geliştirme yoluyla ticarileştirilmesini veya açık kaynak olarak piyasaya sürülmesini, gelişmekte olan teknolojilerin üretilmesini, teknolojilerin sürekli olarak iyileştirilmesini ve genellikle daha ucuz hale gelmesini ve teknolojilerin endüstri veya toplum genelinde yayılmasını (bazen kesinti ve yakınsamayı da içerir) kapsamaktadır. Kısacası, teknolojik değişim hem daha iyi hem de daha fazla teknolojiye dayanır.

Teknolojik değişimin modellenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk zamanlarda, teknolojik değişim "Doğrusal İnovasyon Modeli" ile gösterilmekteydi; bu model artık büyük ölçüde terk edilmiş ve yerini araştırma, geliştirme, yayılma ve kullanımın tüm aşamalarında inovasyonu içeren bir teknolojik değişim modeline devretmiştir. "Teknolojik değişimin modellenmesinden" bahsederken, bu genellikle inovasyon süreci anlamına gelmektedir. Bu sürekli iyileştirme süreci genellikle zaman içinde azalan maliyetleri gösteren bir eğri olarak modellenir (örneğin her yıl daha da ucuzlayan yakıt hücresi). TC de genellikle bir öğrenme eğrisi kullanılarak modellenir, örneğin: Ct=C0 * Xt^-b

Teknolojik değişimin kendisi genellikle diğer modellere dahil edilir ve genellikle dışsal bir faktör olarak ele alınmaktadır. Bu günlerde teknolojik değişim daha çok içsel bir faktör olarak ele alınmaktadır. Bu da etkileyebileceğiniz bir şey olarak ele alındığı anlamına gelmektedir. Günümüzde, teknolojik değişimin hızını ve yönünü etkileyebilecek politikaları sürdüren sektörler bulunmaktadır. Örneğin, Teşvik Edilmiş Teknolojik Değişim hipotezinin savunucuları, politika belirleyicilerin göreceli faktör fiyatlarını etkileyerek teknolojik ilerlemelerin yönünü yönlendirebileceğini ve bunun iklim politikalarının fosil yakıt enerjisinin kullanımını, özellikle de nispeten daha pahalı hale gelmesini etkileme biçiminde gösterilebileceğini belirtmektedir.^[3] Şimdiye kadar, politika kaynaklı inovasyon etkilerinin varlığına ilişkin ampirik kanıtlar hala eksiktir ve bu durum modellerin azlığı dışında çeşitli nedenlere bağlanabilir.^[4] İlgili bir kavram da, politika kaynaklı ölçeğe bağlı etkilerden ziyade fiyat kaynaklı yöne bağlı etkilere daha fazla vurgu yapan Yönlendirilmiş Teknik Değişim kavramıdır.^[5]

Buluş[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni bir şeyin ya da "çığır açan" bir teknolojinin oluşturulması. Bu genellikle ürün geliştirme sürecine katılmaktadır ve araştırmaya dayanmaktadır. Bu, elektronik tablo yazılımının icadında gösterilebilir. Yeni icat edilen teknolojiler geleneksel olarak patentlenmektedir

Yayılma[değiştir | kaynağı değiştir]

Yayılma, bir teknolojinin bir toplum veya endüstri aracılığıyla yayılmasıyla ilişkilidir.^[6] Bir teknolojinin yayılması teorisi genellikle S şeklinde bir eğri takip eder; teknolojinin ilk versiyonları oldukça başarısızdır, bunu yüksek düzeyde benimsenme ile başarılı bir yenilik dönemi izler ve son olarak bir teknoloji bir pazardaki maksimum potansiyeline ulaştığında benimsemede bir düşüş yaşanır. Kişisel bilgisayar söz konusu olduğunda, evlerin ötesine geçerek ofis iş istasyonları ve İnternet sitesi barındıran sunucu makineleri gibi iş ortamlarına da girmiştir.

Sosyal bir süreç olarak teknolojik değişim[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyal bir süreç olarak teknolojik değişim fikrinin temelinde, sosyal bağlam ve iletişimin önemi konusunda genel bir mutabakat yer almaktadır. Bu modele göre, teknolojik değişim, kültürel ortam, siyasi kurumlar ve pazarlama stratejilerinden derinden etkilenen üreticiler ve benimseyenler ile devlet gibi diğerlerini içeren sosyal bir süreç olarak görülmektedir.

Serbest piyasa ekonomilerinde kârın maksimize edilmesi, teknolojik değişimin güçlü bir itici gücü olmaktadır. Genel olarak, yalnızca gelen üretim sermayesi sahipleri için karı maksimize etmeyi vadeden teknolojiler geliştirilir ve pazara sunulur. Bu kriteri karşılayamayan tüm teknolojik ürünlerin ise -önemli toplumsal ihtiyaçları karşılıyor olsalar bile- elenmesi söz konusudur. Bu nedenle teknolojik değişim, sermayenin mali çıkarları lehine güçlü bir şekilde önyargılı bir sosyal süreçtir. Halihazırda, yeni bir teknolojinin geliştirilmesinden ve pazarlanmasından önce sosyal veya çevresel açıdan arzu edilirliğinin oylanması gibi, ortalama vatandaşların teknolojik değişimin seyrini yönlendirmesine olanak tanıyacak köklü demokratik süreçler bulunmamaktadır.^[7]

Yayılma unsurları[değiştir | kaynağı değiştir]

Teknolojik değişim sürecinin dört temel unsuru üzerinde durulmuştur: (1) yenilikçi bir teknoloji (2) belirli kanallar aracılığıyla (3) bir sosyal sistemin üyelerine iletilir (4) bu üyeler teknolojiyi belirli bir süre boyunca benimsemektedir. Bu unsurlar, Everett M. Rogers'ın iletişim tipi bir yaklaşım kullanarak yeniliklerin yayılması teorisinden elde edilmiştir.

Yenilik[değiştir | kaynağı değiştir]

Rogers, yenilikçi teknolojilerin kabulünü etkileyen beş ana özellik olduğunu öne sürmüştür. Bu kriterleri Avantaj, Uyumluluk, Karmaşıklık, Denenebilirlik ve Gözlemlenebilirlik anlamına gelen ACCTO olarak adlandırmıştır. Göreceli avantaj ekonomik veya ekonomik olmayabilir ve bir yeniliğin aynı ihtiyaçları karşılayan önceki yeniliklerden daha üstün görülme derecesidir. Kabul ile pozitif ilişkilidir. Uyumluluk, bir yeniliğin potansiyel benimseyiciye mevcut değerler, geçmiş deneyimler, alışkanlıklar ve ihtiyaçlarla tutarlı görünme derecesidir; düşük düzeyde uyumluluk kabulü yavaşlatacaktır. Karmaşıklık, bir yeniliğin anlaşılması ve kullanılmasının zor görünme derecesidir; bir yenilik ne kadar karmaşıksa kabulü de o kadar yavaş olacaktır. Denenebilirlik, bir yeniliğin sınırlı olarak denenebileceğine dair algılanan derecedir ve kabulle pozitif yönde ilişkilidir. Denenebilirlik kabulü hızlandırabilir çünkü küçük ölçekli testler riski azaltır. Gözlemlenebilirlik, inovasyonun sonuçlarının başkaları tarafından görülebilme derecesidir ve kabulle olumlu yönde ilişkilidir.

İletişim kanalları[değiştir | kaynağı değiştir]

İletişim yolları, bir kaynağın bir mesajı alıcıya iletmesini sağlayan araçlardır. Bilgi, temelde farklı ancak birbirini tamamlayan iki iletişim kanalı aracılığıyla aktarılabilir. Farkındalık daha çok kitle iletişim araçları ile elde edilebilirken, kabule yol açan belirsizliğin azaltılması çoğunlukla yüz yüze iletişimden kaynaklanmaktadır.

Sosyal sistem[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyal sistem, yeniliğin benimsendiği bir ortam ve sınırları sağlamaktadır. Sosyal sistemin yapısı teknolojik değişimi çeşitli şekillerde etkilemektedir. Sosyal normlar, kanaat önderleri, değişim ajanları, hükümet ve yeniliklerin sonuçları bu sürece dahildir. Ayrıca kültürel ortam, siyasi kurumların doğası, yasalar, politikalar ve idari yapılar da bu sürece dâhildir.

Zaman[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaman birçok yönden kabul sürecine girmektedir. Zaman boyutu, bir bireyin veya diğer bir benimseyicinin yenilikçiliği ile ilgili olup, bir yeniliğin nispeten erken veya geç benimsenmesidir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomide teknolojik değişim, uygulanabilir üretim olanakları kümesindeki bir değişikliktir.

John Hicks'i (1932) takiben, teknolojideki bir değişiklik belirli bir sermaye-emek oranı için sermayenin marjinal ürününün emeğin marjinal ürününe oranını değiştirmiyorsa, teknolojik bir yenilik Hicks nötrdür. Teknolojik bir yenilik, teknoloji emek artırıcı ise Harrod nötrdür (Roy Harrod'u izleyerek); teknoloji sermaye artırıcı ise Solow nötrdür .^[2][8]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• İnovasyon
• Posthümanizm
• Üretkenlik
• İkinci Sanayi Devrimi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitaplar

• Jones, Charles I. (1997). Ekonomik Büyümeye Giriş . WW Norton.0-393-97174-0ISBN 0-393-97174-0
• Kuhn, Thomas Samuel (1996). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, 3. baskı. Chicago Üniversitesi Yayınları.0-226-45808-3ISBN 0-226-45808-3
• Mansfield, Edwin (2003). Mikroekonomik Teori ve Uygulamalar, 11. Baskı. WW Norton0-393-97918-0
• Rogers, Everett (2003). Yeniliklerin Yayılması, 5. baskı, Free Press.0-7432-2209-1ISBN 0-7432-2209-1
• Green, L (2001). Teknokültür, Allen ve Unwin, Crows Nest, s. 1–20.

Makaleler

• Danna, W. (2007). "They Had a Satellite and They Knew How to Use It", American Journalism, Spring, Vol. 24 Issue 2, pp. 87–110. Online source: abstract and excerpt.
• Dickey, Colin (January 2015), A fault in our design 12 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "Perhaps a brighter technological future lies less in the latest gadgets, and rather in learning to understand ourselves better, particularly our capacity to forget what we’ve already learned. The future of technology is nothing without a long view of the past, and a means to embody history’s mistakes and lessons." Aeon
• Hanlon, Michael (December 2014), The golden quarter. 5 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Some of our greatest cultural and technological achievements took place between 1945 and 1971. Why has progress stalled?" Aeon

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Wikimedia Commons'ta Technological change ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur