Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
TAEK
	; Kurumun girişinden bir görünüm.
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi	1956 (68 yıl önce)
Kapanış tarihi	28 Mart 2020
Sonraki kurum	Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu;
Türü	Nükleer enerji
Web sitesi	www.taek.gov.tr (arşiv)

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 1956 ve 2022 yılları arasında faaliyet gösteren, Türkiye'nin radyasyon ve nükleer enerji politikalarına yön vermek üzere kurulmuş kurumdur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Atom Enerjisi Komisyonu 1956 yılında 6821 sayılı Yasa ile Başbakanlık'a bağlı olarak Ankara'da kurulmuştur.^[1] 1982 yılında 2690 sayılı Yasa ile Başbakan'a bağlı olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu adı ile yeniden yapılanmıştır.^[2]^[3]

1956 yılında devlet bütçesine bir araştırma reaktörünün kurulması ve ilk masraflarını karşılamak amacı ile 760.000 TL (~ 270.000 $) tahsisat konmuş ve İstanbul'da Küçükçekmece Gölü kenarında şimdiki arazi istimlak edilmiştir. 1957 yılında nükleer bilimlere ait deneysel çalışmaları yapmak üzere TR-1 Araştırma reaktörü için müracaat eden 5 firmadan "American Machine Foundary (AMF)" firmasına "anahtar teslimi" usulüne göre TR-1 Reaktörü yapımı ihale edilmiştir. TR-1 Reaktörü 1959-1962 yılları arasında bu merkezde inşa edilmiş, ilk kez 6 Ocak 1962'de kritik olmuş ve 27 Mayıs 1962'de işletmeye açılmıştır. Projeye, kenarında bulunduğu göle izafeten 1960 yılında "Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi" adı verilmiştir. Reaktör bina inşaatı 2 Kasım 1960'ta, laboratuvar ve atölye kanadı Nisan 1961'de bitmiş ve ilk personel tayinleri Temmuz 1961'de yapılmaya başlanmıştır.^[3]

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 28 Mart 2020 tarihli 31082 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kapatılmış olup görev ve yetkileri Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumuna devredilmiştir.^[4] 7381 sayılı Nükleer Düzenleme Kanununa göre mevzuatta nükleer enerji ve radyasyonun kullanımını içeren faaliyetlerin düzenleyici kontrolü ile ilgili olarak kapatılan Türkiye Atom Enerjisi Kurumuna yapılan atıflar Nükleer Düzenleme Kurumuna yapılmış sayılacaktır.

Görevleri[değiştir | kaynağı değiştir]

5/07/2018 tarihli ve 30479 sayılı Cumhurbaşkanlığının 4 Nolu Kararnamesinin 640 ila 650 nci maddeleri ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı olarak teşkilatlanan, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun kuruluşu, işleyişi, görev yetki ve sorumlulukları kapsamında belirlenen politika ve hedefler doğrultusunda tanımlanan görevleri aşağıdaki gibidir:

a) Nükleer enerji ve radyasyon teknolojileri ile hızlandırıcı teknolojilerinin ülke yararına kullanılmasında izlenecek ulusal politika ve strateji önerilerini hazırlayıp Bakana sunmak.

b) Ulusal politika ve stratejiye uygun olarak ülkenin bilimsel, teknik ve ekonomik kalkınmasında nükleer enerji, radyasyon ve hızlandırıcı teknolojilerinden yararlanılmasını mümkün kılacak her türlü araştırma, geliştirme, yenilik, tasarım, teknoloji edinme, üretim, test, yerlileştirme çalışmalarını yapmak veya yaptırmak, bu kapsamda kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve özel sektör kuruluşları ile işbirliği yapmak ve ortak projeler yürütmek.

c) Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ile özel sektörün, nükleer enerji, radyasyon ve hızlandırıcı teknolojileri ile ilgili olarak Bakanlığın uygun gördüğü öncelikli alanlarda, malzeme, ekipman ve yazılım dahil olmak üzere, araştırma, geliştirme, yenilik, tasarım, teknoloji edinme, üretim, test ve yerlileştirme faaliyetlerine katılımını sağlayacak teşvik ve destek sistemleri oluşturmak ve uygulamak.

ç) Radyoaktif atık yönetimi ile ilgili Ulusal Radyoaktif Atık Yönetim Planını hazırlamak, bu alanda her türlü faaliyeti yerine getirmek veya yerine getirilmesini sağlamak, bu işlemlerin gerçekleştirilmesi için radyoaktif atık tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek, işletmeden çıkarmak veya kapatmak, Hesaplar Yönetim Kurulunun yönetimine katılmak.

d) Görev alanı ile ilgili konularda insan kaynağı yetiştirilmesi ve geliştirilmesini sağlamak, kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörle işbirliği yapmak, yurtiçinde kurslar açmak ve açılmasına destek olmak, Kurum adına ve hesabına yabancı ülkelere yetiştirilmek üzere gönderilecek insan kaynağının yapacakları çalışmaları planlamak ve izlemek.

e) Görev alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, uluslararası kurum ve kuruluşların çalışmalarına katılmak, bu kurum ve kuruluşlara üye olmak, bu alanda uluslararası bilimsel ve teknik anlaşmalara Türkiye Cumhuriyeti adına taraf olmak, yurtiçinden veya yurtdışından sağlanacak kaynakların planlamasını ve dağıtımını yapmak.

f) Görev alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası kongre, seminer gibi bilimsel toplantıları düzenlemek, desteklemek ve bunlara katılmak, ilgili yerli ve yabancı araştırma kurumları ve araştırıcılarla her türlü bilimsel ve teknik işbirliği yapmak.

g) Görev alanı ile ilgili alanlarda insan kaynağı oluşturmak amacıyla burs vermek.

ğ) Görev alanı ile ilgili bilgileri ve çalışmaları yurt içinden ve yurt dışından toplamak, yaymak ve tanıtmak, halkı bilgilendirmek, süreli-süresiz yayın yapmak, bu tür yayınları desteklemek.

h) Görev alanı ile ilgili ölçüm, analiz, dozimetri, kalibrasyon, metroloji, ışınlama, müdahale ve diğer hizmetleri vermek.

ı) Görev alanı ile ilgili teknik destek, analiz, inceleme, değerlendirme ve danışmanlık hizmetleri vermek.

i) Görev alanı ile ilgili konularda tesisler, laboratuvarlar, teknoloji transfer ofisleri, araştırma geliştirme merkezleri, eğitim merkezleri, bilgilendirme merkezleri ve benzeri birimler kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek, işletmeden çıkarmak veya kapatmak.

j) Görev alanı ile ilgili konularda eğitim programları hazırlamak, hazırlatmak, eğitim vermek, eğitim alan kişileri sertifikalandırmak.

k) Görev alanı ile ilgili sermayesi ve kapsamı Cumhurbaşkanınca belirlenen özel hukuk hükümlerine tabi şirket kurmak veya kurulmuş şirkete ortak olmak.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de nükleer enerji

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Atom Enerjisi Komisyonu Kurulması hakkında Kanun" (PDF). Resmi Gazete. 4 Eylül 1956. 31 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. Sayı 9398.
^ "Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu" (PDF). Resmi Gazete. 13 Temmuz 1982. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022. Sayı 17753.
^ ^a ^b "Tarihçe". TAEK, taek.gov.tr. 22 Haziran 2009. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun 50. Yılı 1 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nedeniyle basılan posta pulu

Türkiye'deki bir kuruluş ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Atom Enerjisi Komisyonu Kurulması hakkında Kanun" (PDF). Resmi Gazete. 4 Eylül 1956. 31 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. Sayı 9398.

[2] "Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu" (PDF). Resmi Gazete. 13 Temmuz 1982. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022. Sayı 17753.

[refTAEK02-3] "Tarihçe". TAEK, taek.gov.tr. 22 Haziran 2009. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013.

[4] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Türkiye'de nükleer enerji
Nükleer santraller	Akkuyu Nükleer Güç Santrali Sinop Nükleer Güç Santrali
Nükleer araştırma reaktörleri	TRIGA MARK-II ÇNAEM TR-2
İlgili kuruluşlar	Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi İTÜ Enerji Enstitüsü Proton Hızlandırıcı Tesisi Nükleer Düzenleme Kurumu Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu
Kapanmış ilgili kuruluşlar	Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu nedir?, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu anlamı nedir?, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ne demektir?