Somaliland

Somaliland
Jamhuuriyadda Soomaaliland
جمهورية أرض الصومال
*Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl*
Republic of Somaliland
Somaliland Cumhuriyeti
Somaliland Jamhuuriyadda Soomaaliland; جمهورية أرض الصومال; Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl; Republic of Somaliland; Somaliland Cumhuriyeti
	Bayrak Arma
	Slogan; (Arapça); "La ilâhe illallah, muhammedün resūlullah"; "Allah'tan başka ilâh yoktur, Muhammed Allah'ın elçisidir"; Aynı zamanda: "Herkes için Adalet, Barış, Özgürlük, Demokrasi ve Başarı"[kaynak belirtilmeli]
	Millî marş; Sama ku waar
Başkent	Hargeisa
Resmî dil(ler)	Somalice, Arapça, İngilizce
Hükûmet	Üniter cumhurbaşkanlığı sistemli cumhuriyet
• Devlet Başkanı
• Devlet Başkanı	Musa Bihi Abdi
• Başkan Yardımcısı	Abdurahman Saylici
Tarihçe
• İlan
• İlan	18 Mayıs 1991
Yüzölçümü
• Toplam	137600 km2
Nüfus
• 2014 tahminî	3.500.000
• Yoğunluk	25/km2
GSYİH (SAGP)	2022 tahminî
• Toplam	2,5 milyar $
Para birimi	Somaliland şilini
Zaman dilimi	UTC+3 (Doğu Afrika saati)
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	252

Somaliland, resmî olarak Somaliland Cumhuriyeti, Afrika Boynuzu'nda tanınmayan fiili bir egemen devlettir. Kuzeybatıda Cibuti, güneyde ve batıda Etiyopya ve doğuda Somali ile sınır komşusudur. İddia edilen bölgesi, 2021 itibarıyla yaklaşık 5,7 milyon sakinle 176.120 kilometrekarelik (68.000 mil kare) bir alana sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Hargeisa'dır. Somaliland hükûmeti, kısa bir süre bağımsız olan Somaliland Devleti olarak 1960'tan 1991'e kadar Somali Vesayet Bölgesi (eski İtalyan Somaliland) ile birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturan İngiliz Somaliland'ın halefi devlettir.

Bölge, Doğu Afrika'da 1,1 milyon nüfuslu Hargeisa şehrini gösteriyor

Neolitik çağda, insanlar yaklaşık 10.000 yıl önce Somaliland bölgesinde yaşadılar. Eski çobanlar, ineklere ve diğer hayvanlara bakarken renkli kaya resimleri çizdiler. Ifat Sultanlığı ve Adal Sultanlığı, Orta Çağ boyunca bölgenin ticaretine hükmeden iki Somali hanedanıydı. Adal Sultanlığı'nın düşüşünün ardından, daha sonra Somaliland olacak bölge, kültürel sürekliliği ve mirası simgeleyen, otoritesi azalmış fahri unvanlar olarak bugün hâlâ var olan Sultan, Garaad, Ugaas gibi geleneksel Somali liderlerinin yönetimi altına girdi.

19. yüzyılın sonlarında Birleşik Krallık, kabilelerin çoğunluğuyla (Habar Awal, Garhajis, Habr Je'lo, Warsangeli, Issa ve Gadabuursi kabileleri) bir Koruyuculuk kuran anlaşmalar imzaladı. Muhammed Abdullah Hasan liderliğindeki Dervişler, İngiltere ile Somali sultanları ile imzalanan koruma anlaşmalarına karşıydı. 20 yıl aradan sonra Dervişler nihayet 1920'de Afrika'daki ilk hava bombardımanlarından birinde yenildiler.

26 Haziran 1960'ta, himaye, Somaliland Devleti olarak bağımsızlığını kazandı ve beş gün sonra, ayrı bağımsızlığının ardından Somaliland Vesayet Bölgesi ile gönüllü olarak birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturdu. İki bölge arasında seçilmiş temsilcileri aracılığıyla yasal bir birlik oluştu. 27 Haziran 1960'da Somaliland Yasama Meclisi, oybirliğiyle, iki varlığın sonsuza kadar bir arada kalacağını belirten bir Somali ile Birlik Yasasını kabul etti.

1961'de Somali, kuzey bölgelerin (Somaliland) sıkıntılarından kaynaklanan siyasi huzursuzluğun körüklediği yerel subaylar tarafından yönetilen bir darbe girişimine tanık oldu. Darbe, güç ve kaynak dağılımında algılanan dengesizlikler nedeniyle anayasaya oy vermeyi reddeden yerel halkın boykotunun ardından geldi. Kuzeylilerin parlamentodaki orantısız temsili ve kurumlarda güneylilerin hakimiyeti, kuzeyli nüfusun hissettiği hoşnutsuzluğu daha da şiddetlendirdi. Ancak darbe girişimine rağmen hükûmet kontrolünü elinde tutmayı başardı ve darbe sonunda başarısız oldu.

Nisan 1981'de Somaliland Bağımsızlık Savaşı'na yol açan Somali Ulusal Hareketi (SNM) kuruldu. 1988'de, savaşın zirvesinde, Somali'de diktatör Siad Barre yönetimindeki rejim, Somali İç Savaşı'na yol açan olaylardan biri olan Hargeisa merkezli SNM ve diğer militan gruplara karşı baskı başlattı. Çatışma, Somali'nin ekonomik ve askeri altyapısının ciddi şekilde hasar görmesine neden oldu. 1991'in başlarında Barre rejiminin çöküşünün ardından, SNM liderliğindeki yerel makamlar, aynı yılın 18 Mayıs'ında tek taraflı olarak Somali'den bağımsızlıklarını ilan ettiler ve kısa ömürlü eski bağımsız Somaliland Devleti'nin sınırlarını eski haline getirdiler.

1991'den bu yana bölge, Somaliland Cumhuriyeti hükûmeti olarak uluslararası alanda tanınmak isteyen demokratik olarak seçilmiş hükûmetler tarafından yönetilmektedir. Merkezî hükûmet, Hargeisa'ya delegasyon gönderen bazı yabancı hükûmetlerle gayrı resmî ilişkiler sürdürüyor. Somaliland şu anda Çin Cumhuriyeti (Tayvan) tarafından tanınmaktadır ve başta Etiyopya olmak üzere diğer bazı ülkelerden temsilcilik ofislerine ev sahipliği yapmaktadır. Bununla birlikte, Somaliland'ın kendi kendini ilan ettiği bağımsızlığı, herhangi bir BM üye devleti veya uluslararası kuruluş tarafından resmî olarak tanınmadı. Fiili olarak kontrol edilen arazi alanı ile dünyanın en büyük tanınmayan devletidir.

Coğrafi konumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam yüzölçümü 137.600 kilometrekare olup Somali topraklarının % 21,5'ini kaplamaktadır. Aşağı yukarı eski Britanya Somalisi (1884 - 1960) olarak bilinen koloniyle aynı sınırlara sahiptir. Batıda Cibuti, güneyde Etiyopya, doğuda Puntland ve kuzeyde Aden Körfezi ile çevrelidir. Başkenti Hargeisa'dır. Berbera eski bir liman kentidir. 3,5 milyon kişinin yaşadığı Somaliland'ın resmî dilleri Somalice, Arapça ve İngilizcedir. Günümüzde hiçbir ülke tarafından tanınmamaktadır.

Komşuları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Population isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ https://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/ (https://web.archive.org/web/20230603114353/https://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/)
^ https://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf (https://web.archive.org/web/20230724222107/https://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf)
^ World Bank. Somalia Security and Justice Public Expenditure Review 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2017. Accessed 24 April 2017.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Atlas'da Somaliland

Somaliland hükûmeti resmî sitesi14 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[Population-1] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Population isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[2] ttps://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/ (https://web.archive.org/web/20230603114353/https://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/)

[3] ttps://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf (https://web.archive.org/web/20230724222107/https://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf)

[WB-4] World Bank. Somalia Security and Justice Public Expenditure Review 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2017. Accessed 24 April 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Afrika ülkeleri
Egemen devletler	Angola Benin Botsvana Burkina Faso Burundi Cezayir Cibuti Çad Ekvator Ginesi Eritre Esvatini Etiyopya Fas Fildişi Sahili Gabon Gambiya Gana Gine Gine-Bissau Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Sudan Kamerun Kenya Komorlar Kongo Cumhuriyeti Kongo Demokratik Cumhuriyeti Lesotho Liberya Libya Madagaskar Malavi Mali Mauritius Mısır Moritanya Mozambik Namibya Nijer Nijerya Orta Afrika Cumhuriyeti Ruanda São Tomé ve Príncipe Senegal Seyşeller Sierra Leone Somali Sudan Tanzanya Togo Tunus Uganda Yeşil Burun Adaları Zambiya Zimbabve
Sınırlı tanınan devletler	Puntland Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Somaliland
Bağımlı topraklar	Ascension Adası Chafarinas Adaları Hint Okyanusu'ndaki Dağınık Adalar Kanarya Adaları Madeira Mayotte Melilla Pantelleria Peñón de Alhucemas Peñón de Vélez Perejil Adası Réunion Saint Helena Septe Sokotra Tristan da Cunha

g t d Hint Okyanusu'na kıyısı olan ülkeler ve bölgeler
Afrika	Cibuti Eritre Fransa Mayotte Réunion Güney Afrika Kenya Komorlar Madagaskar Mauritius Mısır Mozambik Rodrigues (Mauritius) Seyşeller Somali Somaliland (Tanınmayan) Sudan Tanzanya Zanzibar, Tanzanya
Asya	Bahreyn Bangladeş Birleşik Arap Emirlikleri Britanya Hint Okyanusu Toprakları Chagos Archipelago - Birleşik Krallık Christmas Adası (Avustralya) Cocos Adaları (Avustralya) Endonezya Hindistan İran Irak İsrail Katar Kuveyt Maldivler Malezya Myanmar Pakistan Suudi Arabistan Sri Lanka Tayland Timor-Leste Umman Ürdün Yemen
Diğer	Antarktika Avustralya Antarktika Bölgesi Adélie Arazisi Avustralya

g t d Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu (UNPO) üyeleri
Afrika	Afrikaner Barotseland Baster Berberiler Güney Kamerun Haratin Ogaden Ogoni Oromia Somaliland Tvalar Venda Zanzibar
Asya	Açe Ahvazi Güney Azerbaycan Batı Belucistan (İran) Batı Papua Chittagong Hill Tracts Çin (Myanmar) Degar-Montagnards Doğu Belucistan (Pakistan) Doğu Türkistan Gilgit-Baltistan (Balawaristan) Güney Maluku Cumhuriyeti Hmonglar Igorot Irak Türkmenleri İç Moğolistan Kmer Krom İran Kürdistanı Merkezi Tibet Morolar Nagaland Sind Süryaniler Talış-Mugan Tayvan
Avrupa	Abhazya Bretonya Çerkesya Kırım Tatarları Kosova Lezgiler Romanya Macarları Savoie Trieste
Kuzey Amerika	Washington, DC
Güney Amerika	Mapuçe

Somaliland nedir?, Somaliland anlamı nedir?, Somaliland ne demektir?