Sahabe

Sahabi veya çoğulu Sahabe, Ashab (Arapça: الصحابة), bir İslam terimidir. İslam peygamberi Muhammed'i görmüş, onunla konuşmuş, arkadaşlık etmiş ve ona inanmış Müslümanlara verilen isimdir. İslam literatüründe bir saygı ifadesi olarak Eshâb-ı Kirâm (Yüce/soylu sahabiler) şeklinde anılırlar. Muhammed öldüğü vakit, sayıları 124 binden fazla idi.^[1]^[2]

Bu anlayışın tüm İslam toplumlarında paylaşılmadığını, Şiî-Alevî topluluklarında Sünnilik'teki gibi mutlak saygı gören bir sahabi anlayışı bulunmadığını kaydetmek gerekir; örneğin ilk dört halife ve Muaviye gibi Sünnilik'te saygı gören ve hatta kutsanan bazı kişiler Ehli beytin haklarını gasp eden ve onlara zulmeden kişiler olarak görülürler ve Şiî-Alevî topluluklarda nefret (teberra) ile anılırlar. Bu duygu; Ali ile savaşan Aişe binti Ebubekir, Zübeyr bin Avvam, Talha bin Ubeydullah, Muaviye bin Ebu Süfyan, Amr bin As için de geçerlidir.

Köken bilimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Sahabe veya ashab Arapça kökenli bir sözcük olup, "yoldaşlar, arkadaşlar" anlamındadır. Sahib (Arapça: صاحب) ve Sahabi kelimelerinin çoğuludur.

İslam tarihçileri ve referans kaynaklarına göre Muhammed'in çevresindeki inanmış (Müslüman) insanlara sahabe denir. Bu kişiler Muhammed ile birlikte yaşamış ve onu görmüş kişilerdir. İlk sahabe; kadınlardan Hatice, erkeklerden ise Sünnilere göre Ebu Bekir, Şiilere göre ise Ali'dir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Sahabenin önemli bölümünü, Mekke'de İslam'ı kabul eden ve daha sonra Medine'ye göç eden Muhacirler ve Hicret eden Mekkelilere kucak açan Ensar'dan oluşturur.

Sahabinin Tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hadis alimlerinden İbn Hacer'in sahabi tanımı şu şekildedir: "Sahabi, mü'min olarak Hz. Peygamber ile karşılaşan ve imanla vefat eden kimsedir."

Fıkıh alimleri ise Allah Rasulü'nü uzun süre gören kişilere sahabi deneceğini savunmuşlardır.^[3]

Sahabe hakkında hadisler[değiştir | kaynağı değiştir]

İnanca göre insanların en hayırlıları sahabeler, sonra tabiin ve sonra diğerleri gelir.

Sahabenin üstünlükleriyle ilgili hadislerden bazıları;

"Kıyâmet günü ashâbımdan her biri, kabirlerinden kalkarken, vefât ettiği memleketin bütün müminlerinin önlerine düşerek ve onlara nûr ve ışık saçarak Arafat meydanına götürür" (Tirmizî)
"Peygamberlere söven öldürülür ve Ashabıma söven dövülür" (Taberânî ve Münâvî)
"Beni gören ve beni görenleri gören bir müslümanı Cehennem ateşi yakmaz" (Münâvî ve Tirmizî)
"Ashabıma sövmeyiniz! Ashabımdan sonra gelenlerden bir kimse, dağ kadar altın sadaka verse, Ashabımdan birinin bir avuç arpa vererek kazandığı sevaba veya yarısına kavuşamaz."
"Ashabım gökteki yıldızlar gibidir. Herhangi birisine uyarsanız, hidayete kavuşursunuz" (Münâvî ve Beyhakî)
"Ashabımın kusurları, yanlış hareketleri olacaktır. Allahü Teâlâ, onları bana bağışlıyacak, kusurlarını bağışlayacaktır." (Celâleddîn-i Süyûtî/Câmi'ussagîr)
"Allahü Teâlâ bütün insanlar arasından beni seçti. Bütün üstünlükleri ve iyilikleri ihsan eyledi ve benim için ashab ayırdı, seçti. Ashabım arasından benim için akraba ve yardımcılar seçip ayırdı. Bir kimse, benim için, benim Peygamberliğim için, bunları sever ve sayarsa, Allahü Teâlâ da, onu Cehennemden korur. Bir kimse, benim hâtırımı düşünmeyerek, Ashabımı sevmez, onlara dil uzatır, incitirse, Allahü Teâlâ da, onu Cehennem azabı ile yakar, sızlatır" (İbni Hacer-i Mekkî/Savâık-ul-muhrika)

Bazı ünlü sahabeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Mevahib-i Ledünniyye
^ "Numbers of companions". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2014.
^ Kuzudişli, Bekir. Hadis Tarihi. Kayıhan Yayınları. s. 42.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sahabelerin Hayatı 10 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Mevahib-i Ledünniyye

[2] "Numbers of companions". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2014.

[3] Kuzudişli, Bekir. Hadis Tarihi. Kayıhan Yayınları. s. 42.

[1]

[2]

[3]

g t d Sahabe
A	Abbad bin Bişr • Abbas bin Abdulmuttalib • Abbas bin Ubâde • Abdullah bin Abbas • Abdullah bin Amr • Abdullah bin Atîk • Abdullah bin Cafer • Abdullah bin Cahş • Abdullah bin Cübeyr • Abdullah bin Ebû Bekir • Abdullah bin Ebû Evfâ • Abdullah bin Huzeyfe • Abdullah bin Mahreme • Abdullah bin Mes'ûd • Abdullah bin Ömer • Abdullah bin Revaha • Abdullah bin Selâm • Abdullah bin Süheyl • Abdullah bin Übey • Abdullah bin Ümmü Mektum • Abdullah bin Üneys • Abdullah bin Zeyd • Abdullah bin Zübeyr • Abdullah bin Zülbicâdeyn • Abdurrahman bin Avf • Abdullah bin Amr bin Harâm • Abdullah bin Selâm • Abdurrahmân bin Ebû Bekir • Affan bin Ebi'l-s • Aişe • Akib bin Useyd • kil bin Ebû Tâlib • Ali bin Ebû Tâlib • Ammar bin Yasir • Amr bin Cemuh • Amr bin el-s • Amr bin İyas • Amr bin Sâbit • Amr bin Kays • Amr bin Mutarrif • Azib bin Haris
B	Bera bin Azib • Berâ bin Mâlik • Berâ bin Ma'rûr • Beşir bin Hasâsiyye • Beşir bin Sa'ad • Bilâl-i Habeşî • Bilal bin Haris • Büreyde bin Husayb • Bişr bin Amr
C	Câbir bin Abdullah • Caban el-Kurdî • Cafer bin Ebû Tâlib • Cebbar bin Sahr • Cerîr bin Abdullah • Cübeyr bin Mut'im • Cüleybib • Cüveyriye bint Hâris
D	Dihya't-ul Kelbi • Dimad bin Salebe • Dırâr bin Ezver
E	Halid bin Zeyd (Ebu Eyyûb el-Ensarî) (Zeyd bin Hârise) • Ebu Bekir • Ebû Zerr Gifârî • Ebû Dücâne • Ebû Fükeyhe • Ebu Huzeyfe bin Mugîre • Ebu Hureyre • Ebu Kuhâfe • Ebû Lübâbe • Ebû Seleme bin Abdülesed • Ebu Süfyân bin Harb • Ebû Süfyân bin Hâris • Ebu Talib bin Abdulmuttalib • Ebû Ubeyde bin Cerrâh • Ebû el-s bin Râbî' • Ebu'd-Derdâ • Ebu Hüdeyfe bin Utbe • Ebû Musa el-Eş'arî • Ebû Sa'îd el-Hudrî • Ebû Ubeyd es-Sekafî • El Ala bin El Hadramî • Enes bin Mâlik • Erkam bin Ebü'l Erkam • Esma bint Umeys
F	Fadl bin Abbas • Fatıma • Fatıma bint Esed • Fatıma bint Hizam • Fîrûz ed-Deylemî
G	Gâlib bin Abdullah
H	Habîbe binti Ubeydullah • Halime bint Ebi Zueyb • Hamdullah el-Ensari • Hamza bin Abdülmuttalib • Harise bint el-Muammil • Hasan bin Ali • Hatib bin Ebu Beltea • Hatice bint Hüveylid • Hafsa bint Ömer • Habbab bin Eret • Halid bin Said • Halid bin Velid • Hişam bin el-As • Hudeyfe bin el-Yaman • Hucr bin Adiy • Huney bin Huzeyfe • Huzeyme bin Sabit • Hüseyin bin Ali • İkrime bin Ebu Cehil
İ	İbn Ebu Seleme • İkrime bin Ebu Cehil • İmran bin Husayn • İrbad bin Sâriye • İyas bin Evs • İyas bin Adiyy
K	Ka'b bin Ucre • Ka'b bin Malik • Ka'b bin Züheyr • Katade • Kaya bin Amr • Kays bin Muhallid • Keyman bin El-maziniyyin • Kumeyl bin Ziyad • Kus bin Saide • Kusem bin Abbas
L	Lebid bin Rebia • Leyla bint Ebu Esma • Leyla bint el-Minhal • Lübabe bint el-Haris • Lübeyne
M	Malik el-Dar • Mâlik bin Dînar • Malik bin Eşter • Malik bin İyas • Malik bin Nüveyre • Mâlik bin Nümeyle • Malik bin Sinan • Mâriye el-Kıbtiyye • Meymûne bint Haris • Meymûn el-Kurdi • Mus'ab bin Umeyr • Mikdâd bin Amr • Muaz bin Cebel • Muaviye bin Ebu Süfyan • Mugire bin Şu'be • Muhammed bin Ebu Bekir • Muhammed bin Mesleme
N	Nevfel bin Abdullah • Nevfel bin Haris • Nuaym bin Abdullah • Nuaym bin Mesud • Nuayman bin Amr • Numan bin Abdullah • Numan bin Mâlik • Numan bin Mukarrin • Nuseybe bint Ka'b
O-Ö	Osman bin Affan • Osman bin Ebi'l As • Osman bin Huneyf • Osman bin Ma'zun • Ömer bin Hattab
R	Rebia bin Ümeyye • Rebia bin el-Haris • Reyhâne binti Zeyd • Rifâa bin Amr
S	Sa'd bin el-Rabi • Sa'd bin Ebû Vakkās • Safiyye bint Abdulmuttalib • Safiyye bint Huyey • Safvan bin Muattal • Said bin Amir • Said bin Cübeyr • Said bin Zeyd • Salim Mevla Ebu Huzeyfe • Sehl bin Huneyf • Selman-ı Farisî • Sevban bin Bücdüd • Sevde bint Zem'a • Süheyb-i Rumi • Süheyl bin Amr • Sümeyye bint Hubbât
T	Talha bin Ubeydullah • Temîm ed-Dârî • Tufeyl bin Amr • Tümadır bint Amr
U	Ubade bin Samit • Ubeyy bin Kâb • Ubeyde bin Haris • Ukbe bin Amir • Urve bin Mesud • Urve bin Zübeyr • Usame bin Zeyd • Umeyr bin Vehb • Umeyr bin Ebi Vakkas • Utbe bin Gazvân • Uveym bin Saide
Ü	Ümame binti Zeynep • Fatima bint Hizam • Ümmü Gülsüm bin Ali • Ümmü Habibe Remle binti Ebî Süfyan • Hala Sultan • Ümmü Seleme • Ümmü Şerik • Ümmü Ubays • Ümmü'l-Benîn • Üseyd bin Hudayr
V	Vahşi bin Harb • Vasile bin Eska • Vehb bin Abdimenaf • Vehb el-Hayr • Vehb bin Kabus • Velid bin Ukbe • Velid bin Velid
Y	Yezid bin Ebu Süfyan
Z	Zeyd bin Desine • Zeyd bin Erkam • Zeyd bin Harise • Zeyd bin Hattab • Zeyd bin Sa'ne • Zeyd bin Suhan • Zeyd bin Sabit • Zeyneb bint Cahş • Zeyneb bint Huzeyme • Zeyneb bint Ali • Zinnire er-Rumiyye • Zübeyr bin Avvam

Sahabe nedir