Saguaro Millî Parkı

Saguaro Ulusal Parkı
Saguaro National Park
	Saguaro Ulusal Parkı'nda "saguaro" türü kaktüsler
Alan türü	Ulusal Park
Sınıflandırma	IUCN II
Devlet	ABD
Devlet	ABD
Federasyon	Arizona
Şehir	Tucson
İlçe	Pima
Koordinatları	K 32° 15' 00" B 110° 30' 00"
Karasal alanı	370,04 km2; 37.005
Kuruluş tarihi	14 Ekim 1994
Ziyaretçi sayısı	610 045 (2011)
Kontrol kuruluşu	Ulusal Park Hizmeti
İnternet sitesi http://www.nps.gov/sagu/ındex

Saguaro Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri Arizona eyaletinin güneyinde olup, Tucson şehri yakınlarında bulunan Sonora Çölü arazilerini içine alan ve "Tucson Dağları" adı verilen tepeleri ile "Rincon Dağları" arazilerini içine alan iki bölgeden oluşan, 370,04 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır. Bu ulusal park 14 Ekim 1994'te kurulmuş ve ismini kapsadığı çölün tipik bitkisi olan büyük "saguaro" türü kaktüsten almıştır.

Park Sonora Çölü içinde olmakta ve ortada bulunan Tucson şehri tarafından iki "bölge"ye ayrılmıştır: doğuda "Rincon Dağları Bölgesi" ve batıda tepelerden oluşan "Tucson Dağları Bölgesi".

Parkta yaklaşık 240 km toplam uzunluğu aşkın devamlı bakımlı ve iyi işaretlenmiş yürüyüş patikaları bulunmaktadır. Ama çok sıcak olan yaz aylarında ağır sırtçantası taşıyarak yapılması planlanan trekking yürüyüşlerinin yapılmaması tavsiye edilmektedir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Parkın bulunduğu toprakların insanlar tarafından ilk yerleşilmesi 7000 yıl önceye götürülebilmektedir. Bu "Amerika'da Arkaik Dönem"de bu bölgede arkeolojik insan izlerine rastlanmakla beraber bu arkeolojik veriler bu dönemde bölgede devamlı olarak oturan yerli Amerikalı kabileler bulunduğunu bildirmemektedir. Bu bölgede yerleşen ilk yerli Amerikan kabilelerinin 2. ile 15. yüzyıllar arasında bu bölgede yaşamış olduğu bilinen "Hohokam"'lar olduğu ve sonradan "Sobaupuri" ve "Tohono O'ödham" kabileleri olduğu belirtilmektedir. Ama bu yerleşenler bu arazide tarım yapmayıp toplayıcılık ve avcılıkla yaşadıkları kabul edilmektedir.

Bu güney Arizona bölgesine ilk gelen Avrupa asıllıların 16. yüzyılda İspanyollar olduğu ve bunların kurdukları ilk kolonilerin 18. yüzyılda kurulduğu belgelidir. Arizona ABD-Meksika savaşlarından sonra ABD eline geçmiş ve ama birbirine birleşik ABD arazisinde en son kurulan eyalet olarak 1912'de Birleşik Amerika'nın bir eyaleti olmuştur.

Bu ulusal parkın bulunduğu araziler 1 Mart 1933'te ABD Devlet Başkanı Herbert Hoover tarafından "Saguaro Ulusal Anıt" arazileri olarak ilan edilmiştir.^[1] 14 Ekim 1994'te bu araziler ABD Kongresi'nden geçen bir kanunla Saguara Ulusal Parki statüsüne geçirilmiştir.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Park iki "bölge"'den oluşmaktadır. Her iki bölge de "Sonora Çölü" içindedir. "Rincon Dağları Bölgesi" Tucson şehir merkezinin yaklaşık 24 km doğusundadır Tucson Dağları adlı tepelerden oluşan diğer bölge ise Tucson merkezinin 32 km batısındadır. Her iki bölgede birer ziyaretçi merkezi bulunmaktadır. Toplam yüzölçümü 37.500 hektar (370,04 km²) olup bunun 28.694 hektar alanı "Ulusal Vahşi Araziler" olarak özel korumalara alınmıştır. Park bölgelerine kamu ulaşımı bulunmamaktadır ama her iki bölgeye kolayca otomobille ulaşım sağlayan karayolu bulunmaktadır.

Ulusal Parkı'n genel haritası
Batıda "Tucson Dağları" Bölgesi
Doğuda "Rincon Dağları" Bölgesi

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim çok kurak olmakta bazı aylar hiç yağış göstermeden geçmekte ve yıllık ortalama yağış 300 mm altında kalmaktadır. Nisan-Haziran dönemi gayet kurak ve yağışsız geçmekte; Temmuz ve Ağustos en nemli aylar olmaktadır. Bu nemli aylarda Kuzey Amerika mansun yağışları olarak çok şiddetli sağanak yağışlı fırtınalar ortaya çıkmakta ve yıl içinde devamlı kuru olan vadi ve dereler kısa bir dönem için gayet şiddetli yüksek debili seller haline dönüşmektedirler.^[2].Yağışlar kışa doğru da uzana bilmektedir.

Şu tablolar Saguaro Ulusal Parkı için ısı ve yağış gözlemlerinin aylık özetlerini vermektedirler:

**Saguaro Ulusal Parkı gözlemleri**^[2]
Ay	Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haz.	Tem.	Ağus.	Eylül	Ekim	Kasım	Ara.	Yıl
En yüksek ısı derecesi gözlemleri (°C)	31	31	36	40	42	46	46	44	42	39	35	31	46 (1994)
En yüksek ısı derecesi aylık ortalamaları (°C)	18	21	23	27	32	38	38	37	35	29	23	19	28
En düşük ısı derecesi aylık ortalamaları (°C)	4	6	8	11	16	21	24	23	20	14	8	4	13
En düşük ısı derecesi gözlemleri (°C)	-6	-6	-3	-3	7	11	13	14	8	3	-3	-5	-6 (1985)
Aylık yağış ortalamaları (mm)	24	27	28	7	5	5	52	65	31	28	18	28	318

Hidrografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu ulusal park içinde yılın çok büyük kısmında kuru olan birçok dere ve vadi bulunmaktadır. Ama yılın Kuzey Amerika masun döneminde (genellikle Temmuz Ağustos yaz aylarında) çok şiddetli sağanak yağışlar olmakta ve bu dereleri ("flash-flood" adı verilen) seller götürmektedir. Bu parkı iki bölgeye ayıran Tucson şehrinde önemli olan akarsu "Santa Cruz Çayı"'dır. Bütün bu dereler ve çaylar sularını "Kolorado Nehri Havzası"'na ve dolayısıyla Meksika'daki Büyük Okyanus'a bağlı Kaliforniya Körfezi'ne göndermektedirler.

Özel bitki ve hayvanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Park ismini bu bölgeye has olan büyük "saguaro" türü kaktüsden almaktadır ve bu kaktüsler bu park alanında korunmaktadır. Parkta ayrıca çok sayıda "Varil kaktüsü (Echinocactus)", "chola (Cylindropuntia)" ve "kaynanadılı gibi diğer kaktüs turu bitkiler bulunmaktadır. Parkta kaybolma tehdidi altında olan ve özel koruma altında bulunan "Meksika Benekli Baykuşu (Strix)" ve "Uzun-Burunlu Yarasa" bulunmaktadır.

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Saguaro Ulusal Parkı panoraması

Park'ın Doğu Bölgesi girişi
Saguaro Ulusal Parki'nın batı Rincon Dağı Bölgesi
Saguaro Ulusal Parkı batı Rincon Dağı Bölgesinde gün batımı
Doğu Tucson Dağları Bölgesi'nde en yüksek rakımlı mevki Wasson Zirvesi

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Saguaro Celebrates its 75th Anniversary". National Park Service. Erişim tarihi: 6 Haziran 2011.
^ ^a ^b "National Parks Climate Means". The Weather Channel. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013.