Sırpça

Sırpça
Sırpça
српски
Telaffuz	srpski
Bölge	Balkanlar
Etnisite	Sırplar
Konuşan sayısı	12.000.000 (2011)
Dil ailesi	Hint-Avrupa Baltık-Slav dilleri Slav dilleri Güney Slav dilleri Sırp-Hırvatça Sırpça; ; ; ; ;
Yazı sistemi	Kiril alfabesi (Sırp Kiril alfabesi); Latin (Hırvat alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil	Sırbistan; Bosna-Hersek; Kosova
Bölgesel	Çekya; Hırvatistan; Karadağ; Macaristan; Kuzey Makedonya; Romanya; Slovakya; Yunanistan (Aynoroz'da)
Dil kodları
ISO 639-1	sr
ISO 639-2	srp
ISO 639-3	srp
	Sırpçanın resmi dil olduğu yerler. Sırpçanın bölgesel resmi dil olduğu yerler.

Sırpça (Sırp Kiril: српски језик, Latin: srpski jezik), Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil.^[7] Hırvatça, Karadağca ve Boşnakçanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir.^[8]^[9] Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır.^[10] Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır. Dil, Türkçeden kelimeler almıştır.

Dilsel özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alfabe[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırpça hem Latin alfabesi (латиница, latinica) hem de Kiril alfabesi (ћирилица, ćirilica) kullanılarak yazılmaktadır. 19. yüzyılda Kiril alfabesi Sırpçaya uyarlanırken, her ses için bir harf oluşturulmuştur. Bu yüzden Türkçe gibi Sırpça da yazıldığı gibi okunan ve okunduğu gibi yazılan bir dil olmaktadır. Otoriteler her ne kadar iki alfabeyi de tarih boyunca resmî olarak kabul etmiş olsa da tarihsel nedenler öne sürülerekten 2006 yılında Sırbistan Kiril alfabesini tek resmî alfabesi olarak kabul etmeye başlamıştır. Bu yasa sadece resmî evrakları ve devlet konuşmalarını kapsadığı ve günlük dil veya medya, ticaret ve yayın dilleri üzerinde bir hükmü bulunmadığı için Latin alfabesi özellikle özel yayın organları ve sokak levhalarının yazımında yaygınca kullanılmaktadır.^[11]

2014 yılında yapılmış bir anket Sırp halkının %47'sinin Latin alfabesini, %36'sının ise Kiril alfabesini tercih ettiğini ortaya koymuştur.^[12]

Kiril alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш

Latin alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z Ž

Şiveler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırpçanın iki büyük şivesi vardır:

Shtokavian: Standart lehçedir.

Torlakian: İkinci büyük diyalektdir. Sırbistan, Kosova, Makedonya başta olmak üzere diğer Balkan ülkelerinde konuşulur.

Osmanlı Türkçesi ile etkileşim[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırp-Hırvatçada Osmanlı Türkçesi kökenli yaklaşık 8965 sözcük bulunmaktadır.^[13] Aşağıdaki tablo bu kelimelere örnekler içermektedir.

Türkçe	Sırpça	Türkçe	Sırpça	Türkçe	Sırpça	Türkçe	Sırpça
yastık	jastuk	yorgan	jorgan	böbrek	bubreg	bakır	bakar
börek	burek	kapı	kapija	kaldırım	kaldrma	bayrak	barjak
alet	alat	kalay	kalaj	çelik	čelik	kayısı	kajsija
dut	dud	çekiç	čekić	badem	badem	tepsi	tepsija
çakal	šakal	sandık	sanduk	oda	odaja	köprü	ćuprija

Sırpça kelime ve cümle kalıpları[değiştir | kaynağı değiştir]

Zdravo: Merhaba.
Ćao: Selam
Kako si: Nasılsın ?
Kako ste: Nasılsınız ?
Dobro sam: İyiyim.
A vi?: Peki ya siz?
A ti?: Peki ya sen?
I ja sam dobro: Ben de iyiyim.
Hvala: Teşekkür ederim.
Hvala lepo: Çok teşekkür ederim.
Vidimo se: Sonra görüşürüz.
Drago mi je/Milo mi je: Memnun oldum.
Molim vas: Lütfen. (sizli)
Molim te: Lütfen. (senli)
Volim te: Seni seviyorum.
Dobro došli: Hoş geldiniz.
Do viđenja: Hoşça kal.
Dobar dan: İyi günler.
Dobro jutro: Günaydın.
Dobro veče: İyi Akşamlar.
Laku noć: İyi geceler.
Ne razumem: Anlamıyorum.
Ne razumem te: Seni anlamıyorum.

Ko ste vi?: Kimsiniz?
Ko si ti?: Kimsin?
Razumete li srpski: Sırpça anlıyor musunuz?
Da li govoriš srpski: Sırpça konuşuyor musun?
Razumem srpski: Sırpça anlıyorum.
Govorim srpski: Sırpça konuşuyorum.
Učim srpski: Sırpça öğreniyorum.
Volim jabuku: Elmayı severim.
Od kojijaste: Kimlerdensiniz?
Kako se zovete?: Adınız nedir?
Kako se zoveš?: Adın ne?
Zovem se . . .: Adım. . .
Iz Turske: Türkiye'den.
Ja sam iz Turske: Türkiyeliyim.
Ja sam Turčin/Turkinja: Türküm. (eril-dişil)
Izvinite: Affedersiniz.
Izvini: Affedersin.
Izvolite: Buyrun.
Kako je vreme: Hava nasıl?
Da: Evet.
Ne: Hayır.
Gde: Nerede?
Šta radite: Ne yapıyorsunuz?
Šta radiš: Ne yapıyorsun?

Jeste li Englez/Engleskinja: İngiliz misiniz? (eril-dişil)
Jeste li Srbin/Srpkinja: Sırp mısınız? (eril-dişil)
Jeste li gladni?: Aç mısınız?
Jesam: olumlu. (ben)
Nisam: olumsuz. (ben)
Šta: Ne?
Zašto?: Niçin?
Nemoguće: İmkânsız.
Ne razumem srpski: Sırpça anlayamam.
Ne govorim srpski: Sırpça konuşamam.
Učenik: Ögrenci
Advokat: Avukat
Lekar: Doktor
Novinar: Gazeteci
Imate li rezervacije: Rezervasyonunuz var mı?
Imam . . . godina/godine/godinu: Ben . . . yaşındayım.
(Yaşın son hanesine bağlı olarak 1 godinu; 2,3 veya 4
godine; 5> ve 11/19 arası godina kullanılır.)
Da li si dobro: İyi misin?
Majka/Mama: Anne
Otac/Tata: Baba
Sestra: Kız kardeş
Pasoš: Pasaport
Carinik: Memur

Vino: Şarap
Gladan: Aç
Belo: Beyaz
Crna: Siyah/Kara
Gora: Dağ (Günlük dilde "planina" kullanılır.)
Reka: Nehir
Ovo: Bu
Voda: Su
Hladno: Soğuk
Vreme: Hava
Srbija: Sırbistan
Beograd: Belgrad
Crna Gora: Karadağ
Turska: Türkiye
Bosna i Hercegovina: Bosna Hersek
Makedonija: Makedonya
Hrvatska: Hırvatistan
Smrt: Ölüm
Država: Devlet
Republika: Cumhuriyet
Kraljica: Kraliçe
Čokolada: Çikolata
Ostrvo: Ada

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020.
^ "Minority Rights Group International : Czech Republic : Czech Republic Overview". Minorityrights.org. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
^ "Národnostní menšiny v České republice a jejich jazyky" [National Minorities in Czech Republic and Their Language] (PDF) (Çekçe). Government of Czech Republic. s. 2. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. Podle čl. 3 odst. 2 Statutu Rady je jejich počet 12 a jsou uživateli těchto menšinových jazyků: [...], srbština a ukrajinština
^ "Minority Rights Group International : Macedonia : Macedonia Overview". Minorityrights.org. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
^ "Ec.Europa.eu" (PDF). 30 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
^ "B92.net". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
^ Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" retrieved 20 Oct 2010 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pp. 15–16.
^ David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
^ Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."
^ Montenegro Census 2011 data, Montstat, "Archived copy" (PDF). 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2011.
^ "The Constitution". The Constitutional Court of the Republic of Serbia. Archived from the original on 2011-07-23. Retrieved 2010-12-06.
^ "Ivan Klajn: Ćirilica će postati arhaično pismo". b92.net. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2018.
^ Talović, Violeta. "U srpskom jeziku više od 8. 000 turcizama" (Sırpça). 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırpça-Azerbaycan Türkçesi konuşma cümleleri (Azerice)

[1] "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020.

[2] "Minority Rights Group International : Czech Republic : Czech Republic Overview". Minorityrights.org. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.

[3] "Národnostní menšiny v České republice a jejich jazyky" [National Minorities in Czech Republic and Their Language] (PDF) (Çekçe). Government of Czech Republic. s. 2. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. Podle čl. 3 odst. 2 Statutu Rady je jejich počet 12 a jsou uživateli těchto menšinových jazyků: [...], srbština a ukrajinština

[4] "Minority Rights Group International : Macedonia : Macedonia Overview". Minorityrights.org. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.

[5] "Ec.Europa.eu" (PDF). 30 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.

[6] "B92.net". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.

[7] Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" retrieved 20 Oct 2010 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pp. 15–16.

[8] David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".

[9] Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."

[10] Montenegro Census 2011 data, Montstat, "Archived copy" (PDF). 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2011.

[11] "The Constitution". The Constitutional Court of the Republic of Serbia. Archived from the original on 2011-07-23. Retrieved 2010-12-06.

[12] "Ivan Klajn: Ćirilica će postati arhaično pismo". b92.net. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2018.

[13] Talović, Violeta. "U srpskom jeziku više od 8. 000 turcizama" (Sırpça). 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d Slav dilleri
Batı	Çekçe · Kaşupça · Lehçe · Polapça · Pomeranyaca · Silezyaca · Slovakça · Slovince · Sorbca (Aşağı Sorbca · Yukarı Sorbca) · Yahudi Çekçesi
Doğu	Beyaz Rusça · Eski Doğu Slavcası · Eski Novgorod lehçesi · Rusça · Rusince · Rutence · Ukraynaca
Güney	Banat Bulgarcası · Boşnakça · Bulgarca · Bunyevatsça · Kilise Slavcası · Hırvatça · Makedonca · Pomakça · Karadağca · Eski Kilise Slavcası · Sırpça · Yunanistan'daki Slav lehçeleri · Slovence · (Prekmuryanca · Resiyanca)
Diğer	Eski Slavca · Russenorsk · Slavosırpça
Yatık yazıyla yazılan diller günümüzde konuşulmamaktadır

Sırpça nedir?, Sırpça anlamı nedir?, Sırpça ne demektir?