Hırvatça

Hırvatça
Hırvatça
hrvatski jezik
Bölge	Balkanlar
Etnisite	Hırvatlar
Konuşan sayısı	5,533,890 (2001)
Dil ailesi	Hint-Avrupa Baltık-Slav dilleri Slav dilleri Güney Slav dilleri Sırp-Hırvatça Hırvatça; ; ; ; ;
Yazı sistemi	Latin (Hırvat alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil	Hırvatistan; Bosna-Hersek; Sırbistan (Voyvodina); Avrupa Birliği
Tanınmış azınlık dili	Karadağ; Avusturya (Burgenland); Macaristan (Baranya ili); İtalya (Molise); Romanya (Carașova, Lupac)
Dil kodları
ISO 639-1	hr
ISO 639-2	hrv
ISO 639-3	hrv
	Hırvatça'nın diyalektleri.
	Sırp-Hırvat dilleri

Hırvatça (hrvatski), Slav dillerinin güney grubundan, Hırvatların konuştuğu dildir. Sırpça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standart bir formu (yazı dili) olarak kabul edilmektedir.^[2]^[3] Bugün Hırvatistan Cumhuriyeti'nin ve Avrupa Birliği^[4] 'nin resmî dili olması dışında Bosna-Hersek'in fiiliyatta üç etnik yapılı bölümlenmesi sebebiyle burada da resmiyete sahiptir.^[5]

Sınıflandırma ve köken[değiştir | kaynağı değiştir]

Günümüzde sosyopolitik nedenlerce ayrı bir dil statüsünde tutulmasına rağmen^[6] Hırvatça dilbilimciler tarafından karşılıklı anlaşılabilirlik ilkesine dayanaraktan Sırp-Hırvatça dilinin standartlaştırılmış bir lehçesi olarak görülmektedir.^[3] Bu dil ise 17. yüzyılda günümüzde Bosna Hersek, Sırbistan ve Hırvatistan'ın bulunduğu coğrafyada konuşulan Güney Slav dillerinin tek standart bir yazı dili altında toplanması amacıyla oluşturulmaya başlanmış ve 19. yüzyılda bu hareket hız kazanmıştır. Bunun sonucunda 1850 yılında Sırp-Hırvatça yazı dilinin temelleri Avusturya'da düzenlenen bir toplantıda atılmıştır.^[7]

Daha önce Hırvat adı altında çeşitli slav krallıkları bulunmuş olmasına rağmen bir dil olarak Hırvatça ilk olarak 1863 yılında Macaristan ile yapılan bir antlaşmada geçmektedir.

1967 yılında Hırvat yazarların Yugoslavya hükûmetinden Hırvat, Sırp, Sloven, Makedon ve Boşnak dillerinin standartlaştırılmış formlarının da Sırp-Hırvatça ile aynı resmî statülere tabii olmasının gerekliliğini savundukları belge Hırvatçanın ve diğer dillerin ilerleyen zamanlarda Sırp-Hırvatçadan ayrışmasında rol oynamıştır.^[8]

Alfabe[değiştir | kaynağı değiştir]

Hırvatça, Boşnakça gibi Latin alfabesiyle yazılır. Sırpça ile alfabe ve /e/-/ije/ (belo-bijelo) denkliği bakımlarından farklılık gösterir.

Alfabede 30 harf + 2 (i+e=ie, r+r=ŕ) vardır:

Büyük harfler
A	B	C	Ć	Č	D	Dž	Đ	E	F	G	H	I	J	K	L	Lj	M	N	Nj	O	P	R	S	Š	T	U	V	Z	Ž
Küçük harfler
a	b	c	ć	č	d	dž	đ	e	f	g	h	i	j	k	l	lj	m	n	nj	o	p	r	s	š	t	u	v	z	ž

q, w, x, y harfleri sadece yabancı özel isimlerde kullanılır. 900 yıllık bir geçmişi vardır. Standart Hırvatça yazı dili, merkez ağız bölgesinden oluşmuştur.

Kelime Haznesi[değiştir | kaynağı değiştir]

İngilizce	Hırvatça	Sırpça
Compare	Usporedba	Поређење (Poređenje)
Europe	Europa	Европа (Evropa)
Netherlands	Nizozemska	Холандија (Holandija)
Italians	Talijani	Италијани (Italijani)
Universe	Svemir	Васиона (Vasiona)
Spine	Kralježnica	Кичма (Kičma)
Air	Zrak	Ваздух (Vazduh)
Education	Odgoj	Васпитање (Vaspitanje)
Week	Tjedan	Седмица (Sedmica)
History	Povijest	Историја (Istorija)
Pantaloons	Hlače	Панталоне (Pantalone)
Belly	Trbuh	Стомак (Stomak)
Science	Znanost	Наука (Nauka)
Personally	Osobno	Лично (Lično)
Persona	Osoba	Лице (Lice)
United Nations	Ujedinjeni Narodi	Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
Bread	Kruh	Хлеб (Hleb)
Artificial	Umjetno	Вештачки (Veštački)
Cross	Križ	Крст (Krst)
Democracy	Demokracija	Демократија (Demokratija)
Detection	Spoznaja	Сазнање (Saznanje)
Island	Otok	Острво (Ostrvo)
Officer	Časnik	Официр (Oficir)
Road traffic	Cestovni promet	Друмски саобраћај (Drumski saobraćaj)
Autobahn	Autocesta	Аутопут (Autoput)
Length	Duljina	Дужина (Dužina)
Association	Udruga	Удружење (Udruženje)
Factory	Tvornica	Фабрика (Fabrika)
General	Opće	Опште (Opšte)
Christ	Krist	Христoс (Hristos)
I'm sorry	Oprosti	Извини (Izvini)
Native language standard	Materinski jezićni standard	Матерњи језички стандард

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
^ David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
^ ^a ^b Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."
^ [1]^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ “About BiH” 11 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bosna Hersek İstatistik Ajansı
^ Cvetkovic, Ljudmila. "Serbian, Croatian, Bosnian, Or Montenegrin? Or Just 'Our Language'? – Radio Free Europe / Radio Liberty © 2010". Rferl.org. Retrieved 2010-11-01.
^ Uzelac, Gordana (2006). The development of the Croatian nation: an historical and sociological analysis. New York: Edwin Mellen Press. p. 75. ISBN 978-0-7734-5791-1.
^ Šute, Ivica (April 1999). "Deklaracija o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika – Građa za povijest Deklaracije, Zagreb, 1997, str. 225" [Declaration on the Status and Name of the Croatian Standard Language – Declaration History Articles, Zagreb, 1997, p. 225]. Radovi Zavoda za hrvatsku povijest (in Serbo-Croatian). 31 (1): 317–318. ISSN 0353-295X. Retrieved 5 July 2014.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.

[2] David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".

[Benjamin_W_2010,_p._431-3] Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."

[4] [1]^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] “About BiH” 11 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bosna Hersek İstatistik Ajansı

[6] Cvetkovic, Ljudmila. "Serbian, Croatian, Bosnian, Or Montenegrin? Or Just 'Our Language'? – Radio Free Europe / Radio Liberty © 2010". Rferl.org. Retrieved 2010-11-01.

[7] Uzelac, Gordana (2006). The development of the Croatian nation: an historical and sociological analysis. New York: Edwin Mellen Press. p. 75. ISBN 978-0-7734-5791-1.

[8] Šute, Ivica (April 1999). "Deklaracija o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika – Građa za povijest Deklaracije, Zagreb, 1997, str. 225" [Declaration on the Status and Name of the Croatian Standard Language – Declaration History Articles, Zagreb, 1997, p. 225]. Radovi Zavoda za hrvatsku povijest (in Serbo-Croatian). 31 (1): 317–318. ISSN 0353-295X. Retrieved 5 July 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Slav dilleri
Batı	Çekçe · Kaşupça · Lehçe · Polapça · Pomeranyaca · Silezyaca · Slovakça · Slovince · Sorbca (Aşağı Sorbca · Yukarı Sorbca) · Yahudi Çekçesi
Doğu	Beyaz Rusça · Eski Doğu Slavcası · Eski Novgorod lehçesi · Rusça · Rusince · Rutence · Ukraynaca
Güney	Banat Bulgarcası · Boşnakça · Bulgarca · Bunyevatsça · Kilise Slavcası · Hırvatça · Makedonca · Pomakça · Karadağca · Eski Kilise Slavcası · Sırpça · Yunanistan'daki Slav lehçeleri · Slovence · (Prekmuryanca · Resiyanca)
Diğer	Eski Slavca · Russenorsk · Slavosırpça
Yatık yazıyla yazılan diller günümüzde konuşulmamaktadır

Hırvatça nedir?, Hırvatça anlamı nedir?, Hırvatça ne demektir?