Rus İç Savaşı'nda bağımsızlık yanlısı hareketler

Rus İç Savaşı'nda bağımsızlık yanlısı hareketler, Ekim Devrimi'nin ardından başlayan Rus İç Savaşı yıllarında eski Rus İmparatorluğu topraklarında Bolşevik olmayan ulus devlet tarzında şeklinde isteyen gruplardır.^[1] Ayrılıkçı görüşlere sahip bu grupların birçoğu İtilaf Devletleri tarafından askeri ve politik olarak desteklenmişlerdir. Bununla birlikte Beyaz Ordu'da İtilaf Devletlerini destekleyen bazı gruplar da bu hareketlere destek vermişlerdir, fakat sayısı sınırlıdır.

Aşağıda yer alan listede bağımsızlık amacıyla çatışmalara giren gruplar ve bunlara ilişkin tarihi olaylar yer almaktadır.

Batı bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Finlandiya (1917'de bağımsızlık kazandı.^[2])

Polonya (1918'de bağımsızlık kazandı.^[3])

Polonya-Ukrayna Savaşı

Sovyet-Polonya Savaşı

Polonya-Litvanya Savaşı

Ukrayna (1917-1921 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Polonya, Çekoslovakya, Romanya ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak ayrıldı.^[4])

Ukrayna Bağımsızlık Savaşı

Polonya-Ukrayna Savaşı

Belarus (1918-1919 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Polonya ve Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak ayrıldı.^[5])
Kırım (1917-1918 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Önce Rusya tarafından, ardından kısa süre Ukrayna ordusu tarafından geri alındı.^[6]^[7])
- İkinci Kırım
Moldova

Baltık Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Estonya (1918'de bağımsızlık kazandı.^[8])

Estonya Bağımsızlık Savaşı

Letonya (1918'de bağımsızlık kazandı.^[9])

Letonya Bağımsızlık Savaşı

Litvanya (1918'de bağımsızlık kazandı.^[10])

Litvanya Bağımsızlık Savaşı

Polonya-Litvanya Savaşı

Avrupa Rusyası[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğu Avrupa Rusyası
- Küçük Başkurdistan (1917-1919 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile ittifak kurdu, sonra buraya dahil oldu.^[11])
- İdil-Ural (1917-1919 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil oldu.^[12]^[13])
Kuzey Avrupa Rusyası
- İngirya
- Uhtua
Güney Avrupa Rusyası
- Kuban (1918-1920 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil oldu.^[14])
- Don (1918-1919 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil oldu.^[15])
Tüm bunlar dışında Karadeniz ve Kafkas bölgelerinde de iç savaş zamanında Bolşevik olmayan küçük çaplı hükûmetler de mevcuttu.

Doğu bölgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kafkasya[değiştir | kaynağı değiştir]

Transkafkasya
Azerbaycan (1918-1920 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüştü.^[16])

Azerbaycan-Ermenistan Savaşı

Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'a müdahalesi

Ermenistan (1918-1921 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüştü.^[17])
- Dağlık Ermenistan

Gürcistan-Ermenistan Savaşı

Azerbaycan-Ermenistan Savaşı

Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi

Gürcistan (1918-1921 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüştü.^[18])

Gürcistan-Osetya çatışması

Gürcistan-Ermenistan Savaşı

Soçi çatışması

Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a müdahalesi

Kafkasya Emirliği
Kafkasya Cumhuriyeti (1918-1920 yılları arasında bağımsızlık kazandı. Ardından Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil oldu.^[19])

Orta Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

Basmacı Hareketi

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Пчелов Е. В., Чумаков В. Т. Правители России от Юрия Долгорукого до наших дней. — 3-е изд. — М.: «Грантъ», 1999. — s. 6. — ISBN 5-89135-090-4.
^ Upton, Anthony F. (1980), The Finnish Revolution 1917–1918, ISBN 0-8166-0905-5
^ Norman Davies (1972). White eagle, red star: the Polish-Soviet war, 1919–20. Macdonald and Co. s. 247. 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
^ Serhy Yekelchyk, Ukraine: Birth of a Modern Nation 29 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oxford University Press (2007), ISBN 978-0-19-530546-3
^ "Надзвычайная місія БНР у Нямеччыне (1919 - 1925)" [Diplomatic mission of BPR in Germany (1919-1925)] (Belarusça). 29 Nisan 2009. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
^ Garchev, Petr. "KURULTAY AND CENTRAL COUNCIL". Center of Information and Documentation of Crimean Tatars. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
^ Magocsi, Paul Robert (2007). Ukraine: An Illustrated History. Seattle: University of Washington Press. s. 238. ISBN 0-295-98723-5.
^ Buttar, Prit. Between Giants. ISBN 9781780961637
^ ЦГИА Латв. ССР. ф. Р-802, оп.1, д.4, л.145
^ Gimtoji istorija, Nuo 7 iki 12 klasės (Lietuvos istorijos vadovėlis), CD, 2002, ISBN 9986-9216-7-8
^ Kolsto, P. (2005). Nation-building and common values in Russia. Rowman & Littlefield.
^ Commissar and Mullah: Soviet-Muslim Policy from 1917 to 1924, Glenn L. Roberts, Universal-Publishers, 2007, s. 178 25 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ The New Central Asia: The Creation of Nations, Olivier Roy, I.B.Tauris, 2000, s. 44 25 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Minahan, James (2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National. Greenwood Press. ISBN 0313309841.
^ Никитин В. Ф. За Русь святую! //Великое братство казачьих войск «Казакия» 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
^ Kurat, A. N. (1990). Türkiye ve Rusya (Vol. 1194). T. C. Kültür Bakanlığı, s. 464.
^ Chiclet, Christophe (2005). "The Armenian Genocide" in Turkey Today: A European Country? Olivier Roy (ed.) London: Anthem Press. ISBN 1-84331-173-9.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
^ Levan Z. Urushadze, About the history of the question of unity of the Caucasian Peoples. J. "Amirani", XIII, Montreal‐Tbilisi, 2005, s. 72–87.

[1] Пчелов Е. В., Чумаков В. Т. Правители России от Юрия Долгорукого до наших дней. — 3-е изд. — М.: «Грантъ», 1999. — s. 6. — ISBN 5-89135-090-4.

[2] Upton, Anthony F. (1980), The Finnish Revolution 1917–1918, ISBN 0-8166-0905-5

[3] Norman Davies (1972). White eagle, red star: the Polish-Soviet war, 1919–20. Macdonald and Co. s. 247. 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.

[4] Serhy Yekelchyk, Ukraine: Birth of a Modern Nation 29 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oxford University Press (2007), ISBN 978-0-19-530546-3

[5] "Надзвычайная місія БНР у Нямеччыне (1919 - 1925)" [Diplomatic mission of BPR in Germany (1919-1925)] (Belarusça). 29 Nisan 2009. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.

[6] Garchev, Petr. "KURULTAY AND CENTRAL COUNCIL". Center of Information and Documentation of Crimean Tatars. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.

[7] Magocsi, Paul Robert (2007). Ukraine: An Illustrated History. Seattle: University of Washington Press. s. 238. ISBN 0-295-98723-5.

[8] Buttar, Prit. Between Giants. ISBN 9781780961637

[9] ЦГИА Латв. ССР. ф. Р-802, оп.1, д.4, л.145

[10] Gimtoji istorija, Nuo 7 iki 12 klasės (Lietuvos istorijos vadovėlis), CD, 2002, ISBN 9986-9216-7-8

[11] Kolsto, P. (2005). Nation-building and common values in Russia. Rowman & Littlefield.

[12] Commissar and Mullah: Soviet-Muslim Policy from 1917 to 1924, Glenn L. Roberts, Universal-Publishers, 2007, s. 178 25 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[13] The New Central Asia: The Creation of Nations, Olivier Roy, I.B.Tauris, 2000, s. 44 25 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[14] Minahan, James (2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National. Greenwood Press. ISBN 0313309841.

[15] Никитин В. Ф. За Русь святую! //Великое братство казачьих войск «Казакия» 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.

[16] Kurat, A. N. (1990). Türkiye ve Rusya (Vol. 1194). T. C. Kültür Bakanlığı, s. 464.

[17] Chiclet, Christophe (2005). "The Armenian Genocide" in Turkey Today: A European Country? Olivier Roy (ed.) London: Anthem Press. ISBN 1-84331-173-9.

[18] "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.

[19] Levan Z. Urushadze, About the history of the question of unity of the Caucasian Peoples. J. "Amirani", XIII, Montreal‐Tbilisi, 2005, s. 72–87.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Rus İç Savaşı'nda bağımsızlık yanlısı hareketler nedir?, Rus İç Savaşı'nda bağımsızlık yanlısı hareketler anlamı nedir?, Rus İç Savaşı'nda bağımsızlık yanlısı hareketler ne demektir?