Luc Montagnier

Luc Montagnier
Luc Montagnier
	Luc Montagnier, 2008
Doğum	Luc Antoine Montagnier; 18 Ağustos 1932; Chabris, Indre, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti
Ölüm	8 Şubat 2022 (89 yaşında); Neuilly-sur-Seine, Paris, Fransa
Milliyet	Fransız
Ödüller	2008 Nobel Tıp Ödülü
Kariyeri
Dalı	Viroloji
Çalıştığı kurumlar	Pasteur Enstitüsü Şanghay Jiao Tong Üniversitesi

Luc Antoine Montagnier (18 Ağustos 1932, Indre - 8 Şubat 2022, Neuilly-sur-Seine), Fransız virolog ve bilim insanı.^[1] Françoise Barré-Sinoussi ve Harald zur Hausen ile birlikte 2008 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi bilim insanı. Nobel Ödülü'nü İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü'nü (HIV) keşfinden dolayı kazanmıştır. Şanghay Jiao Tong Üniversitesi'nde profesör olarak çalışmalarını sürdürmüştür.^[2]

Montagnier, aşı karşıtı, homeopati ve COVID-19 pandemisi ile ilgili birkaç tartışmalı ve doğrulanmamış iddiayı destekledi.^[3] Örneğin, Fransız hükûmetinin aşı programına yönelik eleştirisi, bilim camiasında büyük bir tepkiye neden oldu.^[3] 2017'de 106 akademik bilim insanı, profesöre eleştirisini düzeltmeye çağıran açık bir mektup yazdı. Mektupta şöyle yazıyordu: "Biz tıp akademisyenleri, meslektaşlarımızdan birinin Nobel ödülünü [statüsünü] kendi bilgi alanı dışında tehlikeli sağlık mesajları yaymak için kullandığını kabul edemeyiz."^[4]

HIV keşfinin tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1982 yılında Paris'teki Hôpital Bichat hastanesinde çalışan bir klinisyen olan Willy Rozenbaum, altta yatan muhtemel bir retroviral nedene bağlı gizemli yeni bir sendrom olan AIDS (o zamanki adı; Gay-İlişkili Immün Yetmezlik Sendromu, GRIDS) için Montagnier'den yardım istedi. Virüsün keşfinde Rozenbaum'un rolüde çok önemlidir. Bilimsel toplantıda açıkça etkenin bir retrovirüs olabileceğini söylemiş ve hastalarından birinin lenf nodundan yapılan biyopside önemli bulgular elde edilmiştir.

1983 yılında Montagnier öncülüğünde bir grup bilim insanı etken virüsü keşfettiler ancak hâlen virüsün AIDS etkeni olduğunu bilmiyorlardı.^[5] Virüsü lenfadenopati-ilişkili virüs olarak isimlendirdiler. Bir yıl sonra Amerikalı bilim insanı Robert Gallo öncülüğündeki bir grup virüsün keşfini teyit ettiler ve AIDS'e neden olduğunu belirttiler ayrıca insan T-lenfotropik virüs tip III (HTLV-III) olarak yeniden isimlendirdiler.^[6]

Montagnier araştırmasını Paris'teki Pasteur Enstitüsü'nde gerçekleştirdi. Onun veya Gallo'nun grubunun hangisinin ilk olarak HIV'i izole ettiği uzun yıllar anlaşmazlık konusu oldu.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü HIV keşfi nedeniyle kazandı. Bununla birlikte Robert Gallo ihmal edildi.^[7] Montagnier HIV keşif çalışmaları için birlikte çalıştığı Pasteur Enstitüsü'nden meslektaşı Françoise Barre-Sinoussi ile ödülü paylaştı. Harald zur Hausen' de insan papilloma virüsü'nün rahim ağzı kanserine yol açtığını keşfetmesi nedeniyle aynı yıl ödülü paylaşanlardan oldu. Gallo daha sonraki bir konuşmasında ödülü kazananlar arasında isminin olmamasından dolayı "hayal kırıklığına uğradığını" söylemiştir.^[8] Montagnier'de Gallo'nun Nobel Komitesi tarafından seçilmemesine "şaşırdığını" söylemiş ve "HIV'in AIDS'e neden olduğunu kanıtlamak önemliydi ve Gallo bu konuda önemli bir rol oynadı. Robert Gallo için üzgünüm" demiştir.^[9]

Montagnier 20'den fazla büyük ödül kazanmıştır. Légion d'Honneur (1994, 2009),^[10] Lasker Ödülü (1986), Gairdner Ödülü (1987), Kral Faysal Vakfı Uluslararası Ödülü (1993) (Arap Nobel Ödülü olarak da bilinir), Asturias Prensi Ödülü (2000) ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (2008) bunlardan bazılarıdır.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Luc Antoine Montagnier 8 Şubat 2022'de başkent Paris'e yakın yakın Neuilly-sur-Seine kentindeki Amerikan Hastanesinde 89 yaşında hayatını kaybetti.^[11]^[12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Nobel prize for viral discoveries". BBC. 6 Ekim 2008. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012.
^ "SJTU Appointed Luc Montagnier University Chair Professor". 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012.
^ ^a ^b Bast, Felix (22 Nisan 2020). "Why Nobel Laureate Luc Montagnier's Arguments for COVID Lab-Leak Don't Hold Up". The Wire Science (İngilizce). 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
^ France, Connexion. "French Nobel prize winner: 'Covid-19 made in lab'". www.connexionfrance.com (İngilizce). 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
^ Barré-Sinoussi F, Chermann JC, Rey F, Nugeyre MT, Chamaret S, Gruest J, Dauguet C, Axler-Blin C, Vézinet-Brun F, Rouzioux C, Rozenbaum W, Montagnier L (1983). "Isolation of a T-lymphotropic retrovirus from a patient at risk for acquired immune deficiency syndrome (AIDS)". Science. 220 (4599). ss. 868-871. Bibcode:1983Sci...220..868B. doi:10.1126/science.6189183. PMID 6189183.
^ Popovic M, Sarngadharan MG, Read E, Gallo RC (1984). "Detection, isolation, and continuous production of cytopathic retroviruses (HTLV-III) from patients with AIDS and pre-AIDS". Science. 224 (4648). ss. 497-500. Bibcode:1984Sci...224..497P. doi:10.1126/science.6200935. PMID 6200935.
^ Altman, Lawrence K. (7 Ekim 2008). "Discoverers of AIDS and Cancer Viruses Win Nobel". The New York Times. 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2010.
^ Altman, Lawrence (6 Ekim 2008). "Three Europeans Win the 2008 Nobel for Medicine". New York Times. 10 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2008.
^ "HIV, HPV Researchers Honored, But One Scientist is Left Out". Science. Ekim 2008. ss. 149-328.
^ "Décret du 31 décembre 2008 portant élévation et nomination aux dignités de grand'croix et de grand officier". JORF. 2009 (1). 1 Ocak 2009. s. 14. PREX0828225D. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2009.
^ "HIV virüsünü keşfeden Nobel Tıp Ödüllü Fransız virolog Montagnier yaşamını kaybetti". Euronews. 10 Şubat 2022. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.
^ Randi Hutter Epstein (10 Şubat 2022). "Luc Montagnier, Nobel-Winning Co-Discoverer of H.I.V., Dies at 89". The New York Times. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

The discovery of the AIDS virus in 1983 - Official position of the Pasteur Institute.
Montagnier's Nobel Prize lecture1 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
PROFILE: Luc Montagnier, Francoise Barre-Sinoussi - AIDS pioneers4 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
Luc Montagnier Foundation16 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[BBC_Nobel-1] "Nobel prize for viral discoveries". BBC. 6 Ekim 2008. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012.

[sjtu-2] "SJTU Appointed Luc Montagnier University Chair Professor". 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012.

[science.thewire.in-3] Bast, Felix (22 Nisan 2020). "Why Nobel Laureate Luc Montagnier's Arguments for COVID Lab-Leak Don't Hold Up". The Wire Science (İngilizce). 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.

[4] France, Connexion. "French Nobel prize winner: 'Covid-19 made in lab'". www.connexionfrance.com (İngilizce). 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.

[Science4599-5] Barré-Sinoussi F, Chermann JC, Rey F, Nugeyre MT, Chamaret S, Gruest J, Dauguet C, Axler-Blin C, Vézinet-Brun F, Rouzioux C, Rozenbaum W, Montagnier L (1983). "Isolation of a T-lymphotropic retrovirus from a patient at risk for acquired immune deficiency syndrome (AIDS)". Science. 220 (4599). ss. 868-871. Bibcode:1983Sci...220..868B. doi:10.1126/science.6189183. PMID 6189183.

[6] Popovic M, Sarngadharan MG, Read E, Gallo RC (1984). "Detection, isolation, and continuous production of cytopathic retroviruses (HTLV-III) from patients with AIDS and pre-AIDS". Science. 224 (4648). ss. 497-500. Bibcode:1984Sci...224..497P. doi:10.1126/science.6200935. PMID 6200935.

[nytimes.com-7] Altman, Lawrence K. (7 Ekim 2008). "Discoverers of AIDS and Cancer Viruses Win Nobel". The New York Times. 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2010.

[nytimes-nobel-8] Altman, Lawrence (6 Ekim 2008). "Three Europeans Win the 2008 Nobel for Medicine". New York Times. 10 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2008.

[science_nobel-9] "HIV, HPV Researchers Honored, But One Scientist is Left Out". Science. Ekim 2008. ss. 149-328.

[jofr20090101-10] "Décret du 31 décembre 2008 portant élévation et nomination aux dignités de grand'croix et de grand officier". JORF. 2009 (1). 1 Ocak 2009. s. 14. PREX0828225D. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2009.

[Euronews-11] "HIV virüsünü keşfeden Nobel Tıp Ödüllü Fransız virolog Montagnier yaşamını kaybetti". Euronews. 10 Şubat 2022. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.

[Epstein-12] Randi Hutter Epstein (10 Şubat 2022). "Luc Montagnier, Nobel-Winning Co-Discoverer of H.I.V., Dies at 89". The New York Times. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

g t d Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipleri
1901-1925	Emil Behring (1901) Ronald Ross (1902) Niels Finsen (1903) İvan Pavlov (1904) Robert Koch (1905) Camillo Golgi / Santiago Ramón y Cajal (1906) Alphonse Laveran (1907) İlya Meçnikov / Paul Ehrlich (1908) Emil Kocher (1909) Albrecht Kossel (1910) Allvar Gullstrand (1911) Alexis Carrel (1912) Charles Robert Richet (1913) Robert Bárány (1914) Jules Bordet (1919) August Krogh (1920) Archibald Hill / Otto Meyerhof (1922) Frederick Banting / John Macleod (1923) Willem Einthoven (1924)
1926-1950	Johannes Andreas Grib Fibiger (1926) Julius Wagner-Jauregg (1927) Charles Nicolle (1928) Christiaan Eijkman / Frederick Gowland Hopkins (1929) Karl Landsteiner (1930) Otto Warburg (1931) Charles Scott Sherrington / Edgar Adrian (1932) Thomas Morgan (1933) George Whipple / George Minot / William Murphy (1934) Hans Spemann (1935) Henry Dale / Otto Loewi (1936) Albert Szent-Györgyi (1937) Corneille Heymans (1938) Gerhard Domagk (1939) Henrik Dam / Edward Doisy (1943) Joseph Erlanger / Herbert Gasser (1944) Alexander Fleming / Ernst Chain / Howard Walter Florey (1945) Hermann Muller (1946) Carl Cori / Gerty Theresa Cori / Bernardo Houssay (1947) Paul Müller (1948) Walter Hess / António Egas Moniz (1949) Edward Kendall / Tadeus Reichstein / Philip Hench (1950)
1951-1975	Max Theiler (1951) Selman Abraham Waksman (1952) Hans Krebs / Fritz Lipmann (1953) John Enders / Thomas Weller / Frederick Robbins (1954) Hugo Theorell (1955) André Cournand / Werner Forssmann / Dickinson Woodruff Richards (1956) Daniel Bovet (1957) George Beadle / Edward Tatum / Joshua Lederberg (1958) Severo Ochoa / Arthur Kornberg (1959) Frank Burnet / Peter Medawar (1960) Georg von Békésy (1961) Francis Crick / James Dewey Watson / Maurice Wilkins (1962) John Eccles / Alan Hodgkin / Andrew Huxley (1963) Konrad Bloch / Feodor Lynen (1964) François Jacob / André Lwoff / Jacques Monod (1965) Francis Rous / Charles B. Huggins (1966) Ragnar Granit / Haldan Hartline / George Wald (1967) Robert William Holley / Har Khorana / Marshall Nirenberg (1968) Max Delbrück / Alfred Hershey / Salvador Edward Luria (1969) Bernard Katz / Ulf von Euler / Julius Axelrod (1970) Earl Sutherland, Jr. (1971) Gerald Edelman / Rodney Porter (1972) Karl von Frisch / Konrad Lorenz / Nikolaas Tinbergen (1973) Albert Claude / Christian de Duve / George Palade (1974) David Baltimore / Renato Dulbecco / Howard Temin (1975)
1976-2000	Baruch Blumberg / Daniel Gajdusek (1976) Roger Guillemin / Andrew Schally / Rosalyn Yalow (1977) Werner Arber / Daniel Nathans / Hamilton O. Smith (1978) Allan Cormack / Godfrey Hounsfield (1979) Baruj Benacerraf / Jean Dausset / George Snell (1980) Roger Sperry / David H. Hubel / Torsten N. Wiesel (1981) Sune Bergström / Bengt I. Samuelsson / John Robert Vane (1982) Barbara McClintock (1983) Niels Jerne / Georges Köhler / César Milstein (1984) Michael Brown / Joseph L. Goldstein (1985) Stanley Cohen / Rita Levi-Montalcini (1986) Susumu Tonegawa (1987) James W. Black / Gertrude B. Elion / George H. Hitchings (1988) J. Michael Bishop / Harold E. Varmus (1989) Joseph Murray / E. Donnall Thomas (1990) Erwin Neher / Bert Sakmann (1991) Edmond Fischer / Edwin G. Krebs (1992) Richard J. Roberts / Phillip Sharp (1993) Alfred G. Gilman / Martin Rodbell (1994) Edward B. Lewis / Christiane Nüsslein-Volhard / Eric F. Wieschaus (1995) Peter C. Doherty / Rolf M. Zinkernagel (1996) Stanley B. Prusiner (1997) Robert F. Furchgott / Louis Ignarro / Ferid Murad (1998) Günter Blobel (1999) Arvid Carlsson / Paul Greengard / Eric Kandel (2000)
2001-günümüz	Leland H. Hartwell / Tim Hunt / Paul Nurse (2001) Sydney Brenner / H. Robert Horvitz / John E. Sulston (2002) Paul Lauterbur / Peter Mansfield (2003) Richard Axel / Linda B. Buck (2004) Barry Marshall / Robin Warren (2005) Andrew Z. Fire / Craig C. Mello (2006) Mario Capecchi / Martin Evans / Oliver Smithies (2007) Harald zur Hausen / Luc Montagnier / Françoise Barré-Sinoussi (2008) Elizabeth Blackburn / Carol W. Greider / Jack Szostak (2009) Robert G. Edwards (2010) Bruce Beutler / Jules A. Hoffmann / Ralph M. Steinman (ölümünden sonra) (2011) John Gurdon / Shinya Yamanaka (2012) James Rothman / Randy Schekman / Thomas C. Südhof (2013) John O'Keefe / May-Britt Moser / Edvard Moser (2014) William C. Campbell / Satoshi Ōmura / Tu Youyou (2015) Yoshinori Ohsumi (2016) Jeffrey C. Hall / Michael Rosbash / Michael W. Young (2017) James P. Allison / Tasuku Honjo (2018) Gregg L. Semenza / Peter J. Ratcliffe / William Kaelin (2019) Harvey J. Alter / Michael Houghton / Charles M. Rice (2020) David Julius / Artem Pataputyan (2021) Svante Pääbo (2022) Katalin Karikó / Drew Weissman (2023)

Luc Montagnier nedir