Rita Levi-Montalcini

Rita Levi-Montalcini
Rita Levi-Montalcini
	Rita Levi-Montalcini, 2009
Doğum	22 Nisan 1909; Torino, İtalya
Ölüm	30 Aralık 2012 (103 yaşında); Roma, İtalya
Milliyet	İtalyan
Mezun olduğu okul(lar)	Torino Üniversitesi
Ödüller	Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (1986)
Kariyeri
Dalı	Nöroloji
Çalıştığı kurumlar	Washington University in St. Louis

Rita Levi-Montalcini (İtalyanca telaffuz: [rita lɛvi montaltʃini]; 22 Nisan 1909 - 30 Aralık 2012), İtalyan nörolog. Meslektaşı Stanley Cohen ile birlikte 1986 yılında sinir büyüme faktörü buluşları için Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü kazanmıştır (NGF).^[1] 2001 yılından ölümüne kadar İtalyan Senatosunda Yaşam Boyu Senatör olarak kabul edilmiştir.^[2]

Rita Levi-Montalcini yaşayan en yaşlı Nobel Ödülü sahibi ve 100. doğumgününe ulaşan ilk Nobel Ödülü sahibi unvanına sahipti.^[3] 22 Nisan 2009 tarihinde Roma belediye binasında 100. doğum günü partisi bir şölen ile kutlanmıştır.^[4]^[5]

Levi-Montalcini, 22 Nisan 1909'da Torino'da,^[6] kökleri Roma İmparatorluğu'na dayanan İtalyan Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.^[7]^[8]^[9] O ve ikiz kız kardeşi Paola, dört çocuğun en küçüğüydü.^[10] Ebeveynleri, ressam Adele Montalcini ve aileleri sırasıyla Asti ve Casale Monferrato'dan Torino'ya yirminci yüzyılın başında taşınan elektrik mühendisi ve matematikçi Adamo Levi idi.^[11]^[12]

Gençlik yıllarında yazar olmayı düşündü ve İsveçli yazar Selma Lagerlöf'e hayran kaldı,^[13] ancak yakın bir aile arkadaşının mide kanserinden öldüğünü gördükten sonra Torino Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne gitmeye karar verdi.^[14] Babası, eş ve anne olarak potansiyel hayatlarını bozacağından korktuğu için kızlarını üniversiteye gitmekten caydırdı, ancak sonunda Levi-Montalcini'nin doktor olma arzusunu destekledi.^[15] Torino Üniversitesi'ndeyken nöro-histolog Giuseppe Levi, gelişen sinir sistemine olan ilgisini ateşledi.^[16] 1936'da summa cum laude MD'den mezun olduktan sonra, Montalcini üniversitede Levi's asistanı olarak kaldı, ancak akademik kariyeri Benito Mussolini tarafından yarıda kesildi.^[17]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1986". The Nobel Foundation. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013.
^ Shampo, M. A.; Kyle, R. A. (1995). "Hamilton Smith". Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic. 70 (6). s. 540. PMID 7776712.
^ DOI:10.1038/458564a
^ "The Doyenne of Neuroscience celebrates her 100th birthday". IBRO. Erişim tarihi: 31 Aralık 2012. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Owen, Richard (30 Nisan 2009). "Secret of Longevity: No Food, No Husband, No Regrets". Excelle. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2012.
^ "http://www.senato.it/leg/16/BGT/Schede/Attsen/00018431.htm". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. |başlık= dış bağlantı (yardım)
^ "https://www.nytimes.com/2012/12/31/science/dr-rita-levi-montalcini-a-revolutionary-in-the-study-of-the-brain-dies-at-103.html". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. |başlık= dış bağlantı (yardım)
^ "https://www.economist.com/news/obituary/21569019-rita-levi-montalcini-biologist-died-december-30th-aged-103-rita-levi-montalcini Rita Levi-Montalcini". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. |başlık= dış bağlantı (yardım)
^ "Costantino Ceoldo (31 December 2012). "Homage to Rita Levi Montalcini". Retrieved 20 July 2013. Born and raised in a Sephardic Jewish family in which culture and love of learning were categorical imperatives, she abandoned religion and embraced atheism". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Reynolds, Lauren (15 March 2018). "Five facts about Rita Levi-Montalcini, who figured out how neurons grow". Massive Science". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Carey, Benedict (30 Aralık 2012). "Dr. Rita Levi-Montalcini, Nobel Ödülü Sahibi, 103 Yaşında Öldü". The New York Times". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Levi-Montalcini, Rita (18 April 1988). In Praise of Imperfection: My Life and Work. Basic Books. p. 28. Bibcode:1988piml.book.....L. Mother and Father both came from Sephardic families which had moved respectively from Asti and Casale Monferrato, two towns of some importance in Piedmont, to settle in Turin at the turn of the century." 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Krause-Jackson, Flavia; Martinuzzi, Elisa (30 December 2012). "Levi-Montalcini, Italian Nobel Laureate, Dies at 103". Bloomberg". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Siegel, Judy (4 March 2008). "Oldest living Nobel laureate arrives today on solidarity visit. 98- year-old Italian neurologist Rita Levi-Montalcini triumphed over Mussolini's anti-Jewish edicts". The Jerusalem Post". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Carey, Benedict (30 December 2012). "Dr. Rita Levi-Montalcini, Nobel Winner, Dies at 103". The New York Times". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Abbott, A. (2009). "Neuroscience: One hundred years of Rita". Nature. 458 (7238): 564–567. doi:10.1038/458564a. PMID 19340056". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ""Nobel-winning scientist Levi-Montalcini dies in Rome at 103, biologist studied growth factor". Fox News Channel. 30 December 2012". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Origine ed Evoluzione del nucleo accessorio del Nervo abducente nell'embrione di pollo, Roma, Tip. Cuggiani, 1942.
Il messaggio nervoso, con Pietro Angeletti e Giuseppe Moruzzi, Milano, Rizzoli, 1975.
New developments in neurobiological research, in "Commentarii", vol. III, n. 15, Pontificia Academia Scientiarum, 1976.
Elogio dell'imperfezione, Milano, Garzanti, 1987. ISBN 88-11-59390-5. (1999 nuova edizione accresciuta).
NGF. Apertura di una nuova frontiera nella neurobiologia, Roma-Napoli, Theoria, 1989. ISBN 88-241-0162-3.
Sclerosi multipla in Italia. Aspetti e problemi, con Mario Alberto Battaglia, Genova, AISM, 1989. ISBN 88-7148-001-5.
Presentazione di Max Perutz, È necessaria la scienza?, Milano, Garzanti, 1989. ISBN 88-11-59415-4.
Prefazione a Carlo Levi, Poesie inedite. 1934-1946, Roma, Mancosu, 1990.
Prefazione a Gianni Bonadonna, Donne in medicina, Milano, Rizzoli, 1991. ISBN 88-17-84077-7.
Presentazione di Gilberto Salmoni, Memoria: un telaio infinito Dialogo su un mondo tutto da scoprire, Genova, Costa & Nolan, 1993.
Prefazione a Giacomo Scotti (a cura di), Non si trova cioccolata. Lettere di bambini jugoslavi nell'orrore della guerra, Napoli, Pironti, 1993. ISBN 88-7937-095-2.
Reti. Scienza, cultura, economia, con Guido Cimino e Lauro Galzigna, Ancona, Transeuropa, 1993. ISBN 88-7828-101-8.
Vito Volterra. Il suo percorso, in Scienza, tecnologia e istituzioni in Europa. Vito Volterra e l'origine del CNR, Roma-Bari, Laterza, 1993. ISBN 88-420-4147-5.
Il tuo futuro, Milano, Garzanti, 1993. ISBN 88-11-73837-7.
Per i settanta anni della Enciclopedia italiana, 1925-1995, in 1925-1995: la Treccani compie 70 anni. Mostra storico-documentaria, Roma, Treccani, Istituto della Enciclopedia italiana, 1995.
Prefazione a American Medical Association, L'uso degli animali nella ricerca scientifica. Libro bianco, Bologna, Esculapio, 1995.
Senz'olio contro vento, Milano, Baldini & Castoldi, 1996. ISBN 88-8089-198-7.
L'asso nella manica a brandelli, Milano, Baldini & Castoldi, 1998. ISBN 88-8089-429-3.
La galassia mente, Milano, Baldini & Castoldi, 1999. ISBN 88-8089-636-9.
Presentazione di Nicola Canal, Angelo Ghezzi e Mauro Zaffaroni, Sclerosi multipla. Attualità e prospettive, Milano, Masson, 1999. ISBN 88-214-2467-7.
Intervista in Serena Zoli, Storie di ordinaria resurrezione (e non). Fuori dalla depressione e altri mali oscuri, Milano, Rizzoli, 1999. ISBN 88-17-86072-7.
L'Università delle tre culture. Conferenza della professoressa Rita Levi-Montalcini, Sondrio, Banca Popolare di Sondrio, 1999.
Cantico di una vita, Milano, Cortina, 2000. ISBN 88-7078-666-8.
Un universo inquieto. Vita e opere di Paola Levi Montalcini, Milano, Baldini & Castoldi, 2001. ISBN 88-8490-111-1.
Tempo di mutamenti, Milano, Baldini & Castoldi, 2002. ISBN 88-8490-140-5.
Tempo di azione, Milano, Baldini Castoldi Dalai, 2004. ISBN 88-8490-429-3.
Abbi il coraggio di conoscere, Milano, Rizzoli, 2004. ISBN 88-17-00199-6.
Lungo le vie della conoscenza. Un viaggio per sentieri inesplorati con Rita Levi-Montalcini, con Giuseppina Tripodi, Brescia, Serra Tarantola, 2005. ISBN 88-88507-56-6.
Eva era africana, Roma, Gallucci, 2005. ISBN 88-88716-35-1.
I nuovi magellani nell'er@ digitale, con Giuseppina Tripodi, Milano, Rizzoli, 2006. ISBN 88-17-00823-0.
Tempo di revisione, con Giuseppina Tripodi, Milano, Baldini Castoldi Dalai, 2006. ISBN 88-8490-983-X.
La vita intellettuale, in La vita intellettuale. Professioni, arti, impresa in Italia e nel pianeta. Atti del forum internazionale, 13 e 14 febbraio 2007, Bologna, Salone del podesta di Palazzo Re Enzo, Piazza del Nettuno, Bologna, Proctor, 2007. ISBN 978-88-95499-00-0.
Rita Levi-Montalcini racconta la scuola ai ragazzi|Rita Levi-Montalcini con Giuseppina Tripodi racconta la scuola ai ragazzi, Milano, Fabbri, 2007. ISBN 978-88-451-4308-3.
Le tue antenate. Donne pioniere nella società e nella scienza dall'antichità ai giorni nostri, con Giuseppina Tripodi, Roma, Gallucci, 2008. ISBN 978-88-6145-033-2.
La clessidra della vita di Rita Levi-Montalcini, con Giuseppina Tripodi, Milano, Baldini Castoldi Dalai, 2008. ISBN 978-88-6073-444-0.
Ritmi d'arte, Serra Tarantola, 2008 ISBN 88-95839-05-6
Cronologia di una scoperta, Milano, Baldini Castoldi Dalai, 2009. ISBN 978-88-6073-557-7.
L'altra parte del mondo, con Giuseppina Tripodi, Milano, Rizzoli, 2009. ISBN 978-88-17-01529-5.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Autobiography at the Nobel e-Museum19 Ekim 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Interview with Rita Levi-Montalcini (dated 26 November 2008)22 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Biography of Rita Levi-Montalcini at Embryo Project Encyclopedia
Article in German
The Official Site of Louisa Gross Horwitz Prize6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Article in Nature at 100th anniversary: "Neuroscience: One hundred years of Rita"14 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
AFP Biography (dated 22 April 2009) celebrating Rita Levi-Montalcini's 100th Birthday
Is this the secret of eternal life?2 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Independent article on R L-M)
Italians rally to condemn Nobel 'bribe' allegation: Professor rejects claim by civil servant that a pharmaceuticals firm 'bought' her 1986 prize for medicine10 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
An Annual Reviews Conversations Interview with Rita Levi-Montalcini (video)

[1] "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1986". The Nobel Foundation. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013.

[natureobit-2] Shampo, M. A.; Kyle, R. A. (1995). "Hamilton Smith". Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic. 70 (6). s. 540. PMID 7776712.

[Rita100-3] DOI:10.1038/458564a

[ibro-4] "The Doyenne of Neuroscience celebrates her 100th birthday". IBRO. Erişim tarihi: 31 Aralık 2012. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[excelle-5] Owen, Richard (30 Nisan 2009). "Secret of Longevity: No Food, No Husband, No Regrets". Excelle. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2012.

[6] "http://www.senato.it/leg/16/BGT/Schede/Attsen/00018431.htm". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. |başlık= dış bağlantı (yardım)

[7] "https://www.nytimes.com/2012/12/31/science/dr-rita-levi-montalcini-a-revolutionary-in-the-study-of-the-brain-dies-at-103.html". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. |başlık= dış bağlantı (yardım)

[8] "https://www.economist.com/news/obituary/21569019-rita-levi-montalcini-biologist-died-december-30th-aged-103-rita-levi-montalcini Rita Levi-Montalcini". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. |başlık= dış bağlantı (yardım)

[9] "Costantino Ceoldo (31 December 2012). "Homage to Rita Levi Montalcini". Retrieved 20 July 2013. Born and raised in a Sephardic Jewish family in which culture and love of learning were categorical imperatives, she abandoned religion and embraced atheism". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[10] "Reynolds, Lauren (15 March 2018). "Five facts about Rita Levi-Montalcini, who figured out how neurons grow". Massive Science". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[11] "Carey, Benedict (30 Aralık 2012). "Dr. Rita Levi-Montalcini, Nobel Ödülü Sahibi, 103 Yaşında Öldü". The New York Times". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[12] "Levi-Montalcini, Rita (18 April 1988). In Praise of Imperfection: My Life and Work. Basic Books. p. 28. Bibcode:1988piml.book.....L. Mother and Father both came from Sephardic families which had moved respectively from Asti and Casale Monferrato, two towns of some importance in Piedmont, to settle in Turin at the turn of the century." 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[13] "Krause-Jackson, Flavia; Martinuzzi, Elisa (30 December 2012). "Levi-Montalcini, Italian Nobel Laureate, Dies at 103". Bloomberg". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[14] "Siegel, Judy (4 March 2008). "Oldest living Nobel laureate arrives today on solidarity visit. 98- year-old Italian neurologist Rita Levi-Montalcini triumphed over Mussolini's anti-Jewish edicts". The Jerusalem Post". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[15] "Carey, Benedict (30 December 2012). "Dr. Rita Levi-Montalcini, Nobel Winner, Dies at 103". The New York Times". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[16] "Abbott, A. (2009). "Neuroscience: One hundred years of Rita". Nature. 458 (7238): 564–567. doi:10.1038/458564a. PMID 19340056". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[17] ""Nobel-winning scientist Levi-Montalcini dies in Rome at 103, biologist studied growth factor". Fox News Channel. 30 December 2012". 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipleri
1901-1925	Emil Behring (1901) Ronald Ross (1902) Niels Finsen (1903) İvan Pavlov (1904) Robert Koch (1905) Camillo Golgi / Santiago Ramón y Cajal (1906) Alphonse Laveran (1907) İlya Meçnikov / Paul Ehrlich (1908) Emil Kocher (1909) Albrecht Kossel (1910) Allvar Gullstrand (1911) Alexis Carrel (1912) Charles Robert Richet (1913) Robert Bárány (1914) Jules Bordet (1919) August Krogh (1920) Archibald Hill / Otto Meyerhof (1922) Frederick Banting / John Macleod (1923) Willem Einthoven (1924)
1926-1950	Johannes Andreas Grib Fibiger (1926) Julius Wagner-Jauregg (1927) Charles Nicolle (1928) Christiaan Eijkman / Frederick Gowland Hopkins (1929) Karl Landsteiner (1930) Otto Warburg (1931) Charles Scott Sherrington / Edgar Adrian (1932) Thomas Morgan (1933) George Whipple / George Minot / William Murphy (1934) Hans Spemann (1935) Henry Dale / Otto Loewi (1936) Albert Szent-Györgyi (1937) Corneille Heymans (1938) Gerhard Domagk (1939) Henrik Dam / Edward Doisy (1943) Joseph Erlanger / Herbert Gasser (1944) Alexander Fleming / Ernst Chain / Howard Walter Florey (1945) Hermann Muller (1946) Carl Cori / Gerty Theresa Cori / Bernardo Houssay (1947) Paul Müller (1948) Walter Hess / António Egas Moniz (1949) Edward Kendall / Tadeus Reichstein / Philip Hench (1950)
1951-1975	Max Theiler (1951) Selman Abraham Waksman (1952) Hans Krebs / Fritz Lipmann (1953) John Enders / Thomas Weller / Frederick Robbins (1954) Hugo Theorell (1955) André Cournand / Werner Forssmann / Dickinson Woodruff Richards (1956) Daniel Bovet (1957) George Beadle / Edward Tatum / Joshua Lederberg (1958) Severo Ochoa / Arthur Kornberg (1959) Frank Burnet / Peter Medawar (1960) Georg von Békésy (1961) Francis Crick / James Dewey Watson / Maurice Wilkins (1962) John Eccles / Alan Hodgkin / Andrew Huxley (1963) Konrad Bloch / Feodor Lynen (1964) François Jacob / André Lwoff / Jacques Monod (1965) Francis Rous / Charles B. Huggins (1966) Ragnar Granit / Haldan Hartline / George Wald (1967) Robert William Holley / Har Khorana / Marshall Nirenberg (1968) Max Delbrück / Alfred Hershey / Salvador Edward Luria (1969) Bernard Katz / Ulf von Euler / Julius Axelrod (1970) Earl Sutherland, Jr. (1971) Gerald Edelman / Rodney Porter (1972) Karl von Frisch / Konrad Lorenz / Nikolaas Tinbergen (1973) Albert Claude / Christian de Duve / George Palade (1974) David Baltimore / Renato Dulbecco / Howard Temin (1975)
1976-2000	Baruch Blumberg / Daniel Gajdusek (1976) Roger Guillemin / Andrew Schally / Rosalyn Yalow (1977) Werner Arber / Daniel Nathans / Hamilton O. Smith (1978) Allan Cormack / Godfrey Hounsfield (1979) Baruj Benacerraf / Jean Dausset / George Snell (1980) Roger Sperry / David H. Hubel / Torsten N. Wiesel (1981) Sune Bergström / Bengt I. Samuelsson / John Robert Vane (1982) Barbara McClintock (1983) Niels Jerne / Georges Köhler / César Milstein (1984) Michael Brown / Joseph L. Goldstein (1985) Stanley Cohen / Rita Levi-Montalcini (1986) Susumu Tonegawa (1987) James W. Black / Gertrude B. Elion / George H. Hitchings (1988) J. Michael Bishop / Harold E. Varmus (1989) Joseph Murray / E. Donnall Thomas (1990) Erwin Neher / Bert Sakmann (1991) Edmond Fischer / Edwin G. Krebs (1992) Richard J. Roberts / Phillip Sharp (1993) Alfred G. Gilman / Martin Rodbell (1994) Edward B. Lewis / Christiane Nüsslein-Volhard / Eric F. Wieschaus (1995) Peter C. Doherty / Rolf M. Zinkernagel (1996) Stanley B. Prusiner (1997) Robert F. Furchgott / Louis Ignarro / Ferid Murad (1998) Günter Blobel (1999) Arvid Carlsson / Paul Greengard / Eric Kandel (2000)
2001-günümüz	Leland H. Hartwell / Tim Hunt / Paul Nurse (2001) Sydney Brenner / H. Robert Horvitz / John E. Sulston (2002) Paul Lauterbur / Peter Mansfield (2003) Richard Axel / Linda B. Buck (2004) Barry Marshall / Robin Warren (2005) Andrew Z. Fire / Craig C. Mello (2006) Mario Capecchi / Martin Evans / Oliver Smithies (2007) Harald zur Hausen / Luc Montagnier / Françoise Barré-Sinoussi (2008) Elizabeth Blackburn / Carol W. Greider / Jack Szostak (2009) Robert G. Edwards (2010) Bruce Beutler / Jules A. Hoffmann / Ralph M. Steinman (ölümünden sonra) (2011) John Gurdon / Shinya Yamanaka (2012) James Rothman / Randy Schekman / Thomas C. Südhof (2013) John O'Keefe / May-Britt Moser / Edvard Moser (2014) William C. Campbell / Satoshi Ōmura / Tu Youyou (2015) Yoshinori Ohsumi (2016) Jeffrey C. Hall / Michael Rosbash / Michael W. Young (2017) James P. Allison / Tasuku Honjo (2018) Gregg L. Semenza / Peter J. Ratcliffe / William Kaelin (2019) Harvey J. Alter / Michael Houghton / Charles M. Rice (2020) David Julius / Artem Pataputyan (2021) Svante Pääbo (2022) Katalin Karikó / Drew Weissman (2023)

Rita Levi Montalcini nedir?, Rita Levi Montalcini anlamı nedir?, Rita Levi Montalcini ne demektir?

Rita Levi Montalcini nedir?, Rita Levi Montalcini anlamı nedir?, Rita Levi Montalcini ne demektir?

Rita Levi-Montalcini

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]