Lloyd Shapley
Lloyd Shapley 1980
Doğum	2 Haziran 1923 Cambridge, Massachusetts, ABD
Ölüm	12 Mart 2016 (92 yaşında)
Milliyet	ABD
Eğitim	Harvard Üniversitesi (A.B. Matematik. 1948) Princeton Üniversitesi (Doktora Ph.D 1953)
Ödüller	John von Neumann Kuram Ödülü Nobel Ekonomi Ödülü (2012)
Kariyeri
Dalı	Matematik, İktisat
Çalıştığı kurumlar	ABD Ordusu 1943-1945 Princeton Üniversitesi, 1953-4 Rand Corporation, 1948-9, 1954-81 Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles, 1981- 2016
Doktora danışmanı	Albert W. Tucker
Etkilendikleri	John von Neumann Martin Shubik Jon Folkman
Etkiledikleri	Martin Shubik Jon Folkman

Lloyd Shapley (19 Haziran, 1923- 12 Mart, 2016), Amerikalı matematikçi ve iktisatçıdır. 1981 yılından ölümüne kadar Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles'da Matematik Bölümü ve İktisat Bölümü'ne bağlı olarak şeref "emeritüs profesörü" olarak çalışmıştır. Tanınmış teori katkıları matematiksel iktisat alanında, özellikle oyun kuramı konusundadır.

Bu konuda çalışan bilimciler tarafından, 1940'lı yıllardaki von Neumann ve Morgenstern'in öncü çalışmaları yanında, Lloyd Shapley de oyun kuramının temsilcisi olarak kabul edilmektedir.^[1][2][3]

Ekim 2012'de "Dengeli tahsis edilme kuramı ve piyasa tasarımı uygulaması" konusundaki orijinal katkıları dolayısıyla Alvin E. Roth ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.^[4]

Yaşamı ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Lloyd Shapley 2 Haziran 1923'te Cambridge, Massachusetts, ABD'de doğdu. Babası tanınmış astonomi bilimcisi Harlow Shapley idi. İlk ve ikinci derecede eğitiminden sonra Harvard Üniversitesi'nde üniversite eğitimine başladı. Fakat II. Dünya Savaşı sürdüğü için 1943'te askere alındı. Aynı yılda Amerikan Ordu Hava Kuvvetleri'nde çavuş olarak Chengdu, Çin'e gönderildi. Burada iken Sovyet Rusya ordusunun kullandığı hava durumu şifrelerini çözmesi dolayısıyla Amerika "Bronz Yıldız" madalyası ile şereflendirildi.

Savaşın sona ermesinden sonra Amerika'ya dönüp 1948'de Harvard Üniversitesi Matematik bölümünden mezun olup A.B. üniversite diploması aldı. Bundan sonra Amerikan ileri teorik araştırma merkezlerinin başında gelen "Rand Corporation"da bir yıl çalıştı. Sonra 1950'de Princeton Üniversitesi'nde çalışıp tez hazırlayarak 1953'te doktora (Ph.D) derecesini kazandı. Tezinde ve doktora sonrasında araştırma konusu İngiliz iktisatçı Francis Ysidro Edgeworth tarafından ortaya çıkartılan fikirleri geliştirip oyun kuramı alanında çözüm kavramları olan Shapley değeri ve oyun çekirdeği (core) kavramlarını ortaya atıp geliştirmek oldu. Doktorasını aldıktan sonra bir süre Princeton'da öğretim üyeliği yaptı. Sonra 1964'ten 1981'e kadar kariyerini Rand Corporation'da devam ettirdi. 1981'de emekli oldu, ama "(UCLA) Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles"da Matematik Bölümü ve İktisat Bölümü'ne bağlı olarak şeref "emeritus profesörü" olarak çalışmalarını devam ettirdi.

Ödüller ve Șeref Üyelikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1944: Amerikan Ordusu Hava Kuvvetleri "Bronz Yıldız" madalyası
• 1951–52: Procter Şeref Üyesi, Princeton Üniversitesi
• 1967: Şeref Üyesi, Ekonometri Cemiyeti,
• 1974: Şeref Üyesi, Amerika Sanartlar ve Bilimler Akademisi
• 1979: Üye, Birleşik Amerika Milli Bilimler Akademisi
• 1981: John von Neumann Kuram Ödülü
• 1986: Şeref Doktorası Kudüs İbrani Üniversitesi
• 2002: Şeref Üyesi: İNFORMS (Yöneylem Araştırması ve İşletme Bilimleri Enstitüsü)
• 2007: Seçkin Şeref Üyesi: Amerikan İktisat Cemiyeti
• 2011: Sveriges Riksbank, İktisat Nobel Ödülü

Önemli yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1953: Lloyd Shapley, "A Value for n-person Games ", H.W. Kuhn ve A.W. Tucker (eds.) (ed) (1953) Contributions to the Theory of Games Cilt. II
• 1953: Lloyd Shapley, "Stochastic Games" Proceedings of National Academy of Science C.39, s.1095–1100.
• 1954: Lloyd Shapley ve Martin Shubik "A Method for Evalüating the Distribution of Power in a Committee System" American Political Science Review C.48, d.787–792.
• 1962: Lloyd Shapley ve David Gale "College Admissions and the Stability of Marriage " The American Mathematical Monthly C.69, s.9–15.
• 1962: Lloyd Shapley, "Simple Games : An Outline of the Descriptive Theory", Behavioral Science C.7, s.59–66.
• 1967: Lloyd Shapley, "On Balanced Sets and Çores" Naval Research Logistics Quarterly C.14, s.453–460.
• 1969: Lloyd Shapley ve Martin Shubik "Ön Market Games" Journal of Economic Theory C.1, s.9–25.
• 1969: Lloyd Shapley "Utility Comparison and the Theory of Games", La Decisión,s.251–263.
• 1971: Lloyd Shapley "Çores of Convex Games" International Journal of Game Theory C.1, s.11–26.
• 1969: Lloyd Shapley ve Martin Shubik, "The Assignment Game İ: The Core", International Journal of Game Theory C.1, s.111–130.
• 1974: Lloyd Shapley ve Robert Aumann, Values of Non-Atomic Games, Princeton University Press.
• 1979: Lloyd Shapley ve Pradeep Dübey, "Mathematical Properties of the Banzhaf Power Index", Mathematıcs of Operations Research C.4, s.99–132.
• 1979: Lloyd Shapley ve Robert Aumann, "Long-Term Competition – A Game-Theoretic Analysis" Nimrod Meğiddo (ed.) Eşsays in Game Theory: In Honor of Michael Maschler. Springer-Verlag.
• 1996: Lloyd Shapley ve Döv Monderer. "Potential Games", Games and Economic Behavior C.14, s.124–143.
• 2003: Lloyd Shapley ve X.Hu, "Ön Authority Distributions in Organizations ", Games and Economic Behavior C.45, s.132–152, 153-170.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ekonomistler listesi
• Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Lloyd Shapley ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Şahsi web sitesi^{[ölü/kırık bağlantı]} (İngilizce)
• Mathematısel Geneoloji Projesi 5 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Shapley Değeri^{[ölü/kırık bağlantı]} (İngilizce)
• von Neuman Teori Ödülü için açıklamalarda L.S.Shapley'nin çalışmalarına ithaf^{[ölü/kırık bağlantı]}
• L.S.Shapley'nin çalışmaları hakkında Albert Tucker'in yorumu 1950'de Albert W. Tucker o zamana kadar Oyun Kuramı teorisinin geliştirilmesinde Shapley'in katkısının hemen von Neumann arkasında olduğunu bildirmiştir.
• Robert Aumann'ın Nobel Ödülü konferansı^{[ölü/kırık bağlantı]},