Lityum florür

Lityum florür
Adlandırmalar
	IUPAC adı Lithium fluoride
Tanımlayıcılar
CAS numarası	7789-24-4 ;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChemSpider	23007;
ECHA InfoCard	100.029.229
EC Numarası	232-152-0;
PubChem CID	224478;
RTECS numarası	OJ6125000;
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID10894119 ;
	InChI InChI=1/FH.Li/h1H;/q;+1/p-1;
	SMILES [Li+].[F-];
Özellikler
Molekül formülü	LiF
Molekül kütlesi	25.939(2) g/mol
Görünüm	beyaz pudra veya transparan kristal, ; higroskopik
Yoğunluk	2.635 g/cm3
Erime noktası	845
Kaynama noktası	1676
Çözünürlük (su içinde)	0.127 g/100 mL (18 °C); 0.134 g/100 mL (25 °C)
Çözünürlük	HF'de çözünür ; alkol'de çözünmez
Yapı
Kristal yapı	Kübik
Moleküler geometri	Lineer
Termokimya
Isı sığası (C)	1.604 J/(g K)
Standart molar entropi (S⦵298)	1.376 J/(g K)
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	-616 kJ/mol
Tehlikeler
NFPA 704; (yangın karosu)	2 0 0
	Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	143 mg/kg (oral, sıçan)
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar	Lityum klorür; Lityum bromür; Lityum iyodür; Lityum astatit
Diğer katyonlar	Sodyum florür; Potasyum florür; Rubidyum fluorür; Sezyum florür; Fransiyum florür
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Lityum florür LiF formülüne sahip inorganik bileşik. Renksiz bir katıdır, kristal boyutu küçüldükçe beyaz renge geçiş görülür. Kokusuz olmasına rağmen tuzlu-acı bir tada sahiptir. Sodyum klorüre benzer yapıdadır fakat suda daha az çözünür. Esas olarak erimiş tuz yapısında kullanılır.^[2] LiF'nin elementlerinden oluşumu ikinci en yüksek reaktant kütlesi başına enerjiyi verir, birinci BeO'dur.

Üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

LiF lityum hidroksit veya lityum karbonat ile hidrojen florürden hazırlanır.^[3]

Uygulamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Erimiş tuzlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Flor, erimiş potasyum bifluorit'in elektrolizi ile üretilir. Bu elektroliz bir miktar LiF içerdiğinde -muhtemelen karbon elektrotlar üzerinde Li-C-F arayüzü oluşumunu kolaylaştırması sebebiyle- daha verimli olarak gerçekleşir. Yararlı bir erimiş tuz olan FLiNaK, LiF'in, sodyum florür ve Potasyum florür ile karışımını içerir. Erimiş Tuz Reaktör Deney'inde birincil soğutma sıvısı FLiBe idi; LiF-BeF₂ (66-33 mol%).

Optik[değiştir | kaynağı değiştir]

LiF'nin geniş bant aralığı sebebiyle kristalleri, kısa ultraviyole radyasyon dalgaboyuna karşı tüm diğer maddelerden daha transparandır. LiF bu sebeple UV optiği kullanımı için özelliklidir,^[4] (ayrıca bkz. magnezyum florür). Lityum florür aynı zamanda X-ray spektrometresi'nde kırınım sağlayan kristal olarak kullanılır.

Radyasyon dedektörleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca termolüminesan dozimetrelerde, gama ışınları, beta parçacıkları, nötronlar (dolaylı olarak kullanarak 6
3Li
(n,alfa) nükleer reaksiyon)'den kaynaklı iyonlaştırıcı radyasyonu kaydetme amacıyla da kullanılmaktadır. ⁶LiF'nin %96 zenginleştirilmiş nanopudra hali, mikroyapılı yarı iletken nötron dedektörleri (MSND) için nötron reaktif dolgu maddesi olarak kullanılmıştır.^[5]

Nükleer reaktörler[değiştir | kaynağı değiştir]

Lityum florür (yaygın izotopu lityum-7'de yüksek derecede zenginleştirilmiştir) sıvı-flor nükleer reaktörlerde kullanılan, tercih edilen tuz karışımının temel bileşenidir. Genellikle baz solvent (FLiBe) oluşturmak için lityum florür berilyum florür ile karıştırılır, sonrasında uranyum ve toryum florürleri de eklenir. Lityum florür kimyasal olarak son derece kararlıdır ve LiF/BeF₂ karışımları (FLiBe) düşük erime noktasına (360 C - 459 C) ve reaktör kullanımı için en uygun florür tuzu kombinasyonlarından en iyi nötronik özelliklere sahiptir. MSRE iki soğutma devresinde iki farklı karışım kullanmıştır.

PLED ve OLEDler için katot[değiştir | kaynağı değiştir]

Lityum florür yaygın olarak PLED ve OLED'lerde elektron enjeksiyonunu artırmak için eşleşme katmanı olarak kullanılır. Kullanılan LiF tabakası genellikle 1 nm kalınlıktadır. LiF'nin dielektrik sabiti (veya göreli geçirgenlik) 9.0'dur.^[6]

Doğal oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal olarak meydana gelen lityum florür mineral griseit olarak bilinir. Oldukça nadir olarak bulunur.^[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Archived copy". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.
^ J. Aigueperse, P. Mollard, D. Devilliers, M. Chemla, R. Faron, R. Romano, J. P. Cuer, "Fluorine Compounds, Inorganic" in Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a11_307.
^ S.L. Bellinger et al. "Improved High Efficiency Stacked Microstructured Neutron Detectors Backfilled with Nanoparticle ⁶LiF," IEEE Trans. Nucl. Sci., 59 (2012) 167-173 .
^ "Crystran Ltd., a manufacturer of infrared and ultraviolet optics". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2010.
^ D.S. McGregor, S.L. Bellinger, and J.K. Shultis, "Present Status of Microstructured Semiconductor Neutron Detectors, 379 (2013) 99-110.
^ C. Andeen, J. Fontanella,D. Schuel, "Low-Frequency Dielectric Constant of LiF, NaF, NaC1, NaBr, KC1, and KBr by the Method of Substitution", Physical Review B, 2, 5068-5073 (1970) DOI:10.1103/PhysRevB.2.5068.
^ Mindat "Archived copy". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.

[1] "Archived copy". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.

[Aigs-2] J. Aigueperse, P. Mollard, D. Devilliers, M. Chemla, R. Faron, R. Romano, J. P. Cuer, "Fluorine Compounds, Inorganic" in Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a11_307.

[3] S.L. Bellinger et al. "Improved High Efficiency Stacked Microstructured Neutron Detectors Backfilled with Nanoparticle ⁶LiF," IEEE Trans. Nucl. Sci., 59 (2012) 167-173 .

[crystran.co.uk-4] "Crystran Ltd., a manufacturer of infrared and ultraviolet optics". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2010.

[5] D.S. McGregor, S.L. Bellinger, and J.K. Shultis, "Present Status of Microstructured Semiconductor Neutron Detectors, 379 (2013) 99-110.

[ANDEEN-6] C. Andeen, J. Fontanella,D. Schuel, "Low-Frequency Dielectric Constant of LiF, NaF, NaC1, NaBr, KC1, and KBr by the Method of Substitution", Physical Review B, 2, 5068-5073 (1970) DOI:10.1103/PhysRevB.2.5068.

[7] Mindat "Archived copy". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Lityum florür nedir?, Lityum florür anlamı nedir?, Lityum florür ne demektir?